شاید تا به حال اصطلاحاتی چون اوراق مشارکت، اوراق قرضه، اوراق سهام و مواردی این‌چنینی را شنیده باشید. دقت داشته باشید که همه این موارد ابزارهایی برای تامین منابع مالی به حساب می‌آیند؛ اما با یکدیگر تفاوت‌هایی نیز دارند. آشنایی شما با این دسته از تفاوت‌ها سبب می‌شود که بتوانید تصمیمات بهتری را در راستای سرمایه‌گذاری بگیرید. در ادامه مقاله تفاوت اوراق قرضه و مشارکت و تفاوت اوراق قرضه با سهام را برای شما ذکر خواهیم کرد تا از آن‌ها مطلع شوید و بهترین تصمیم‌ها را در33 این راستا بگیرید.
اوراق قرضه چیست؟
فهرست مطالب
اوراق قرضه در واقع به ورق‌هایی گفته می‌شود که مبلغی را به صورت وام و با بهره تعیین می‌کنند. البته باید متذکر شد که علاوه بر بهره و سود مسائل دیگری نیز برای این اوراق تعیین می‌شود؛ اما نکته اصلی تفاوت اوراق قرضه با سهام یا تفاوت اوراق قرضه با مشارکت است. همان‌طور که می‌دانید تمام این موارد نوعی ابزار برای تامین امور مالی هستند و شما می‌توانید از آن‌ها متناسب با شرایط گوناگون استفاده کنید.
ویژگی‌های در نظر گرفته شده برای اوراق قرضه
فردی که اوراق قرضه را در اختیار دارد، در واقع بستانکاران شرکت به حساب می‌آید. از همین جهت حق دریافت اصل مبلغ و بهره آن را دارد. دقت داشته باشید که دارنده اوراق قرضه مالکیتی در شرکت ندارد و از همین جهت از سودی که به سهامداران پرداخت می‌شود بی‌بهره خواهد ماند.
حقوقی که برای صاحبان اوراق قرضه در نظر گرفته شده است
افرادی که صاحب اوراق قرضه هستند، حقوقی را برای خود می‌بینند. از جمله این حقوق می‌توان به حق دریافت مبلغی که در اوراق قرضه تعیین شده است اشاره کرد. مورد دوم حق دریافت بهره است که میزان آن باید در اطلاعیه مربوط به اوراق ذکر شده باشد. همچنین اگر اوراق قرضه از جمله اوراق مرکب باشند، فرد می‌تواند آن‌ها را به سهم شرکت یا اوراق دیگر تبدیل کند.
تفاوت اوراق قرضه و مشارکت
در ادامه مطلب به توضیح تفاوت بین اوراق قرضه و اوراق مشارکت خواهیم پرداخت.
- تفاوت اول
اولین تفاوت اوراق قرضه با مشارکت را می‌توان این موضوع در نظر گرفت که اوراق قرضه در ایران منتشر نمی‌شود. باید متذکر شد که در حال حاضر این اتفاق نمی‌افتد، اما در سال‌های پیش اوراق قرضه یک ابزار بدهی میان مدت یا بلند مدت بود که دولت‌ها و شرکت‌ها برای تامین منابع مالی آن را صادر می‌کردند.
حال شاید برای شما سوال پیش آید که چرا این نوع از اوراق دیگر در ایران منتشر نمی‌شود که در پاسخ باید گفت ماهیت اوراق قرضه با سیستم‌های بانکی اسلامی تطابق ندارند و همین موضوع سبب شده است که دیگر اوراق قرضه مورد معامله قرار نگیرند. توجه داشته باشید که در بسیاری از کشورهای جهان این نوع از اوراق در حال استفاده است و بسیاری از شرکت‌ها و سازمان‌ها آن‌ها را صادر می‌کنند. همچنین باید متذکر شد که در راستای کارکرد، اوراق قرضه و مشارکت به یکدیگر نزدیک هستند؛ اما نمی‌توان گفت که کاملا و 100% شبیه‌اند، چرا که تفاوت‌هایی نیز میان آن‌ها وجود دارد.
- تفاوت دوم
مورد دوم که از تفاوت اوراق قرضه و مشارکت به حساب می‌آید، محل به‌کارگیری آن‌ها است. دقت داشته باشید که برای وام‌گیرنده در راستای اوراق قرضه هیچ محدودیتی در نظر نگرفته شده است و آن‌ها می‌توانند از مبلغی که به دست آورده‌اند در هر فعالیتی استفاده کنند. به طوری که افراد می‌توانند در فعالیت‌های غیرقانونی نیز از آن‌ها بهره بگیرند. در حالی که اوراق مشارکت به این شکل نیستند و باید در راستاهای مشخص شده چون طرح‌های عمرانی، تولیدی، صنعتی و خدماتی مورد استفاده قرار گیرند.
- تفاوت سوم
تفاوت سوم اوراق قرضه با مشارکت در تفاوت پرداخت سود است. در راستای اوراق قرضه میزان سود یا بهره در ابتدا مشخص می‌شود؛ در حالی که برای اوراق مشارکت شرایط این‌چنین نیست و میزان سود و بهره در پایان طرح بیان می‌شود و فرد باید مبلغ تعیین شده را بپردازد.
از دیگر تفاوت اوراق قرضه و مشارکت پرداخت سود تضمین شده است؛ به صورتی که در اوراق مشارکت سود موردنظر به صورت تضمین شده پرداخت می‌شود و تا پایان سرمایه‌گذاری در فواصل زمانی‌های مشخص این سود دریافت می‌شود. همچنین به عنوان نکته آخر باید توجه داشته باشید که ناشران در نظر گرفته شده برای اوراق قرضه در بازارهای جهانی بر اساس ریسک‌پذیری در سرمایه گذاری رتبه‌بندی می‌شوند. دقت کنید که اوراق قرضه از نوع دولتی به‌طور معمول کم ریسک‌ترین نوع اوراق به حساب می‌آید و بهره پایین برای آن در نظر گرفته شده است. در حالی که در مقابل اوراق قرضه مربوط به شرکت‌های خصوصی قرار دارند. این دسته از اوراق بر اساس ریسک‌پذیری در بورس در رتبه بالاتری قرار می‌گیرند؛ همچنین این موضوع واضح است که شرکت‌هایی با ریسک‌پذیری بالاتر، نرخ بهره بیشتری نیز دارند و احتمال نکول آن‌ها نیز بیشتر خواهد بود.
تفاوت اوراق مشارکت و سهام
اوراق مشارکت و سهام نیز دو مورد دیگر از منابع تامین کننده مالی به حساب می‌آیند که شرکت‌ها و سازمان‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند. دقت داشته باشید که این دو نوع از اوراق با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که آن‌ها را نیز برای شما ذکر خواهیم کرد تا از آن‌ها مطلع شوید.
اوراق مشارکت در واقع یک نوع بدهی به حساب می‌آید که افراد در راستای یک سازمان و شرکت دریافت می‌کنند و پس از مدت زمان معینی این طرح به پایان می‌رسد و اصل پول و سود تضمین شده توسط فرد دریافت می‌شود. همچنین باید بدانید که اوراق مشارکت که نوعی ابزار تامین مالی به حساب می‌آید بر مبنای بدهی است در صورتی که سهام این‌چنین نیست و بر پایه سرمایه است. تنها شباهت این دو نوع از ابزار را می‌توان تامین مالی برای کسب‌وکارها و شرکت‌ها در نظر گرفت.
دیگر تفاوت اوراق مشارکت و سهام را می‌توان در داشتن حق رای در نظر گرفت. به طوری که سهامداران یک شرکت و سازمان می‌توانند در برخی از موضوعات دخالت کنند و نظر بدهند؛ در حالی که افراد دارای اوراق مشارکت از چنین حقی بی‌بهره هستند.
کدام یک از ابزارهای تامین مالی در شرایط بحرانی اولویت دارند؟
یکی از موضوعاتی که امکان دارد به شما سوال به وجود آورد، این است که در مواقع بحرانی و زمان ورشکستگی کدام یک از موارد یعنی سهام یا اوراق مشارکت در اولویت قرار دارند و به درد می‌خورند؟ باید متذکر شد که اوراق مشارکت در چنین شرایطی اولویت دارند؛ چرا که جزو بستانکاران آن شرکت یا واحد تجارت به حساب می‌آیند. از همین جهت در اولویت قرار می‌گیرند.
تفاوت اوراق قرضه با سهام
اوراق قرضه با سهام نیز تفاوت‌هایی دارند. مسلما می‌دانید که هر دو مورد از ابزارهای تامین مالی به حساب می‌آیند؛ اما دقت داشته باشید که هر کدام از آن‌ها را می‌توان در برخی از شرایط استفاده کرد. برای پی بردن به زمینه‌های استفاده از این دو ابزار مالی، باید از تفاوت اوراق قرضه با سهام مطلع باشید.
بر اساس ماده 54 قانون تجارت، خرید اوراق قرضه همانند پذیره‌نویسی سهام یک اقدام و عمل تجارتی نیست که این موضوع اولین تفاوت اوراق قرضه و سهام به حساب می‌آید. دومین تفاوت اوراق قرضه با سهام را می‌توان این موضوع در نظر گرفت که سهام جزوی از سرمایه شرکت به حساب می‌آید، در حالی که اوراق قرضه این‌چنین نیست و در واقع بدهی شرکت در نظر گرفته می‌شود. مورد بعدی که دیگر تفاوت اصلی اوراق قرضه با سهام محسوب می‌شود، حق شرکت در مسائل مربوط به شرکت و سازمان است. دقت داشته باشید که فرد صاحب اوراق قرضه از چنین حقی برخوردار نیست، یعنی نمی‌تواند در راستای مسائل مربوط به اداره شرکت نظر دهد. در حالی که فرد سهامدار چنین حقی را دارد، چرا که بستانکار شرکت به حساب می‌آید و می‌تواند در رابطه با برخی از مسائل اظهار نظر داشته باشد.
سخن پایانی
همان‌طور که مطالعه کردید در این مقاله به بررسی تفاوت اوراق قرضه با سهام و همچنین تفاوت اوراق قرضه با مشارکت پرداختیم. دقت داشته باشید که تفاوت‌های دیگری نیز میان دیگر انواع ابزارهای تامین مالی نیز وجود دارد. برای مثال باید متذکر شد که اوراق مشارکت با اوراق اجاره یا اسناد خزانه و سپرده‌های بانکی تفاوت دارد. در حالی که همه آن‌ها برای شرکت‌ها و سازمان‌ها مبلغی را فراهم می‌آورند.
از همین جهت توصیه می‌شود پیش از استفاده از هر یک از این ابزارها اطلاعات کاملی را به دست آورید و از تفاوتی که میان آن‌ها وجود دارد مطلع شوید تا بتوانید بهترین تصمیم‌ها را در این راستا بگیرید. در آخر امیدوارم این مقاله برای شما مفید بوده باشد و بتوانید از اطلاعاتی که در آن ذکر شد استفاده لازم را ببرید و بهترین تصمیمات را در این راستا بگیرید. امیدواریم که شناخت تفاوت این اوراق به ارتقا دانش بورسی شما کمک کند.
برای یادگیری “انواع اوراق” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
