اوراق اجاره یا اوراق قرضه به معنی وام از یک سرمایه‌گذار به یک وام‌گیرنده مانند یک شرکت یا دولت است. وام‌گیرنده از پول یا سرمایه برای تأمین هزینه‌های مالی خود استفاده میکند و سرمایه‌گذار سود سرمایه را دریافت میکند. ارزش بازار اوراق قرضه می‌تواند در طول زمان تغییر کند. بیشتر پرتفوی سرمایه‌گذاری‌ها در بازار بورس شامل برخی از اوراق قرضه است که به تعادل ریسک در طول زمان کمک میکند. اگر بازارهای سهام بورس سقوط کنند، اوراق اجاره یا به اصطلاح اوراق قرضه می‌تواند به کاهش ضررهای مالی کمک کنند. در این مقاله به معرفی بیشتر این اوراق و انواع آن‌ها در بازار بورس بپردازیم.
اوراق اجاره یا اوراق قرضه چیست؟
فهرست مطالب
اوراق اجاره، وامی است که سرمایه‌گذار به یک شرکت، دولت یا سازمان می‌دهد. اوراق اجاره به‌عنوان اوراق قرضه یا بدهی نیز نامیده می‌شوند. از آن‌جایی که ناشران اوراق می‌دانند که سرمایه‌گذاران دارایی و سرمایه خود را بدون سود بهره قرض نمی‌دهند، صادرکننده اوراق قرضه (قرض‌گیرنده) قراردادی قانونی برای پرداخت سود به سرمایه‌گذار (صاحب اوراق قرضه) منعقد میکند.
وام گیرنده نیز موافقت میکند که مبلغ اصلی وام را در تاریخ سررسید اوراق به سرمایه‌گذار بازپرداخت کند. البته شرایط خاصی مانند فراخوان اوراق قرضه ممکن است باعث بازپرداخت زودتر این اوراق شود. اصطلاحاتی در رابطه با مشخصات اوراق اجاره هنگام سرمایه‌گذاری وجود دارد که دانستن آن‌ها برای دارندگان اوراق اجاره ضروری است.
نرخ بهره
نرخ بهره، نرخی است که شرکت یا دولت به دارنده اوراق می‌پردازد و می‌تواند ثابت یا شناور باشد. نرخ شناور ممکن است به معیاری مانند بازده اوراق قرضه مرتبط باشد. برخی از دارندگان اوراق اجاره مبتنی بر سهام به سرمایه‌گذاران سود نمی‌پردازند؛ در عوض با قیمتی کمتر از قیمت اصلی خود و یا با تخفیف آن را می‌فروشند.
به عنوان مثال، یک اوراق قرضه بهره صفر، سود بهره‌ای نمی‌پردازد و زمانی که اوراق ارزش اسمی کامل خود را برمی‌گرداند، سود خود را در سررسید ارائه میکند. به عنوان مثال، یک اوراق قرضه با تخفیف 1000 دلاری ممکن است در بازار به قیمت 950 دلار فروخته شود و پس از سررسید، سرمایه‌گذار ارزش اسمی 1000 دلار را در ازای 50 دلار سود دریافت کند.
تاریخ سررسید
تاریخ سررسید زمانی است که شرکت باید اصل سرمایه‌گذاری اولیه را به ارائه‌دهندگان اوراق قرضه بازپرداخت کند. اکثر اوراق بهادار دولتی اصل سرمایه را در سررسید بازپرداخت می‌کنند. با این‌حال، شرکت‌هایی که اوراق اجاره منتشر می‌کنند، چند گزینه برای بازپرداخت دارند.
رایج‌ترین نوع بازپرداخت، بازخرید سرمایه نامیده می‌شود که در آن، شرکت صادرکننده در تاریخ سررسید مبلغی را به‌صورت یکجا پرداخت میکند. نوع دوم بازپرداخت، ذخیره بازخرید اوراق قرضه نامیده می‌شود. با این روش، شرکت صادرکننده هر سال مبالغ مشخصی را تا زمان بازپرداخت اوراق قرضه در تاریخ سررسید به سرمایه‌گذار پرداخت میکند.
رتبه‌بندی اعتباری
رتبه اعتباری صادرکننده و در نهایت رتبه اعتباری اوراق قرضه بر نرخ بهره‌ای که سرمایه‌گذاران دریافت خواهند کرد، تأثیر می‌گذارد. آژانس‌های رتبه‌بندی اعتبار، اعتبار اوراق قرضه دولتی و شرکتی را اندازه‌گیری می‌کنند تا به سرمایه‌گذاران یک دید کلی از ریسکهای سرمایه‌گذاری در آن اوراق خاص به جای سرمایه‌گذاری در دارایی های مشابه، ارائه دهند.
مدت‌زمان اوراق اجاره
مدت‌زمان اوراق اجاره عادی یا مدت زمان تا سررسید معمولا هنگام انتشار اوراق تعیین می‌شود. سررسید اوراق می‌تواند بین یک روز تا 100 سال باشد، اما اکثریت سررسید اوراق از یک تا 30 سال متغیر است. مدت زمان اوراق قرضه اغلب به کوتاه‌مدت، میان‌مدت یا بلندمدت، طبقه‌بندی می‌شود.
به‌طور کلی، اوراق قرضه‌ای که در مدت یک تا سه سال سررسید می‌شود، اوراق قرضه کوتاه‌مدت نامیده می‌شود. اوراق قرضه میان‌مدت معمولا اوراقی هستند که سررسید آن‌ها بین 4 تا 10 سال است و اوراق بلندمدت آن‌هایی هستند که سررسید آن‌ها بیش از 10 سال است.
وام‌گیرنده معمولا زمانی که اوراق به تاریخ سررسید خود می‌رسد، سود نهایی و مبلغ اصلی سرمایه‌ای که به صورت وام دریافت کرده بود را به سرمایه‌گذار پرداخت میکند.
انواع اوراق اجاره در بازار بورس
اوراق اجاره دولتی
اوراق قرضه دولتی یکی از انواع اوراق اجاره در بازار بورس هستند که از آن‌ها برای تعیین نرخ سایر اوراق قرضه بلندمدت با نرخ ثابت استفاده می‌شود. این نوع از اوراق قرضه، امنیت بالایی دارند، زیرا توسط دولت تضمین می‌شوند و کمترین میزان سود بهره را ارائه می‌دهند.
اوراق اجاره پس‌انداز
اوراق پس‌انداز نیز توسط وزارت خزانه‌داری منتشر می‌شود. این اوراق توسط سرمایه‌گذاران فردی خریداری می‌شود و در مقادیر کم به اندازه کافی صادر می‌شوند تا برای افراد مقرون‌به‌صرفه باشند.
اوراق اجاره نمایندگی
آژانس‌ها و شرکت‌های زیر نظر دولت، اوراق اجاره تأمین نقدینگی را برای افراد و صاحبان شرکت ارائه می‌کنند که توسط دولت تضمین می‌شوند.
اوراق اجاره شهرداری
اوراق قرضه شهرداری توسط شهرهای مختلف منتشر می‌شود. این نوع از اوراق قرضه، معاف از مالیات هستند اما نرخ بهره کمتری از اوراق قرضه شرکتی دارند.
اوراق اجاره شرکتی
اوراق قرضه شرکتی توسط انواع مختلف شرکت‌ها منتشر می‌شود. این نوع از اوراق قرضه نسبت به اوراق قرضه تحت حمایت دولت، ریسک بیشتری دارند و به همین دلیل نرخ بهره بالاتری ارائه می‌دهند و توسط بانک نماینده شرکت به واجدان دریافت اوراق قرضه، فروخته می‌شوند.
نکات سرمایه گذاری در اوراق اجاره
زمان سررسید اوراق اجاره را بدانید
تاریخ سررسید تاریخی است که سرمایه وام داده شده به شما بازپرداخت می‌شود. قبل از این که دارایی خود را به شرکت‌ها واگذار کنید، باید بدانید که چه مدت سرمایه‌گذاری شما در اوراق قرضه محدود می‌شود.
رتبه اوراق را بدانید
رتبه‌بندی اوراق قرضه نشان‌دهنده میزان اعتبار آن است. هرچه رتبه پایین‌تر باشد، ریسک بیشتری وجود دارد که اوراق قرضه نکول شود و سرمایه‌گذاری خود را از دست بدهید.
سوابق دریافت کننده اوراق قرضه را بررسی کنید
دانستن پیشینه یک شرکت می‌تواند هنگام تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری در اوراق قرضه آن‌ها مفید باشد.
میزان تحمل ریسک را درک کنید
اوراق قرضه با رتبه اعتباری پایین‌تر معمولا بازدهی بالاتری را برای جبران سطوح بالاتر ریسک ارائه می‌دهند. قبل از سرمایه‌گذاری به دقت در مورد میزان تحمل ریسک خود فکر کنید و از سرمایه‌گذاری صرفا بر اساس بازدهی خودداری کنید.
عامل ریسکهای کلان اقتصادی هنگامی که نرخ بهره افزایش می‌یابد
اوراق قرضه ارزش خود را از دست می‌دهند. ریسک نرخ بهره، ریسک تغییر نرخ‌ها قبل از رسیدن اوراق به تاریخ سررسید آن است. بااین‌حال، از تلاش برای زمان‌بندی بازار خودداری کنید. پیش‌بینی چگونگی حرکت نرخ بهره دشوار است. در عوض، روی اهداف سرمایه گذاری بلندمدت خود تمرکز کنید. افزایش تورم نیز خطراتی را برای اوراق قرضه به همراه دارد.
از اهداف سرمایه‌گذاری گسترده‌تر خود حمایت کنید
اوراق قرضه باید به تنوع پرتفوی شما کمک کند و سرمایه‌گذاری شما در سهام و سایر طبقات دارایی را متعادل کند. برای اطمینان از متعادل‌بودن پرتفوی خود، ممکن است بخواهید با سایر سرمایه‌گذاران در این مورد مشورت کنید. اگر در یک صندوق اوراق قرضه سرمایه‌گذاری می‌کنید، حتما کارمزدها را مطالعه و به‌طور دقیق انواع اوراق قرضه را تجزیه و تحلیل کنید. نام صندوق ممکن است تنها بخشی از داستان را بیان کند.
از یک کارگزار متخصص در زمینه اوراق قرضه کمک بگیرید
اگر در حال خرید اوراق قرضه فردی هستید، شرکتی را انتخاب کنید که بازار اوراق قرضه را بشناسد.
درباره هرگونه کارمزد و کمیسیون اطلاعات کسب کنید
کارگزار شما می‌تواند به کاهش هزینه‌های مرتبط با سرمایه گذاری شما کمک کند و میزان ریسک در سرمایه‌گذاری را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
مزایا و معایب اوراق اجاره
مزایا
- دارندگان اوراق اجاره علاوه‌بر مزیت‌های مثبت درآمد غیرفعال منظم و بازگشت سرمایه در سررسید، مزایای مهم دیگری دارند که یکی از آن‌ها این است که درآمد حاصل از برخی اوراق قرضه، ممکن است از مالیات بر درآمد معاف باشند. اوراق قرضه شهرداری، اغلب بهره‌ای می‌پردازند که مشمول مالیات نیستند.
- پاداش‌های موجود برای دارندگان اوراق قرضه شامل یک محصول سرمایه‌گذاری نسبتا مطمئن است. آن‌ها به‌طور منظم پرداخت سود و بازگشت اصل سرمایه‌گذاری خود را در سررسید دریافت می‌کنند. همچنین در برخی موارد مشمول مالیات نمی‌شوند.
- دارندگان اوراق قرضه می‌توانند با پرداخت‌های معمولی بهره، درآمد ثابتی کسب کنند.
- دارندگان اوراق قرضه از مزایای سرمایه‌گذاری مطمئن و بدون ریسک برخوردارند و در صورت ورشکستگی شرکت، دارندگان اوراق قرضه قبل از سهامداران، سهام عادی را پرداخت می‌کنند.
- سرمایه‌گذاری در تعادل سهام، اوراق قرضه و سایر دارایی‌ها می‌تواند به شما کمک کند سبدی بسازید که به دنبال بازده اما در تمام محیط‌های بازار انعطاف‌پذیر است. سهام و اوراق قرضه معمولا یک رابطه معکوس دارند، به این معنی که وقتی بازار سهام سقوط میکند، اوراق قرضه از آن پیشی می‌گیرند.
معایب
- هنگامی که نرخ‌های بازار در حال افزایش است، دارندگان اوراق اجاره، با ریسک نرخ بهره مواجه می‌شوند.
- ریسک اعتباری و ریسک نکول ممکن است برای اوراق قرضه شرکتی مرتبط با قابلیت مالی ناشر اتفاق بیفتد. اگر تورم از نرخ بهره اوراق بهاداری که دارند پیشی بگیرد، ممکن است دارندگان اوراق با ریسک تورمی مواجه شوند.
- زمانی که نرخ بهره بازار از نرخ بهره پیشی بگیرد، ممکن است ارزش اسمی اوراق در بازار ثانویه کاهش یابد.
ریسک نرخ بهره
نرخ بهره پرداخت شده برای اوراق قرضه، ممکن است با تورم همخوانی نداشته باشد. ریسک تورمی معیاری برای افزایش قیمت است. اگر قیمت‌ها 3 درصد افزایش یابد و اوراق قرضه بهره 2 درصدی را پرداخت کند، دارنده اوراق ضررهای مالی بیشتری را تجربه خواهد کرد.
دارندگان اوراق قرضه همچنین باید با پتانسیل ریسک نرخ بهره مقابله کنند. ریسک نرخ بهره زمانی اتفاق می‌افتد که نرخ بهره در حال افزایش باشد. اکثر اوراق قرضه دارای نرخ بهره ثابت هستند و با افزایش نرخ‌های بازار، ممکن است در نهایت نرخ‌های پایین‌تری بپردازند. در نتیجه، دارنده اوراق اجاره ممکن است بازدهی کمتری داشته باشد.
دارنده اوراق قرضه عموما به عنوان یک تلاش کم‌خطر تلقی می‌شود؛ زیرا اوراق قرضه پرداخت سود ثابت و بازگشت اصل سرمایه را در سررسید تضمین میکند. بااین‌حال، اوراق قرضه فقط به اندازه ناشر اصلی امن است. اوراق قرضه دارای ریسک اعتباری و ریسک نکول هستند زیرا با قابلیت مالی ناشر مرتبط هستند. اگر یک شرکت از نظر مالی دچار مشکل شود، سرمایه‌گذاران در معرض خطر نکول در اوراق قرضه هستند.. به عبارت دیگر، در صورت اعلام ورشکستگی شرکت اصلی، دارنده اوراق ممکن است 100 درصد از سرمایه را از دست بدهد.
سخن پایانی
بسیاری از مشاوران مالی اظهار دارند که اوراق قرضه، زمانی که به صورت استراتژیک در کنار سهام و سایر دارایی‌ها مورد استفاده قرار گیرند، می‌توانند مکمل خوبی برای سبد سرمایه‌گذاری باشند.
