قراردادهای هوشمند، نمونه آنلاین و پیشرفته قرادادهای عادی هستند که البته ویژگی‌های بسیار کاراتری نسبت به قراردادهای عادی دارند. چنین قراردادهایی صرفاً در بستر شبکه بلاک چین قابلیت اجرایی پیدا می‌کنند. خوشبختانه امروزه می‌توان برای هر معامله ریز و درشت، اعم از معامله ملک، اتومبیل، اجناس تجاری و …. از قراردادهای هوشمند استفاده کرد. اما اجرای قرارداد هوشمند به دانش برنامه‌نویسی و آگاهی از کارکرد سیستم بلاکچین نیاز دارد. به همین خاطر در این مطلب می‌خواهیم به صورت عمده، چگونگی ایجاد چنین قراردادهای هوشمند را بررسی کرده و زبان‌های برنامه‌نویسی مخصوص برای ایجاد قرارداد در بستر بلاچین و به‌صورت عمده، آموزش ساخت قرارداد هوشمند را بررسی کنیم. اگر به آموزش بلاکچین، برنامه‌نویسی، ارزهای دیجیتال و توسعه آن‌ها علاقه‌مند هستید با ما همراه باشید.
قرارداد هوشمند چیست و چگونه اجرا می‌شود؟
فهرست مطالب
قرارداد هوشمند یا «Smart Contract» همان‌طور که از نام آن هم پیداست، یک قرارداد است که به صورت هوشمند ایجاد و اجرا می‌شود. ایده این قرارداد در دهه نود میلادی توسط یک متخصص رایانه‌ای مطرح شد. اما در آن زمان، هیچ سیستمی وجود نداشت که این قراردادها را با ویژگی‌هایی که برایش مطرح کرده بودند، ایجاد و پشتیبانی نماید. زمانی‌که ارزهای دیجیتالی چون بیت‌کوین در بستر شبکه‌ای اختصاصی به نام بلاکچین «Blockchain» به‌وجود آمد، فرصت لازم برای ارائه‌ی قرادادهای هوشمند نیز ایجاد شد.
بلاکچین می‌توانست امنیت، سرعت و دیگر ویژگی‌های لازم برای اجرای یک قرارداد هوشمند را محقق کند. لازم به ذکر است که هر رمزارزی که در شبکه بلاکچین عرضه می‌شود، ویژگی‌های منحصر به فردی دارد که آن را با دیگر رمزارزهای کریپتوکارنسی متمایز می‌کند. در بین صدها ارز دیجیتال ارائه شده، تنها بر روی ویژگی‌های چند مورد از آن‌ها می‌توان قرارداد هوشمند را اجرا کرد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
برای ساخت قرارداد هوشمند، به چه چیزهایی نیاز داریم؟
آموزش ساخت قرارداد هوشمند، شامل نرم‌افزارهایی است که امکان برنامه‌نویسی برای بلاکچین را ایجاد می‌کنند. کسی که می‌خواهد یک اسمارت کانترکت را ایجاد نماید، باید بر یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی مشهور، مانند C، C++، جاوا اسکریپت، پایتون یا …. تسلط داشته باشد. چون فردی که با زبان‌های نامبرده آشنا باشد، به‌راحتی می‌تواند زبان‌های برنامه‌نویسی مخصوص بلاکچین را فراگرفته و به کمک آن‌ها، انواع قراردادهای هوشمند را ایجاد کند.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که برای ایجاد یک قرارداد هوشمند، ضمن اینکه باید نوع قرارداد و شرایط آن کاملاً برای ما واضح باشد، آن‌گاه به یک سری کدها نیاز داریم تا بتوانیم قرارداد خود را وارد زنجیره بلوک‌های شبکه بلاکچین کنیم. اگر این اتفاق بیفتد، یعنی برنامه قراردادی که ما نوشته‌ایم، وارد بلاکچین شود، دیگر نه می‌توان آن را تغییر داد و نه می‌توان آن را از بین برد. بلکه برنامه به‌صورت ابدی و خودکار در این شبکه، همواره اجرا شده و باقی می‌ماند. در ادامه به شما می‌گوییم که برای این مهم باید از چه زبان برنامه‌نویسی استفاده کرد.
قرارداد هوشمند اتریوم، ترون و …
گفتیم که در بین ویژگی‌هایی که هرکدام از ارزهای دیجیتالی در شبکه بلاکچین از خود نشان می‌دهند، تنها برخی از آن‌ها قابلیت لازم برای اجرای قراردادهای هوشمند را دارند که محبوب‌ترین آن‌ها، ارز دیجیتال اتریوم «Ethereum» با نماد اختصاری «ETH» است. بیشتر افرادی که از قراردادهای هوشمند بهره می‌برند یا در زمینه‌ی آموزش ساخت قرارداد هوشمند و آموزش صفر تا صد ارز دیجیتال فعالیت دارند، قراردادهای هوشمند مبتنی بر شبکه اتریوم را انتخاب می‌کنند. اتریوم در سال 2015، توسط یک برنامه‌نویس روسی به نام «ویتالیک بوترین» ارائه شد. اتریوم به دلیل قابلیت غیرمتمرکزی که دارد، بهترین گزینه برای اجرای قراردادهای هوشمندی است که باید به صورت کاملاً عمومی روی شبکه قرار گرفته و قابلیت اطمینان را نیز برای افراد ایجاد کنند.
به غیر از اتریوم، دیگر ارزهای دیجیتالی مانند ترون، استلار، EOS و …. امکان ایجاد و ارائه قرارداد هوشمند را ایجاد می‌کنند که انتخاب و به‌کارگیری هرکدام از آن‌ها به نوع قرارداد و شرایط آن بستگی دارد.
زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی چیست؟
سالیدیتی یا «Solidity» یک زبان برنامه‌نویسی است که به کمک آن می‌توان قراردادهای هوشمند اتریوم را ایجاد کرد. البته می‌توان از خط کدهای سالیدیتی برای ایجاد قرارداد هوشمند ترون و برخی دیگر از ارزهای دیجیتال هم استفاده کرد. اما سالیدیتی به‌صورت اختصاصی برای شبکه اتریوم ارائه شده است.
این زبان برنامه‌نویسی، شبیه به زبان‌های سی، سی پلاس‌پلاس، پایتون و جاوا اسکریپت است. اگر کسی با زبان‌های نامبرده آشنایی داشته باشد، به سرعت می‌تواند زبان سالیدیتی را نیز فرا گرفته و از آن استفاده کند. اما اگر کسی با هیچکدام از زبان‌های برنامه‌نویسی آشنا نباشد، یادگیری و آموزش solidity برای وی، امری سخت و زمانبر خواهد بود.
6 ویژگی برتر زبان سالیدیتی
زبان سالیدیتی که شبیه به برخی از زبان‌های سطح بالای برنامه‌نویسی تحت ویندوز و وب است، با برخورداری از ویژگی‌های زیر، امکان ایجاد و آموزش ساخت قرارداد هوشمند را فراهم می‌کند:
- رابط‌های قراردادی «Interfaces»
ساختار داده در سالیدیتی توسط «Contract» ایجاد می‌شود که به معنی ایجاد قرارداد است. این ساختار داده، قابلیت ارث‌بری را به فرزندان خود نسبت داده و از این طریق امکان ایجاد قراردادهای تودرتو و پیچیده را فراهم می‌کند.
- تغییر و اصلاح توابع «Function Modifier»
در برنامه‌نویسی شی‌ء‌گرا، گاهی با ایجاد یک شرط، می‌توان از توابع برای منظور دیگری استفاده کرد. این قابلیت در زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی نیز وجود دارد و به کمک آن می‌توان تغییر و اصلاح لازم را در توابع انجام داد.
- رویدادها «Events»
رویدادها مانند توابعی هستند که داده‌های ورودی را دریافت کرده و آن را روی لاگ بلاکچین قرار می‌دهند.
- سطوح دسترسی
در زبان‌های برنامه‌نویسی گروه C و دیگر زبان‌های مشابه، سطوح دسترسی به دو صورت «private» و «public» تعیین می‌شوند. همین ویژگی در سالیدیتی هم وجود دارد اما عناوین دیگری چون «mortal» و «owned» دارد. البته قوانین مربوط به این سطوح دسترسی نیز در سالیدیتی با دیگر زبان‌ها، تفاوت‌های جزئی دارد.
- کتابخانه‌ها
کتابخانه‌ها به زبان‌های برنامه‌نویسی کمک می‌کنند که برنامه‌ها را شخصی‌سازی کنند. در زبان سالیدیتی نیز کتابخانه‌های متنوعی وجود دارند که بسته به نوع برنامه یا قرارداد می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
- قابلیت ورود «Import»
اجرای کلمه کلیدی Import، سبب می‌شود که شما بتوانید کدهای یک فایل برنامه یا قرارداد دیگر را به برنامه یا قرارداد فعلی خود اضافه کنید.
آرایه‌هایی که به صورت مستقیم در داخل حافظه قرار می‌گیرند و همچنین تبدیل انواع داده‌ها نیز در سالیدیتی وجود دارد که بیشتر از پیش آن را به سایر زبان‌های شی‌ء‌گرا شبیه می‌کند.
سخن نهایی
برای آموزش ساخت قرارداد هوشمند، باید به زبان سالیدیتی یا یکی دیگر از زبان‌های برنامه‌نویسی بلاکچین مانند سیمپیلیسیتی «Simplicity»، سرپنت «Serpent» یا … مسلط باشید. اما کاربرد سالیدیتی از تمام زبان‌های دیگر رایج‌تر است و با راحتی بیشتری انجام می‌شود. این در حالی است که سایر زبان‌های بلاکچین نیز شبیه به زبان‌های برنامه‌نویسی شی‌ء‌گرا هستند. با توجه به ویژگی‌هایی که عنوان کردیم، شما می‌تواند آموزش ساخت قرارداد هوشمند و آموزش solidity را از منابعی مانند سایت «Crypto Zombies»، «CodeAcademy» و «Block Geeks» دریافت نمایید.
شما در هر سطح برنامه‌نویسی که قرار داشته باشید، می‌توانید آموزش ساخت قرارداد هوشمند از مبتدی تا حرفه‌ای را در بسترهای فوق پیدا کرده و از آن‌ها بهره بگیرید.
