معرفی ترازنامه و اصطلاحات مرتبط با آن
مهر ۲۹, ۱۳۹۹ ۱۳۹۹-۰۸-۲۴ ۲۰:۴۶معرفی ترازنامه و اصطلاحات مرتبط با آن
ممکن است فردی ۴ سال در دانشگاه وقت خود را صرف گرفتن مدرک لیسانس کند و آن لیسانس وضعیت نامشخصی برای پشتوانه کاری در جامعه داشته باشد. اما همین مبحث آموزش بورس، تحلیلهای تکنیکال و بنیادی را اگر به صورت مستمر و فشرده وقت بگذارید و یاد بگیرید به راحتی ظرف مدت یک سال میتوانید حتی در قالب یک مشاور مشغول به کار شوید.
بسیاری از شرکتهای حقوقی، شرکتهای سرمایه گذاری، کارگزاریها و بسیاری از اشخاص حقیقی، تمایل دارند که یک فرد را به عنوان راهنما و تحلیگر در کنار خودشان داشته باشند. افرادی هستند که این موقعیت را از دست نمیدهند و از این فرصت به خوبی استفاده کرده و با یک آموزش فشرده در کنار سرمایه گذاری خودشان در بورس، حقوق ماهیانه و جایگاه اجتماعی بسیار مناسبی را کسب کردهاند. لازمه موفقیت در این زمینه این است که شما به چشم یک حرفه یا تخصص این کار را ادامه دهید تا در این مسیر پیشرفت کنید.
در این قسمت از مجموعه مقالات بورسی قصد داریم به مبحث ترازنامه که یکی از بخشهای صورتهای مالی است بپردازیم. پس شما علاقه مندان در زمینه بورس نیز تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.
فهرست مطالب
صورت مالی چیست؟
هر شرکت موظف است که در یک دوره خاص زمانی گزارشهایی ارائه دهد که به آن صورتهای مالی گفته میشود. این گزارشات طبق اصول حسابداری، استاندارد، چارچوب و شکل خاصی میباشند و باید این اصول حسابداری رعایت شود تا یک گزارش جامع، کامل و دقیق ارائه شود. به زبانی سادهتر صورت مالی یک گزارش جامع و خاص از وضعیت شرکت میباشد.
انواع صورتهای مالی
در مجموع ما ۴ نوع صورت مالی اصلی و اساسی داریم که یکی از آنها ترازنامه میباشد.

چگونه میتوان به ترازنامه یک شرکت دسترسی پیدا کرد؟
دسترسی به ترازنامه یک شرکت بسیار آسان میباشد و تنها کافیست که به سایت کٌدال (سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران) مراجعه کرده و نماد موردنظر خود را با یک سرچ ساده پیدا کنید و گزارش آن را به راحتی در فرمتهای مختلف دانلود کنید. سایت کٌدال زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار میباشد. بخش ترازنامه در فایل دانلودی صورتهای مالی به صورت ضمیمه ارائه شده و قابل مشاهده میباشد.
حال در زیر میخواهیم بخشهای مختلف یک ترازنامه را برای شما تحلیل کنیم و اصطلاحات مربوطه را در قالب یک مثال به شما آموزش دهیم:
این ترازنامه مربوط به شرکت پارس طبیعت سلولز (سهامی خاص) می باشد که در تاریخ ۳۰ آبان ۹۸ ارائه شده است.

بخش اول: داراییها
داراییها که در ستون سمت راست ترازنامه قرارگرفته اند و به دو دسته داراییهای جاری و غیرجاری تقسیم میشوند.
داراییهای جاری:
داراییهایی که انتظار داریم که در یک چرخه مالی (یک سال مالی) به پول تبدیل شوند. و یا تبدیل به کالایی شده، به فروش رسیده و تبدیل به پول شوند. و به عبارت سادهتر به داراییهایی که انتظار داریم در یک سال مالی به نقدینگی تبدیل شوند داراییهای جاری گفته میشوند. که شامل موارد زیر است.
- موجودی نقد: آنچه که از موجودی نقد نزد حسابهای متعلق به شرکت وجود دارد.
- دریافتنیهای تجاری و غیرتجاری:
دریافتنیهای تجاری به دریافتنیهایی گفته میشود که شرکت مثلاً بابت فروش یک محصولی وجهی را از یک شرکت متقابل طلب دارد که در زمینه تجارت شرکت بوده و باید از طرف مقابل دریافت کند. و هر طلبی که شرکت غیر از زمینه مربوط به تجارتش داشته باشد دریافتنیهای غیرتجاری گفته میشود. مثلاً! اگر شرکتی مساعدهای به کارمندانش داده باشد و انتظار داشته باشد که این مساعده را تا پایان سال پس بگیرد این مساعده در قالب امور تجاری شرکت نمیباشد و یک کمکی است که از طرف شرکت به کارمندانش داده شده و مربوط به دریافتنیهای غیرتجاری میباشد. - موجودی مواد و کالا
- پیش پرداختها
حال میتوانیم به راحتی با مقایسه سال قبل (طبق ترازنامه بالا ۹۷) و سال جاری (طبق ترازنامه بالا ۹۸) هر بخش از داراییهای جاری را با هم مقایسه کنیم و ببینیم که مثلاً موجودی نقد شرکت افزایش یافته یا کاهش یافته، دریافتنیهای تجاری و غیرتجاری شرکت به چه دلیل افزایش یافته و صرف چه اموری شده است؟ دلیل افزایش موجودی مواد و کالا چیست؟ در اثر عدم فروش مناسب این موجودی اضافه شده است یا تولید افزایش یافته و به دنبال آن افزایش موجودی مواد و کالا داشته ایم؟ و سایر موارد. و در نهایت باید دید که چه اتفاقاتی در شرکت رخ داده است که سبب به وجود آمدن این تغییرات شده است.
داراییهای غیرجاری
به داراییهایی گفته میشود که در بیش از یکسال و در چشم انداز بلند مدت احتمال تبدیل آنها به نقد شوندگی وجود دارد یا اصلا نقد نمیشوند و یک سرمایه گذاری بلند مدت میباشد و قصد نقد کردن آنها را نداریم.
- سرمایه گذاریهای بلند مدت: داراییهای غیرجاری میتوانند سرمایه گذاریهای بلند مدت و در قالب یک پروژه بلند مدت در یک شرکت و یا هرجای دیگر باشد.
- دارائیهای نامشهود: داراییهایی که ذاتاً فیزیکی نیستند. مثل برند یک شرکت، ایده پردازیهای یک شرکت، مجوز خاص یک شرکت و سایر موارد.
- داراییهای ثابت مشهود: داراییهایی که فکر فیزیکی دارند مانند ماشین آلات یک شرکت،ساختمان یک شرکت، زمین یک شرکت و سایر موارد.
- سایر دارائیها: در خصوص داراییهای جاری یک شرکت که در ترازنامه یک شرکت مشاهده میکنیم نباید انتظار نقد شوندگی داشته باشیم. مثلاً یک دستگاه که جزء ماشین آلات یک شرکت میباشد و یک دارایی ثابت مشهود است قرار نیست تا زمانی که شرکت پا برجاست فروخته شود و نباید در خصوص داراییهای جاری انتظار نقد شوندگی یا نقدشوندگی کوتاه مدت داشت.
توجه! هرچه یک شرکت به طور واضح تر در خصوص دارائیهای غیرتجاری خود اطلاعات در ترازنامه داده باشد برای سرمایه گذاری قابل اعتمادتر است. زیرا به طور واضح و بدون هیچ ابهامی میتوانید تمامی موارد و هزینههای آن را مشاهده کنید و برای سرمایه گذاری کردن و یا نکردن تصمیم گیری کنید.
بخش دوم: بدهیها و حقوق صاحبان سهام
بدهیها و حقوق صاحبان سهام در ستون سمت چپ ترازنامه قرار گرفته اند.
بدهیها نیر شامل بدهیهای جاری و غیرجاری میباشند و در مقابل ستون داراییها قرار دارند.
بدهیهای جاری
- پرداختیهای تجاری و غیرتجاری: این بخش نیز شامل پرداختنیهای تجاری و غیرتجاری میباشد که از لحاظ تعریفی مانند دریافتنیهای تجاری و غیرتجاری میباشد و در مقابل هم قرار دارند.
- مالیات پرداختی
- سود سهام پرداختی
- تسهیلات مالی
- پیش دریافت: پیش دریافتهایی که شرکت برای انجام کاری پولی به صورت وام دریافت کرده و حالا باید تسویه کند.
موارد بالا جمع بدهیهای جاری میباشند و باید در یک چرخه مالی یکساله باید بتوانند آنها را پرداخت کنند.
بدهی های غیرجاری: بدهیهای غیر تجاری شامل تسهیلات مالی بلند مدت، ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان میباشد.
حقوق صاحبان سهام:
داراییها – بدهیها = حقوق صاحبان سهام
حقوق صاحبان سهام + بدهیها = داراییها
اندوخته قانونی
هر شرکت طبق ماده ۱۴۰ اصلاحیه قانون تجارت موظف است که هر سال ۱/۲۰ سودش را به عنوان اندوخته قانونی در نظر بگیرد و ذخیره کند.
سود (زیان) انباشه
توجه کنید که در این قسمت اگر اعداد بدون پرانتز باشند نشان دهنده سود هستند و وقتی که با پرانتز باشند نشانگر زیان هستند. طبق مثال ترازنامه بالا این شرکت از سال گذشته (۹۷) نه تنها سودی نداشته بلکه مقدار زیان آن نیز افزایش یافته است.
سود انباشته چیست؟
سود انباشته یکی از ابزارهای شرکتها برای تامین منابع مالی میباشد. شرکتها اصولاً تمامی سود خود را تقسیم نمیکنند و مقداری از سودشان را که در بین سهام داران تقسیم نکردهاند به عنوان سود انباشه و یک منبع مالی برای شرکت ذخیره میکنند و بعد از مدتی میتوانند از این بخش افزایش سرمایه نیز داشته باشند که به آن افزایش سرمایه از بخش سود انباشته گفته میشود.
نکته: در یک ترازنامه جمع پایانی ستون داراییها و جمع پایانی ستون بدهیها همیشه با هم برابر میباشد. تحلیلهای این بخش زمینههای برای ورود به بخش تحلیل بنیادی میباشد.
نتیجه تحلیل ترازنامه بالا طبق موارد گفته شده
با بررسی وارد گفته شده در بالا برای ترازنامه مثال بالا شرکت پارس طبیعت سلولز (سهامی خاص) وضعیت چندان مناسبی در مرحله بهره برداری برای سرمایه گذاری ندارد.
سخن آخر!
حال شما میتوانید همین حالا با مراجعه به سایت کدال انواع ترازنامههای شرکت های مختلف را از بخش صورتهای مالی ارائه شده مشاهده کنید و به تحلیل آنها با توجه به موارد گفته شده در این مقاله بپردازید و آنقدر این تحلیلها را ادامه دهید تا بتوانید با یک نگاه روزنامه وار متوجه وضعیت یک شرکت از بخش ترازنامه آن شوید.