شرکت‌‌‌های بسیاری در بازار بورس فعالیت می‌‌‌کنند، یا به عبارت بهتر اجازه فعالیت دارند. گاهی ممکن است به دلیل تخطی از قوانین یا خارج شدن شرکت از استانداردهای تعریف‌‌‌شده، اجازه ادامه فعالیت در بازار بورس از آنها گرفته شود. در این‌‌‌صورت اوراق بهادار شرکت متخلف، از بازار بورس حذف می‌‌‌شود. به این اتفاق لغو پذیرش در بورس گفته می‌‌‌شود.
شرایط لغو پذیرش در بورس
شرایط لغو پذیرش همگی، در بین ماده‌‌‌های قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی آورده شده‌‌‌اند. شرایطی مانند ابهام در صورت‌‌‌های مالی ناشر به صورتی که حسابرس درمورد آن نظری مردود داشته باشد، سررسید اوراق بهادار، شرکت در چند دوره متوالی با زیان مواجه بوده و با توجه به گزارش حسابرس در ۶ ماه بعدی سود ندهد، ورشکستگی ناشر و تعدادی شرایط دیگر به برحسب ماده قانونی به آن میپردازیم.
ماده ۴۱
در این ماده گفته شده که ناشر باید اطلاعات خود را در موعد مقرر خواسته‌‌‌شده افشا کند. چنانچه ۶ ماه از موعد گذشته باشد شرکت به حالت تعلیق می‌‌‌رود. در این ماده گفته شده که ناشر باید براساس ماده ۳۶ رفتار کند. به موجب این ماده ناشری که در بورس پذیرفته شده، باید تمام قوانین مربوط به افشای اطلاعات ناشران را رعایت کند.
شرایط تداوم پذیرش
در این بخش به بررسی شرایط تداوم پذیرش بر اساس چندین ماده قانونی میپردازیم.
ماده ۶ بند ۱، ۳ و ۷
ماده ۶ شرایطی را عنوان می‌‌‌کند که متقاضی پذیرش سهام عادی در تابلوی اصلی بازار اول، باید داشته‌‌‌باشد.
- بند۱: سرمایه آن حداقل یک هزار میلیارد ریال بوده و سهامی عام باشد.
- بند ۳: سهام شناور برحسب درصد حداقل ۲۰ سرمایه ثبت شده باشد و تعداد سهامئاران کمتر از ۱۰۰۰ نفر نباشد.
- بند۷: نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی کمتر از ۳۰ درصد نباشد.
ماده ۱۰ بند ۱، ۲ و ۳
ماده ۱۰ چنین تعریف شده که براساس آن، متقاضی پذیرش سهام در تابلوی فرعی بازار اول، به جز موارد ذکر شده در بندهای این قانون، از شرایط پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول تبعیت کند.
- بند۱: سرمایه شرکت حداقل ۵۰۰ میلیارد ریال بوده و سهامی عام باشد.
- بند ۲: سهام شناور برحسب درصد حداقل ۱۵ سرمایه ثبت شده باشد و تعداد سهامئاران کمتر از ۷۵۰ نفر نباشد.
- بند۳: نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی کمتر از ۲۰ درصد نباشد.
ماده۱۱ بند ۱، ۲ و ۳
به موجب این ماده، متقاضی پذیرش سهام در بازار دوم، به جز موارد ذکر شده در بندهای این قانون، از شرایط پذیرش در تابلوی اصلی بازار اول تبعیت کند.
- بند ۱: سرمایه شرکت حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال بوده و سهامی عام باشد.
- بند ۲: سهام شناور برحسب درصد حداقل ۱۰ سرمایه ثبت شده باشد و تعداد سهامداران کمتر از ۲۵۰ نفر نباشد.
- بند ۳: نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی کمتر از ۱۵ درصد نباشد.
ماده ۷
هیچ‌‌‌یک از اعضای هیوت مدیره و شخص مدیرعامل، دارای سابقه کیفری براساس قوانین بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی، و هیچ‌‌‌گونه سوء سابقه یا سوء شهرت نباشند.
چگونه لغو پذیرش در بورس را رفع کنیم؟
گاهی هیأت پذیرش که وظیفه بررسی شرکت‌‌‌ها از نظر رعایت قوانین را دارد، می‌‌‌تواند مهلتی برای رفع مشکلات برای شرکت مقرر کند. اما برطبق ماده ۴۳ در این مدت شرکت در حالت تعلیق خواهد بود. یعنی همان‌‌‌طور که قوانینی برای لغو پذیرش وجود دارد، قوانینی نیز وجود دارد که براساس آنها می‌‌‌توان لغو پذیرش را رفع کرد.
ماده ۴۲
چنانچه ماده ۴۱ برقرار باشد، هیأت پذیرش به ناشر اعلام می‌‌‌کند که او مشمول قانون لغو پذیرش است. پس از آن یک مهلت ۳۰ روزه به ناشر داده می‌‌‌شود تا برای توضیحات به هیأت مراجعه کند. درصورتی که ناشر بتواند به هیأت ثابت کند که قادر به رفع موارد منجر به لغو پذیرش است، مهلتی برای این کار به او داده می‌‌‌شود.
ماده ۴۴
چنانچه موارد لغو از طرف شرکت در مهلت مقرر رفع شود، شرکت موظف به تحویل گزارشی کامل از اقدامات و اطلاعات خود به عیأت پذیرش است.
ماده ۴۷
بازگشت به بازار برای شرکت‌‌‌هایی که سهام آنها مشمول لغو پذیرش در بورس باشد، دو سال پس از لغو امکان‌پذیر خواهد بود. این درصورتی است که تمام شرایط پذیرش را داشته‌‌‌باشند.
شرکت‌‌‌های لغو پذیرش شده
شرکت‌‌‌ها یا نمادها همیشه با خطر لغو پذیرش روبرو هستند. دلایل متعددی ممکن است باعث لغو پذیرش در بورس شود. براساس لیستی که بورس اوراق بهادار تهران منتشر کرده‌‌‌است، می‌‌‌توانیم تعدادی از شرکت‌‌‌هایی که در دهه ۱۳۹۰ لغو پذیرش شده‌‌‌اند را نام ببریم.
- کارخانه فاریست درود با نماد سفارود در سال ۱۳۹۰ به دلیل سرمایه کم و زیان زیاد، لغو پذیرش شد.
- بسته‌‌‌بندی ایران با نماد بایکا در سال ۱۳۹۱ به دلیل زیان‌‌‌دهی، سرمایه کم و حجم کم معاملات، لغو پذیرش شد.
- ساختمان اصفهان با نماد ثاصفا در سال ۱۳۹۲ به دلیل توقف طولانی‌‌‌مدت، زیان‌‌‌دهی، اظهارنظر مردود حسابرس و حجم کم معاملات، لغو پذیرش شد.
- نماد کچینی۱ در سال ۱۳۹۶ به دلیل عدم رعایت معیارهای پذیرش از جمله عدم رعایت حداقل سرمایه، عدم اطلاع رسانی مناسب و عدم اقدامات مناسب از سوی هیئت مدیره در راستای بهبود وضعیت شرکت، لغو پذیرش شد.
سرانجام لغو پذیرش
در نهایت می‌‌‌توان گفت، چنانچه یک شرکت از دست‌‌‌یابی به اهداف مالی و سوددهی عاجز باشد و در مدتی نتواند آن را جبران کند، مشمول قانون لغو پذیرش بوده و از بازار بورس حذف می‌‌‌شود. بنابراین شرکت‌‌‌ها باید با برنامه‌ریزی مناسب و تلاش برای حفظ جایگاه خود از خطر لغو پذیرش در بورس در امان بمانند. هر فرد یا شرکتی برای موفقیت در این حوزه باید به دنبال آموزش بورس و افزایش دانش خود در این زمینه باشد. مجموعه دلفین وست در این مسیر همراه شما است تا صفر تا صد این بازار را فرا بگیرید و موانع را به راحتی پشت سر بگذارید.
