ممکن است فردی ۴ سال در دانشگاه وقت خود را صرف گرفتن مدرک لیسانس کند و آن لیسانس وضعیت نامشخصی برای پشتوانه کاری در جامعه داشته باشد. اما همین مبحث آموزش بورس، تحلیل­‌های تکنیکال و بنیادی را اگر به صورت مستمر و فشرده وقت بگذارید و یاد بگیرید به راحتی ظرف مدت یک سال می‌­توانید حتی در قالب یک مشاور مشغول به کار شوید.

بسیاری از شرکت‌­های حقوقی، شرکت‌­های سرمایه گذاری، کارگزاری­‌ها و بسیاری از اشخاص حقیقی، تمایل دارند که یک فرد را به عنوان راهنما و تحلیگر در کنار خودشان داشته باشند. افرادی هستند که این موقعیت را از دست نمی‌­دهند و از این فرصت به خوبی استفاده کرده و با یک آموزش فشرده در کنار سرمایه گذاری خودشان در بورس، حقوق ماهیانه و جایگاه اجتماعی بسیار مناسبی را کسب کرده‌اند. لازمه موفقیت در این زمینه این است که شما به چشم یک حرفه یا تخصص این کار را ادامه دهید تا در این مسیر پیشرفت کنید.

در این قسمت از مجموعه مقالات بورسی قصد داریم به مبحث ترازنامه که یکی از بخش­‌های صورت­‌های مالی است بپردازیم. پس شما علاقه مندان در زمینه بورس نیز تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.

صورت مالی چیست؟

هر شرکت موظف است که در یک دوره خاص زمانی گزارش­‌هایی ارائه دهد که به آن صورت‌­های مالی گفته می‌­شود. این گزارشات طبق  اصول حسابداری، استاندارد، چارچوب و شکل خاصی می­‌باشند و باید این اصول حسابداری رعایت شود تا یک گزارش جامع، کامل و دقیق ارائه شود. به زبانی ساده­تر صورت مالی یک گزارش جامع و خاص از وضعیت شرکت می­‌باشد.

انواع صورت‌­های مالی

در مجموع ما ۴ نوع صورت مالی اصلی و اساسی داریم که یکی از آن­‌ها ترازنامه می­‌باشد.

چگونه می­‌توان به ترازنامه یک شرکت دسترسی پیدا کرد؟

دسترسی به ترازنامه یک شرکت بسیار آسان می­‌باشد و تنها کافیست که به سایت کٌدال (سامانه جامع اطلاع رسانی ناشران) مراجعه کرده و نماد موردنظر خود را با یک سرچ ساده پیدا کنید و گزارش آن را به راحتی در فرمت‌­های مختلف دانلود کنید. سایت کٌدال زیرمجموعه سازمان بورس و اوراق بهادار می‌باشد. بخش ترازنامه در فایل دانلودی صور‌‌‌ت‌­های مالی به صورت ضمیمه ارائه شده و قابل مشاهده می‌باشد.

حال در زیر می­‌خواهیم بخش­‌های مختلف یک ترازنامه را برای شما تحلیل کنیم و اصطلاحات مربوطه را در قالب یک مثال به شما آموزش دهیم:

این ترازنامه مربوط به شرکت پارس طبیعت سلولز (سهامی خاص) می باشد که در تاریخ ۳۰ آبان ۹۸ ارائه شده است.

بخش اول: دارایی­‌ها

دارایی‌­ها که در ستون سمت راست ترازنامه قرارگرفته اند و به دو دسته دارایی­‌های جاری و غیرجاری تقسیم می‌­شوند.

دارایی­‌های جاری:

دارایی­هایی که انتظار داریم که در یک چرخه مالی (یک سال مالی) به پول تبدیل شوند. و یا تبدیل به کالایی شده، به فروش رسیده و تبدیل به پول شوند. و به عبارت ساده­تر به دارایی­هایی که انتظار داریم در یک سال مالی به نقدینگی تبدیل شوند دارایی­های جاری گفته می­شوند. که شامل موارد زیر است.

1. موجودی نقد: آنچه که از موجودی نقد نزد حساب­های متعلق به شرکت وجود دارد.
2. دریافتنی‌­های تجاری و غیرتجاری:
   دریافتنی­‌های تجاری به دریافتنی­‌هایی گفته می­شود که شرکت مثلاً بابت فروش یک محصولی وجهی را از یک شرکت متقابل طلب دارد که در زمینه تجارت شرکت بوده و باید از طرف مقابل دریافت کند. و هر طلبی که شرکت غیر از زمینه مربوط به تجارتش داشته باشد دریافتنی‌­های غیرتجاری گفته می­‌شود. مثلاً! اگر شرکتی مساعده­ای به کارمندانش داده باشد و انتظار داشته باشد که این مساعده را تا پایان سال پس بگیرد این مساعده در قالب امور تجاری شرکت نمی‌­باشد و یک کمکی است که از طرف شرکت به کارمندانش داده شده و مربوط به دریافتنی‌­های غیرتجاری می‌­باشد.
3. موجودی مواد و کالا
4. پیش پرداخت­‌ها
   حال می­توانیم به راحتی با مقایسه سال قبل (طبق ترازنامه بالا ۹۷) و سال جاری (طبق ترازنامه بالا ۹۸) هر بخش از دارایی­های جاری را با هم مقایسه کنیم و ببینیم که مثلاً موجودی نقد شرکت افزایش یافته یا کاهش یافته، دریافتنی­های تجاری و غیرتجاری شرکت به چه دلیل افزایش یافته و صرف چه اموری شده است؟ دلیل افزایش موجودی مواد و کالا چیست؟ در اثر عدم فروش مناسب این موجودی اضافه شده است یا تولید افزایش یافته و به دنبال آن افزایش موجودی مواد و کالا داشته ایم؟ و سایر موارد. و در نهایت باید دید که چه اتفاقاتی در شرکت رخ داده است که سبب به وجود آمدن این تغییرات شده است.

دارایی‌­های غیرجاری

به دارایی­‌هایی گفته می­شود که در بیش از یکسال و در چشم انداز بلند مدت احتمال تبدیل آن­‌ها به نقد شوندگی وجود دارد یا اصلا نقد نمی‌­شوند و یک سرمایه گذاری بلند مدت می‌­باشد و قصد نقد کردن آن­‌ها را نداریم.

1.  سرمایه گذاری‌­های بلند مدت: دارایی­های غیرجاری می­توانند سرمایه گذاری­های بلند مدت و در قالب یک پروژه بلند مدت در یک شرکت و یا هرجای دیگر باشد.
2. دارائی­‌های نامشهود: دارایی­هایی که ذاتاً فیزیکی نیستند. مثل برند یک شرکت، ایده پردازی­های یک شرکت، مجوز خاص یک شرکت و سایر موارد.
3. دارایی‌­های ثابت مشهود: دارایی­هایی که فکر فیزیکی دارند مانند ماشین آلات یک شرکت،ساختمان یک شرکت، زمین یک شرکت و سایر موارد.
4. سایر دارائی­‌ها: در خصوص دارایی­‌های جاری یک شرکت که در ترازنامه یک شرکت مشاهده می­کنیم نباید انتظار نقد شوندگی داشته باشیم. مثلاً یک دستگاه که جزء ماشین آلات یک شرکت می­باشد و یک دارایی ثابت مشهود است قرار نیست تا زمانی که شرکت پا برجاست فروخته شود و نباید در خصوص دارایی­های جاری انتظار نقد شوندگی یا نقدشوندگی کوتاه مدت داشت.

توجه! هرچه یک شرکت به طور واضح تر در خصوص دارائی­‌های غیرتجاری خود اطلاعات در ترازنامه داده باشد برای سرمایه گذاری قابل اعتمادتر است. زیرا به طور واضح و بدون هیچ ابهامی می‌­توانید تمامی موارد و هزینه‌­های آن را مشاهده کنید و برای سرمایه گذاری کردن و یا نکردن تصمیم گیری کنید.

بخش دوم: بدهی­‌ها و حقوق صاحبان سهام

بدهی‌­ها و حقوق صاحبان سهام در ستون سمت چپ ترازنامه قرار گرفته اند.

بدهی­‌ها نیر شامل بدهی­‌های جاری و غیرجاری می­باشند و در مقابل ستون دارایی‌­ها قرار دارند.

بدهی­‌های جاری

1.  پرداختی­‌های تجاری و غیرتجاری: این بخش نیز شامل پرداختنی­‌های تجاری و غیرتجاری می‌­باشد که از لحاظ تعریفی مانند دریافتنی­‌های تجاری و غیرتجاری می­‌باشد و در مقابل هم قرار دارند.
2. مالیات پرداختی
3. سود سهام پرداختی
4. تسهیلات مالی
5. پیش دریافت: پیش دریافت‌­هایی که شرکت برای انجام کاری پولی به صورت وام دریافت کرده و حالا باید تسویه کند.

موارد بالا جمع بدهی‌­های جاری می­باشند و باید در یک چرخه مالی یکساله باید بتوانند آن­ها را پرداخت کنند.

بدهی های غیرجاری: بدهی­‌های غیر تجاری شامل تسهیلات مالی بلند مدت، ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان می‌­باشد.

حقوق صاحبان سهام:

دارایی­ها – بدهی­ها = حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام + بدهی­ها = دارایی­ها

اندوخته قانونی

هر شرکت طبق ماده ۱۴۰ اصلاحیه قانون تجارت موظف است که هر سال ۱/۲۰ سودش را به عنوان اندوخته قانونی در نظر بگیرد و ذخیره کند.

سود (زیان) انباشه

توجه کنید که در این قسمت اگر اعداد بدون پرانتز باشند نشان دهنده سود هستند و وقتی که با پرانتز باشند نشانگر زیان هستند. طبق مثال ترازنامه بالا این شرکت از سال گذشته (۹۷) نه تنها سودی نداشته بلکه مقدار زیان آن نیز افزایش یافته است.

سود انباشته چیست؟

سود انباشته یکی از ابزارهای شرکت‌­ها برای تامین منابع مالی می‌­باشد. شرکت­ها اصولاً تمامی سود خود را تقسیم نمی­‌کنند و مقداری از سودشان را که در بین سهام داران تقسیم نکرده‌­اند به عنوان سود انباشه و یک منبع مالی برای شرکت ذخیره می­‌کنند و بعد از مدتی می­‌توانند از این بخش افزایش سرمایه نیز داشته باشند که به آن افزایش سرمایه از بخش سود انباشته گفته می­‌شود.

نکته: در یک ترازنامه جمع پایانی ستون دارایی­‌ها و جمع پایانی ستون بدهی­ها همیشه با هم برابر می­باشد. تحلیل‌­های این بخش زمینه‌ه­ای برای ورود به بخش تحلیل بنیادی می‌­باشد.

نتیجه تحلیل ترازنامه بالا طبق موارد گفته شده

با بررسی وارد گفته شده در بالا برای ترازنامه مثال بالا شرکت پارس طبیعت سلولز (سهامی خاص) وضعیت چندان مناسبی در مرحله بهره برداری برای سرمایه گذاری ندارد.

سخن آخر!

حال شما می‌­توانید همین حالا با مراجعه به سایت کدال انواع ترازنامه­های شرکت های مختلف را از بخش صورت­های مالی ارائه شده مشاهده کنید و به تحلیل آن­ها با توجه به موارد گفته شده در این مقاله بپردازید و آنقدر این تحلیل­ها را ادامه دهید تا بتوانید با یک نگاه روزنامه وار متوجه وضعیت یک شرکت از بخش ترازنامه آن شوید.