پیشخورشدن قیمت زمانی رخ می‌دهد که در بازار بورس شرایطی به وجود می‌آید که با نتایج تحلیلگران بنیادی مغایرت دارد و قیمت‌ها بالاتر یا پایین‌تر از حد تصور است؛ به‌طوری‌که پیش‌بینی تحلیلگران بی‌معنا خواهد شد. در این‌جا به‌اصطلاح گفته می‌شود قیمت‌ها پیشخور شده‌اند. وقتی فردی وارد دنیای بورس و تجارت می‌شود، نیاز است مواردی مانند پیشخورشدن قیمت را بداند تا با ریسک کمتری به انجام معاملات بپردازد. علاوه‌براین موضوع اصطلاحات و موضوعات دیگری در بورس و تغییر قیمت‌ها وجود دارد که در این مقاله به پیشخورشدن قیمت بسنده شده است.
به‌طورکلی می‌توان گفت چند سالی است مسیر تجارت بیشتر مردم در ایران به سمت بازارهای بورس داخلی و خارجی و ارزهای دیجیتال تمایل یافته است؛ به همین دلیل بسیاری از مردم به سبب نداشتن اطلاعات کافی از این بازارها، به‌محض ورود به آن‌ها با اقدامات احساسی و دور از عقل تمام سرمایه خود را از دست داده‌اند؛ به بیان دیگر کسب اطلاعات و شناخت صحیح از این فضا می‌تواند اولین گام در ورود به تجارت باشد که می‌تواند موجب کسب موفقیت شما شود.
بر این اساس می‌توان گفت رشد یا افت قیمت در بسیاری از صنایع در نگاه اول و از لحاظ تحلیل بنیادی کاملاً غیرمنطقی است و توضیحی برای این موضوع وجود ندارد، اما می‌توان گفت بحث پیشخورشدن قیمت‌ها متأثر از صورت‌های مالی نیست و با تغییرات قیمت به وجود می‌آید. این تغییرات پیش از آن‌که چیزی در صورت‌های مالی ثبت شود رخ می‌دهند. دلیل غیرمنطقی بودن پیشخورشدن قیمت‌ها نیز همین است.
برای فهم بهتر موضوع مثالی بیان می‌شود. با شنیدن خبرهایی درباره حذف ارز 4200 تومانی یک گروه مثلاً گروه دارویی در لحظه با رشد قیمت مواجه خواهد شد؛ در‌صورتی‌که در واقعیت شرکت محصولات دارویی در این مدت هیچ سودی به دست نیاورده و اتفاق خاصی برای آن شرکت از لحاظ افزایش قیمت رخ نداده است که این همان اثر پیشخورکردن قیمت است. چیزی که تعیین‌کننده قیمت محسوب می‌شود، عرضه و تقاضاست. وقتی قیمت کالا یا سهمی در بورس شروع به افزایش یا کاهش می‌کند و قیمت به سمت خاصی می‌رود، اگر از قبل هیچ اخباری درباره آن داده نشده باشد، پیشخورشدن قیمت رخ می‌دهد.
دلایل پیشخورشدن قیمت چیست؟
فهرست مطالب
دلایل متعددی در پیشخورشدن قیمت یا پیشخورشدن سهم مؤثر هستند. درواقع بسیاری از عوامل می‌توانند به‌شدت بر بازار بورس و ارزهای دیجیتال تأثیر بگذارند.
در این‌جا سعی شده است به‌صورت اجمالی به برخی از این دلایل مهم اشاره شود. به بیان دیگر هرکدام از دلایلی که ذکر خواهد شد، به نحوی در بازار بورس و کالا تأثیر دارند.
-
اخبار مؤثر بر صنعت:
اخباری که در انواع رسانه‌ها گفته می‌شود، تأثیر زیادی بر پیشخورشدن قیمت دارد. اگر خبری که در جریان است در بازار سرمایه درباره صنعت ویژه‌ای باشد، تأثیری که در روند بورس خواهد داشت، چندین برابر می‌شود. این اخبار به‌قدری مؤثر است که حتی مصوبه‌های آینده آن صنعت نیز تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. برای مثال وقتی دولت با کنترل قیمت به‌صورت مستقیم در اقتصاد برخی کالاها و خدمات مدیریت مقرون‌به‌صرفه را اعمال می‌کند، ممکن است در کوتاه‌مدت تقاضا برای برخی کالاها در صنعت، مثلاً صنعت خودروسازی افزایش یابد. در این صورت سهام آن شرکت رشد مناسبی به دست خواهد آورد، اما در واقعیت اتفاق دیگری رخ می‌دهد و ممکن است حتی تا چند ماه بعد سهام شرکت سود خوبی را تجربه کند. با‌این‌حال تغییر محسوسی در قیمت سهام آن‌ها دیده نخواهد شد. زیرا قبلاً پیشخورشدن قیمت رخ داده بود.
-
روند تغییرات قیمت‌های جهانی:
تغییرات قیمت‌های جهانی از دیگر دلایل پیشخورشدن قیمت است که این موضوع بیشتر بر شرکت‌هایی مؤثر است که در امر صادرات و واردات فعالیت دارند و به عبارتی شرکت‌های تجاری اولین تأثیر از تغییر قیمت‌های جهانی را دریافت خواهند کرد؛ به این صورت که تغییر قیمت بر ارزش سهام آن‌ها تأثیر گذاشته و درنهایت موجب تغییر بین‌المللی قیمت‌های خرید و فروش می‌شود؛ در این صورت اگر سهامدار احتمال دهد سهام او روند نزولی را پیش می‌گیرد، ترجیح می‌دهد ریسک این موضوع را رد کند و پیش از آن‌که چیزی در صورت‌های مالی درج شود، اقدام به فروش سهام خود کند.
-
تأثیرات تغییر نرخ ارز:
نوسان نرخ ارز در بازار آزاد موجب نوسان دلار خواهد شد که این امر به سمت صعودی و یا نزولی جهت‌گیری می‌کند. وقتی قیمت دلار روند صعودی را پیش می‌گیرد، موجب افزایش قیمت در بازار سرمایه خواهد شد. درنتیجه این هم یکی از دلایل پیشخورشدن قیمت خواهد بود؛ برای مثال در کشوری مانند ایران که متحمل تحریم‌های اقتصادی است، با افزایش نرخ تورم مواجه خواهد شد که جریان پیشخورشدن قیمت را به وجود می‌آید.
-
جنجال‌های سیاسی و دورنمای اقتصاد کلان:
هنگامی که شرایط سیاسی سبب بروز خبرهای منفی روی اقتصاد کشور شود، همین خبر پیش از آن‌که تغییری در صورت‌های مالی اجرا شود، بر بازار سرمایه تأثیر می‌گذارد و موجب نوسان مبادلات اقتصادی و پیشخورشدن قیمت می‌شود. در این صورت ترس سهامداران و سرمایه‌گذاران سبب می‌شود آن‌ها با فروش سهام خود مدتی از بازار سرمایه دور شوند. زیرا در شرایطی که مسائل سیاسی کشور گنگ و مبهم است، سرمایه‌گذار نمی‌تواند آینده را تخمین بزند و بهترین راه دورماندن از فضای سرمایه‌گذاری است. در این میان، چشم‌انداز اقتصاد کلان یک کشور تعیین‌کننده آینده سرمایه‌گذاران است. وقتی سرمایه‌گذاری برای آینده صورت می‌گیرد، ممکن است سبب نوسان قیمت در زمان حال شود که نوعی پیشخورشدن قیمت است.
-
اثر تغییرات بنیادی روی شرکت‌ها:
اگر یک شرکت به‌صورت فرضی در نظر گرفته شود، در این شرکت اتفاقاتی رخ می‌دهد که موجب می‌شود حرف‌ها و شایعاتی درباره تغییر قیمت در آن شرکت شنیده شود. اگر هنوز مدرکی مبنی بر صحت این موضوع منتشر نشده است، در این صورت توجه همه به سمت آن شرکت معطوف خواهند شد و همین شایعات موجب تغییر فرایند عرضه و تقاضا خواهد شد که پیشخورشدن قیمت را به دنبال دارد.
نحوه تشخیص پیشخورشدن قیمت
همان‌طور که می‌دانید، پیشخورشدن قیمت یکی از موضوعاتی است که توجه به آن بسیار ضرورت دارد. درواقع توجه به برخی نکات می‌تواند میزان تحلیل‌های شما برای خرید یا فروش یک سهم را افزایش یا کاهش دهد و بر این اساس تأثیر ویژه‌ای بر میزان سود یا ضرر شما داشته باشد. برای این‌که با پیشخورشدن قیمت مواجه نشوید، بهتر است راهکارهای رویارویی با آن را بدانید.
این موضوع برای افرادی که در بازار سرمایه و بورس فعال هستند، ضروری است. نسبت قیمت به درآمد که با فرمول p/e شناخته می‌شود، برآورد سرمایه‌گذاران از سهام را در آینده نشان می‌دهد. درواقع کارایی آن در ارزش‌گذاری یک سهام است. هنگامی که نیاز است ارزش یک سهام به دست آید، نسبت p/e را در eps که همان سود سهام است ضرب می‌کنند. عدد به‌دست‌آمده ارزش سهام شرکت موردنظر است. فرض کنید حاصل‌ضرب قیمت به درآمد در سود سهام 1000 شده است. اگر قیمت روز این سهام بیشتر از 1000 باشد، خریدن این سهم ریسک است و برای سهامدار ضرر دارد.
مورد دیگر در نحوه تشخیص پیشخورشدن قیمت این است که فرض کنید نسبت قیمت به درآمد 8 است و امروز این رقم به 18 رسیده است. در این شرایط باید این فاصله عددی را به سمت مثبت تعدیل کرد تا نسبت p/e حالت منطقی به خود بگیرد. درواقع وقتی یک سهم باز می‌شود، چیزی که بر آن تأثیر دارد، جو بازار است. برای مثال اگر جو بازار مثبت باشد، ولی یک شرکت در تعدیل منفی باشد، حاکمیت با جو بازار است و بازگشایی سهام مثبت خواهد شد. در این شرایط تقاضا بر عرضه چیره خواهد شد و این به‌دلیل جو مثبت بازار است.
گاهی گزارش‌های یک شرکت برخلاف انتظار سهامدار و سرمایه‌گذار است. برای مثال یک شرکت تعدیل مثبت را از سهم خود گزارش می‌دهد، اما جو بازار انتظار شرایط مثبت بیشتری را داشته است و چون این انتظار از حد مثبت تعدیل شرکت کمتر بوده سهم شرکت موردنظر با حالت منفی باز می‌شود. یا آن‌که شرکت سهامی حالت تعدیل منفی از خود را گزارش می‌کند، ولی جو بازار انتظار شرایط منفی‌تری را دارد. در این صورت سهام شرکت با حالتی مثبت بازگشایی می‌شود.
برای گرفتارنشدن سهامدار در دام پیشخورشدن قیمت چه باید کرد؟
سهامدار در برخی روزها شاهد نوسان شدید قیمت است و قیمت‌ها به‌سرعت افت و رشد می‌کنند. در چنین شرایطی به فرد سرمایه‌گذار توصیه می‌شود در این سهام وارد نشود. زیرا این نوسانات ممکن است تا چند روز تداوم داشته باشند و نباید به این‌که شرایط درست می‌شود و به‌زودی سود خوبی را به دست می‌آوریم، وارد سهام شویم. این تفکر اشتباه است. زیرا ممکن است با پیشخورشدن قیمت مواجه شویم. در این مواقع شایعات قدرت بیشتری از گزارش‌های رسمی دارند و تأثیر شایعات دوچندان است.
شرکت‌ها موظف هستند طی دوره‌های مشخص گزارش‌هایی را در قالب صورت‌های مالی منتشر کنند. در این گزارش‌ها تولید، فروش و وضعیت سود و زیان نشان داده می‌شود که حالت مقایسه‌ای نیز دارد. زیرا همان‌طور که گفته شد، می‌توان این گزارش‌ها را هر سه ماه یک‌بار منتشر کرد. معمولاً تحلیلگران بنیادی در این گزارش‌ها به دنبال آن هستند تا بدانند آیا شرکتی را که تحلیل می‌کنند، توانایی افزایش قیمت در آینده را دارد یا نه که به این موضوع پیشخورشدن قیمت گفته می‌شود.
سخن پایانی
پیشخورشدن قیمت مفهومی است که در بازار سرمایه و بورس کاربرد دارد. این اصطلاح در شرایطی به کار می‌رود که قیمت‌ها بدون دلیل و کاملاً غیرمنطقی به حالت صعود و نزولی پیش می‌روند. برای تشخیص این روند از فاکتور p/e استفاده می‌کنند که ارزش سهام را در آینده نشان می‌دهد. در روزهای بازگشایی سهم که جو بازار مثبت است، حتی اگر تعدیل منفی برقرار باشد، میزان تقاضا بیشتر از عرضه خواهد شد و قیمت‌ها رشد خواهند کرد. پس نتیجه گرفته می‌شود که جو بازار بر تعدیل منفی و مثبت غلبه دارد.
