در بین بازارهای مالی جهان، بازار فارکس، بزرگ‌ترین آن‌ها به حساب می‌آید و افراد زیادی از سراسر جهان در این بازار به معامله می‌پردازند. هرکس که بخواهد، می‌تواند وارد این بازار شود و در آن فعالیت کند؛ اما بهتر است که هرگز بدون داشتن دانش و آگاهی کافی در مورد شیوه معامله در فارکس، وارد آن نشوید. همچنین آگاهی از تاریخچه، ساعت کار، نوع معاملات و تمام زوایای این بازار برای افراد، قبل از ورود به آن ضروری است. پس در ادامه می‌خواهیم به سوالات متداول فارکس پاسخ بدهیم تا افراد بتوانند اطلاعات خود درباره این بازار را تا حدی تکمیل کرده و با آگاهی کافی به آن ورود کنند. قطعاً یک سری سؤال وجود دارد که جزو سوالات رایج در بازار فارکس هستند و برای همه افراد پیش می‌آیند. ما همان دسته از سؤالات مهم را نشانه گرفته‌ایم تا پاسخ‌های روشن و مناسبی به آن‌ها بدهیم. اگر شما هم مایلید درباره آموزش فارکس بیشتر بدانید، با ما همراه باشید.
فهرست مطالب
«فارکس» چیست؟
قبل از پاسخ به هر سؤال دیگری، بهتر است این مفهوم را روشن کنیم که فارکس اصلاً چیست و چرا در مورد آن سؤالات بسیاری وجود دارد. پس برای توضیح و یادآوری می‌توانیم بگوییم که فارکس یا «Forex» از ترکیب دو کلمه «Foreign Exchange» ایجاد شده که به معنای «مبادله پول خارجی» است. بنابراین فارکس یک بازار بزرگ و آنلاین برای مبادله ارزهای خارجی به حساب می‌آید. در واقع، تمام ارزهای رایج دنیا مانند دلار، یورو، ین، فرانک، پوند، ریال، دینار، درهم، روپیه و …. در آن معامله می‌شوند. نرخ ارزهایی که در فارکس معامله می‌شوند، براساس اتصال به بانک‌ها، بروکرها (کارگزاری‌ها) و معامله‌گران جهانی تعیین می‌شود. فارکس هیچ مکان فیزیکی ندارد و صرفاً یک سامانه جامع برای اعلام لحظه‌ای قیمت ارزهای مختلف جهان نسبت به همدیگر است.
از بین سوالات متداول فارکس، شیوه کار و تعیین نرخ ارزهای این بازار، بسیار حائز اهمیت است و همانطور که گفتیم این نرخ براساس مقایسه قیمت بانک‌ها، بروکرها و البته تریدرها (معامله‌گران) مشخص می‌شود. در ادامه به شما خواهیم گفت که فارکس چه زمانی به‌وجود آمده و همچنین ارزها به چه صورتی در آن مبادله می‌شوند.
آشنایی با تاریخچه فارکس و تاسیس این بازار
فارکس در سال ۱۹۷۱ تأسیس شد. اما با توجه به اینکه در آن سال استفاده از اینترنت رایج نبود، افراد بسیار ثروتمند و بانک‌ها از طریق تلفن یا دورنگار، آن هم به‌صورت کاملاً محدود در فارکس معامله می‌کردند. این روند ادامه داشت که بالاخره در سال ۱۹۹۸، امکان تبادل ارزها از طریق شبکه‌ی جهانی اینترنت فراهم شد. از آن زمان به بعد، تمامی بانک‌های جهان، اعم بانک‌های تجاری، مرکزی و سرمایه‌گذاری به همراه مؤسسات مالی بزرگ، تاجران، شرکت‌های چند ملیتی، شرکت‌های واردات و صادرات، شرکت‌های بیمه، صندوق‌های بازنشستگی، اشخاص حقیقی و …. در این بازار حضور پیدا کردند و هنوز هم هر روزه بر تعداد معامله‌گران این بازار افزوده می‌شود. میلیون‌ها نفر از سراسر جهان در فارکس حضور دارند و حجم معاملات روزانه این بازار به بیش از ۶ تریلیون دلار می‌رسد.
فارکس زمانی ایجاد شد که پس از جنگ جهانی دوم، سیستم اقتصاد جهان درگیر هرج و مرج شده بود. همان موقع بود که دولت‌های غربی احساس کردند که باید برای ثبات اقتصاد جهانی چاره‌جویی کنند. آن‌ها در ابتدا سیستمی تحت عنوان «برتون وودز» را راه‌اندازی کردند که به وسیله‌ی آن، نرخ دلار در برابر طلا تعیین می‌شد و این موضوع سبب می‌شد تا قیمت دیگر ارزهای جهان نیز به نسبت دلار آمریکا تنظیم شود. پس از رشد ارزها و سیستم‌های اقتصادی دیگر جهان، برتون وودز منحل شد و در نهایت بازار فارکس جای آن را گرفت.
مزایای سرمایه گذاری در بازار فارکس چیست؟
در بین سوالات متداول فارکس، خیلی‌ها می‌خواهند بدانند ویژگی‌ها و مزایای اصلی معامله در این بازار چیست که در پاسخ به آن‌ها می‌توان برخی از اصلی‌تری مزایای فارکس را به‌صورت زیر بیان کرد:
- معاملات ۲۴ ساعته و بدون محدودیت
- نقد شوندگی بالا (بدون هیچ صف خرید یا فروش)
- امکان سود کردن از کاهش و افزایش قیمت‌ها (معاملات دوطرفه فارکس)
اگرچه مزایای بسیاری را می‌توان برای فارکس نام برد، اما این سه مورد را می‌توان بهترین مزایای این بازار در نظر گرفت. بنابراین در بین سوالات رایج در بازار فارکس درباره مزایای آن، می‌توان اول از هرچیز، این موارد را عنوان کرد.
ساعت کار فارکس چگونه است؟
یکی دیگر از سوالات متداول فارکس، تشخیص زمان دقیق فعالیت این بازار در کشورهای مختلف است. باید گفت که فارکس یک بازار ۲۴ ساعته است که افراد می‌توانند در ۵ روز کاری در هر ساعت از شبانه روز در آن به معامله بپردازند. فارکس در دو روز آخر هفته کشورهای غربی تعطیل است. اما اگر بخواهیم ساعت کار این بازار به وقت ایران را مشخص کنیم، می‌توانیم آن را به‌صورت زیر ارزیابی نماییم:
- ساعت شروع کار هفتگی فارکس به وقت ایران: یک و نیم بامداد دوشنبه
- ساعت پایان کار هفتگی فارکس به وقت ایران: یک و نیم بامداد شنبه
بنابراین روزهای شنبه و یکشنبه، فارکس تعطیل است، اما بقیه روزها باز است و افراد می‌توانند به‌صورت نامحدود در آن معاملات جفت‌ارزی را باز کنند.
معاملات جفت ارزها در فارکس چرا ایجاد شد؟
جفت ارز یا «Currency Pair» به دو ارز متفاوت می‌گویند که در بازار فارکس در برابر هم معامله می‌شوند و قیمت یک ارز هم در برابر ارز دیگر مشخص می‌شود. مانند جفت ارز یورو در برابر دلار آمریکا با نماد جفت‌ارزی «EUR/USD» که می‌توان بخش‌های آن را به صورت زیر از هم جدا کرد:
- ارز پایه «base currency»:
به اولین ارزی که در لیست جفت‌ارزی قرار گرفته، ارز پایه می‌گویند. - ارز قیمت‌گذاری شده «quote currency»:
به ارز دومی که در لیست جفت‌ارزی قرار میگیرد، ارز قیمت‌گذاری شده گویند.
جفت ارزها در حقیقت برای مقایسه ارزش یک ارز در برابر ارز دیگر ایجاد شدند. بنابراین قیمت یک جفت‌ارز نشان دهنده‌ی این است که با چه میزان از ارز دوم می‌توان یک واحد از ارز اول را خریداری کرد؟! پس یکی دیگر از سوالات متداول فارکس، مربوط به فلسفه‌ی ایجاد جفت ارزها است که می‌توان در پاسخ به آن گفت: «معاملات جفت‌ارزها در فارکس صرفاً برای تعیین نرخ این ارزها در برابر هم ایجاد شده است.»
ارزهای فارکس با چه نمادی نشان داده می‌شوند؟
ارزهای موجود در لیست جفت ارزهای فارکس با کد ارزی ISO نشان داده می‌شوند که در واقع سه حرف انگلیسی مخفف آن ارزها است. برخی از رایج‌ترین نمادهای ارزی در فارکس شامل موارد زیر هستند:
- دلار ایالات متحده آمریکا:
نام کامل «S Dollar» – نماد ارزی در فارکس «USD» - دلار استرالیا:
نام کامل «Australian dollar» – نماد ارزی در فارکس «AUD» - دلار کانادا:
نام کامل «Canadian dollar» – نماد ارزی در فارکس «CAD» - دلار نیوزیلند:
نام کامل «New Zealand dollar» – نماد ارزی در فارکس «NZD» - دلار هنگ کنگ:
نام کامل «Hong Kong Dollar» – نماد ارزی در فارکس «HKD» - یورو، ارز رسمی کشورهای عضو اتحادیه اروپا:
نام کامل «Euro Europe» – نماد ارزی در فارکس «EUR» - پوند انگلیس:
نام کامل «Great Britain pound» – نماد ارزی در فارکس «GBP» - ین ژاپن:
نام کامل «Japanese yen» – نماد ارزی در فارکس «JPY» - فرانک سوئیس:
نام کامل «Swiss Franc» – نماد ارزی در فارکس «CHF» - کرون سوئد:
نام کامل «Swedish Krona» – نماد ارزی در فارکس «SEK» - یوان چین:
نام کامل «China Yuan Renminbi» – نماد ارزی در فارکس «CNY» - روپیه هند:
نام کامل «Indian rupee» – نماد ارزی در فارکس «INR» - رئال برزیل:
نام کامل «Brazilian Real» – نماد ارزی در فارکس «BZR» - روبل روسیه:
نام کامل «Russian Ruble» – نماد ارزی در فارکس «RUB» - رند آفریقای جنوبی:
نام کامل «South African Rand» – نماد ارزی در فارکس «ZAR» - ریال ایران:
نام کامل «Iranian Rial» – نماد ارزی در فارکس «IRR» - دینار عراق:
نام کامل «Iraqi Dinar» – نماد ارزی در فارکس «IQD» - لیره ترکیه:
نام کامل «Turkish Lira» – نماد ارزی در فارکس «TRY»
در بین سوالات متداول فارکس، نماد ارزهای مختلف برای معامله‌گران مبتدی از اهمیت بالایی برخوردار است. بنابراین لیست برخی از ارزهای رایج به قرار فوق است که می‌توانند از آن بهره بگیرند.
بروکر فارکس چیست؟
افرادی که سابقه فعالیت در بورس تهران را دارند، می‌دانند که بدون ثبت نام در کارگزاری نمی‌توانند به این بازار ورود کنند. بروکر یا «Broker» دقیقاً نقش کارگزار را دارد و پل ارتباطی افراد برای معامله در فارکس است. یعنی وقتی کسی بخواهد در بازار فارکس معامله کند، باید ابتدا در یکی از بروکرهای موجود، حساب کاربری افتتاح کند. آن‌گاه از طریق حساب کاربری بروکر خود به بازار و ارزهای فارکس دسترسی خواهد داشت. سود بروکرها از کارمزد و اختلاف قیمت ارزها حاصل می‌شود. از جمله مشهورترین بروکرهای فارکس در جهان می‌توان موارد زیر را نام برد که می‌توانید با مراجعه به وبسایت این بروکرها و با وارد کردن اطلاعات خود، حساب کاربری‌تان را باز کرده و به فارکس بپیوندید:
- بروکر آلپاری «Alpari»
- بروکر کپیتال اکستند «Capital Xtend»
- بروکر لایت فارکس «Lite Forex»
- بروکر هات فارکس «HotForex»
بروکرهای بسیار زیادی در سطح جهان وجود دارند که هریک علی‌رغم وظایف اصلی خود، یک سری امکانات ویژه به کاربران خود ارائه می‌کنند. در بین بروکرهای موجود، بروکرهای فوق برای ثبت‌نام ایرانی‌ها مناسب‌تر هستند و می‌توان به راحتی مراحل افتتاح حساب فارکس را در آن‌ها به انجام رساند و از امکانات آن‌ها بهره‌مند شد. بنابراین در لیست سوالات متداول فارکس، معرفی بروکرهای برتر برای ایرانی‌ها وجود دارد که شما می‌توانید با کلیک روی لینک بروکرهای نامبرده، به صفحه‌ی ثبت نام آن‌ها وارد شوید.
حساب دمو فارکس چیست؟
حساب دمو یا «Demo» در فارکس، یک نوع حساب تمرینی به حساب می‌آید که کاربران مبتدی می‌توانند قبل از ورود به بازار اصلی فارکس در آن به معامله بپردازند. حساب دمو، شبیه‌سازی شده‌ی حساب اصلی فارکس است و همه‌ی امکانات حساب اصلی را دارد، با این تفاوت که معاملات در این حساب، سوری هستند و هیچ معامله واقعی در آن اتفاق نمی‌اُفتد. وقتی کاربران مبتدی توانستند با زوایای مختلف این بازار و شیوه باز کردن پوزیشن‌های معاملاتی مختلف در این بازار آشنا شوند، آن‌گاه حساب اصلی خود را افتتاح کرده و به‌صورت واقعی به یک تریدر فارکس تبدیل می‌شوند. یکی از سوالات متداول فارکس این است که: «آیا باز کردن حساب دمو برای همه‌ی افراد ضروری است؟» در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت:
«اگر یک کاربر مبتدی، بدون کار کردن با حساب دمو، وارد فارکس شود، ممکن است به‌صورت ناآگاهانه معاملاتی را باز کرده و موجب ضرر و زیان شود. شاید با خود بگویید که اگر پولی در حسابم نداشته باشیم، پس لازم نیست نگران زیان باشیم، اما در فارکس مفهومی به نام اهرم وجود دارد که در آن حتی با سرمایه اندک هم می‌توان معاملات بزرگی را استارت زد و اگر این معاملات ضررده باشند، حساب شما را به خطر می‌اندازند. در ادامه مفهوم اهرم را توضیح خواهیم داد. بنابراین بر هر کاربر تازه‌وارد در فارکس ضروری است که ابتدا با دمو کار کند و سپس وارد حساب اصلی خود در فارکس شود!»
اهرم در فارکس چیست؟
یکی از امتیازات و جذابیت‌های معامله در فارکس، وجود مفهومی به نام اهرم یا «Leverage» در آن است. این مفهوم به اندازه‌ای که جذاب است و می‌تواند برای کاربران سودمند باشد، به همان اندازه نیز می‌تواند خطرناک باشد!!
تصور کنید که شما حساب بروکر فارکس خود را به اندازه‌ی ۱۰۰۰ دلار شارژ می‌کنید، اما می‌خواهید یک معامله ۵۰۰۰ دلاری را استارت بزنید و سود بیشتری را نصیب خود کنید. با این حساب شما می‌توانید با استفاده از اهرم بروکرتان، در حالیکه فقط ۱۰۰۰ دلار دارید، یک معامله ۵۰۰۰ دلاری را باز کنید. در واقع این اعتبار ۴۰۰۰ دلاری از طریق بروکر به شما داده می‌شود. اگر معامله شما سودده باشد، مابه‌التفاوت این معامله به شما تعلق میگیرد. اما اگر معامله شما ضررده باشد، از حساب اصلی شما به نفع بروکر کاسته خواهد شد. بنابراین خطرناک بودن اهرم به زیان معاملات شما بستگی دارد و می‌تواند یک ریسک بسیار بزرگ باشد. اما اگر معاملات شما با سود همراه باشند، استفاده از اهرم می‌تواند مقدار سود شما را چند برابر کند.
(برای مثال: اگر ما ۱۰۰ دلار داشته باشیم و از مقدار اهرم « ۱:۱۰۰» فارکس استفاده کنیم، یعنی در برابر ۱۰۰ دلار خود می‌توانیم ۱۰۰۰ دلار در حساب خود داشته باشیم. این مقدار متفاوت است و شما می‌توانید با انتخاب یک مدل دیگر از اهرم‌های بروکرتان، اهرم کمتر یا بیشتری را دریافت نمایید. هرچقدر مقدار اهرم بیشتر باشد، ریسک آن هم بالاتر خواهد بود.)
حساب اسلامی فارکس چیست؟
افرادی که در فارکس حضور دارند از سراسر دنیا هستند و ادیان متفاوتی هم دارند. قطعاً مسلمانان نیز در فارکس فعالیت دارند و دین اسلام برخی از قواعد فارکس را قبول ندارد. بنابراین برخی از بروکرها برای اینکه بتوانند رضایت خاطر کاربران مسلمان خود را نیز جلب کنند، حساب اسلامی فارکس را برای ایشان ارائه می‌کنند که در آن یکی از قوانینی که با دین اسلام منافات دارد را حذف می‌کنند. آن قانون، قانون سوآپ یا «Swap» در فارکس است که به کارمزد شبانه معاملات اشاره دارد. گفتیم که فارکس یک بازار ۲۴ ساعته است که شما در تمام طول شبانه‌روز می‌توانید در آن معامله کنید. حالا اگر کسی معامله‌ای را در روز باز کند و آن معامله در شب همچنان باز بماند، شامل بهره سوآپ خواهد شد.
در حساب‌های اسلامی، حتی اگر معاملات در شب هم انجام شوند، این بهره برای آن‌ها منظور نمی‌شود. بنابراین حساب‌های اسلامی فارکس به «حساب‌های بدون سوآپ» هم مشهور هستند. دو مورد از برترین بروکرها که حساب‌های اسلامی فارکس را نیز برای کاربران خود در نظر گرفته‌اند، بروکر آلپاری و هات فارکس هستند.
آیا فارکس حرام است؟
یکی دیگر از سوالات متداول فارکس در مورد شرعی و اسلامی بودن معاملات این بازار است که در رابطه با آن می‌توان گفت: ماهیت مبادله ارز به ارز در فارکس از نظر اسلام با مشکلی روبه‌رو نیست، اما ماهیت بروکرها و این که اساس کاری آن‌ها در پرده‌ای از ابهام قرار دارد و ممکن است زمانی که معامله‌ای در کار نیست، این بروکرها سرمایه افراد را در جاهای دیگری سرمایه‌گذاری کنند، دور از انتظار نیست و این مطلب هم از نظر قواعد شرعی معامله اسلامی، صحیح نیست. علاوه بر این مورد، مفهوم سود یا کارمزدهایی که از معاملات هر فرد در فارکس کاسته می‌شود نیز جای اشکال دارد. بنابراین اگرچه ممکن است در کل معامله در فارکس مشکلی نداشته باشد، اما برخی از قوانین معاملاتی این بازار توسط فقهای اسلامی پذیرفته نیست. بنابراین سوالات رایج در بازار فارکس که در رابطه با شرعی بودن آن است را می‌توان از طریق نظر مراجع تقلید در این باره جویا شد.
آموزش بازار فارکس در ایران
مجموعه دلفین وست یکی از بزرگ‌ترین مرجع‌های آموزش سرمایه گذاری است که تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌نماید. مطلب فوق صرفاً به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با این بازار مالی است و مسئولیت استفاده از محتویات این مقاله، کاملاً بر عهده خود خوانندگان است.
برای یادگیری “آموزش سرمایه گذاری در فارکس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
