افزایش سرمایه به روش صرف سهام چیست؟

صرف سهام یکی از مسائلی است که برای افرادی که در برس فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌کنند دانستن آن بسیار حائز اهمیت است. این مساله یکی از مفاهیم مورد نیاز در زمینه های بورسی و فرابورسی است. در حالت کلی راه‌‌‌‌‌‌‌های افزایش سرمایه شامل انتقال ذخیره‌‌‌‌‌‌‌ها به سرمایه، انتقال سود سهمی و یا سهام جایزه به سرمایه، انتشار سهام عادی سهامداران است که روش صرف سهام در گروه سوم قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد و به معرفی میزان مبلغی می‌‌‌‌‌‌‌پردازد که برای هر سهام علاوه بر قیمت اسمی پرداخت می‌‌‌‌‌‌‌گردد. به بیان دیگر در این شیوه شرکت، سهام مورد نظر خود را از طریق پذیره‌نویسی و با قیمتی بیشتر از قیمت اسمی در بازار می‌فروشد و سپس ما‌به‌التفاوتی که از قیمت فروش و قیمت اسمی به دست می‌آید را به حساب اندوخته انتقال می‌دهد یا به سهامداران سابق شرکت در ازای آن سهام جزیره اختصاص می‌دهد.اگر می‌‌‌‌‌‌‌خواهید در مورد صرف سهام بیشتر اطلاعات داشته باشید پس در ادامه با ما همراه باشید تا شما را بیشتر کمک کنیم.

مفهوم و معنای صرف سهام

حال شاید برای شما سوال پیش آید که صرف سهام یعنی چه و چگونه می‌تواند منجر به افزایش سرمایه شود؟ برای پاسخ به این سوالات، شما باید با مفهوم صرف سهام آشنا شوید. به میزان اختلاف بین قیمت اسمی و قیمت عرضه، صرف سهام می‌گویند. لازم است بدانید که قیمت اسمی یک سهم در بازار سرمایه ایران مقداری ثابت و برابر با 100 تومان دارد. حال شرایطی را تصور کنید که یک شرکت سهام خود را به نرخ ثابت 700 تومان و بر اساس پذیره‌نویسی در بازار به فروش می‌رساند. در چنین موقعیتی، صرف سهام برابر است با 600 تومان. این عدد حاصل اختلاف نرخ ثابت شرکت و قیمت اسمی است.

بر اساس ماده 160 قانون یک شرکت توانایی دارد سهام خود را با مبلغی اسمی بفروشد و یا اضافه مبلغی به نام اضافه ارزش از کسی که سهام را خردیه دریافت نماید. که می‌‌‌‌‌‌‌تواند این مبلغ اضافه را به سایر اندوخته‌‌‌‌‌‌‌های شرکت اضافه نموده و ذخیره کند و یا به جای این اضافه مبلغ سهام جایزه به افرادی که سهام دار پیشین هستند بدهد. در کل اگر بخواهیم تعریف دقیقی از صرف سهام بیاوریم عبارت است از مبلغی که علاوه بر ارزش اسمی سهام و شرکت در هنگام فروش سهام آن را دریافت می‌‌‌‌‌‌‌کند.
صرف سهام از نوع بستانکار است و در حساب و کتاب شرکت باید به عنوان بستانکار معرفی گردد و در واقع مفهوم آن میزان مبلغی را نشان می‌‌‌‌‌‌‌دهد که برای یک سهم علاوه بر ارزشی که برای آن تعین شده است باید پرداخت کرد و کاربرد زیادی در معاملات بورسی و پذیره‌‌‌‌‌‌‌نویسی اولیه دارد. معمولا میزان صرف سهام از ارزش اسمی بیشتر می‌‌‌‌‌‌‌شود و از منابعی به حساب می‌‌‌‌‌‌‌آید که برای تامین مالی شرکت به کار می‌‌‌‌‌‌‌روند.

صرف سهام خزانه چیست؟

سهام خزانه برابر است با سهام ممتاز و یا عادی یک شرکت که آن شرکت دوباره ان را خریداری نماید. به ین معنی که سهامی که توسط شرکت فروخته شده است مجددا توسط خود شرکت خریداری می‌‌‌‌‌‌‌شود. سهام خزانه در راستای پیشبرد اهداف یک شرکت در اختیار مدیران قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد و از استراتژی‌‌‌‌‌‌‌های مالی در دنیا است. در این قسمت قصد داریم شما را بیشتر با این مفهوم آشنا سازیم.
یکی از الزامات در دنیای اقتصاد و بورس این است که تمام معاملات تحت نظارت و شفافیت انجام شود. یکی از اساسی‌‌‌‌‌‌‌ترین اهدافی که سهام خزانه دنبال می کند این است که سهام در بازار کمرنگ نشود و قیمت‌‌‌‌‌‌‌های دفتری به ارزش‌‌‌‌‌‌‌های بازاری نزدیک باشند.
بنا بر ماده 198 سهام خزانه در حال حاضر برای شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها ممنوع گردیده است. و بر اساس ماده 28 قانون رفع موانع تولید که در سال 94 تصویب گردید شرکت‌‌‌‌‌‌‌هایی که در بورس فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌کنند می‌‌‌‌‌‌‌توانند تا حدودا 10 درصد از سهام خزانه استفاده کنند. اما گویا محدودیت‌‌‌‌‌‌‌ها به گونه‌‌‌‌‌‌‌ای ایجاد شده است که در حال حاضر شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها تلاش می‌‌‌‌‌‌‌کنند از سرف سهام خزانه استفاده نکنند.

کاربرد صرف سهام چیست؟

صرف سهام کاربرد‌‌‌‌‌‌‌های مختلفی دارد. برای مثال شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌توانند آن را به عنوان پس انداز به حسب شرکت منتقل نمایند. همچنین می‌‌‌‌‌‌‌توان صرف سهام را میان سهامدارن قبلی تقسیم کرد و به علاوه شرکت گاهی ترجیح می‌‌‌‌‌‌‌دهد آن را به عنوان سهام جدید در نظر گرفته و به سهامداران پیشین بدهد. هنگامی که شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها قصد فروش آن را دارند می‌‌‌‌‌‌‌توانند حق تقدم را حفظ و یا صلب کنند و این مورد در هنگام قروش صرف سهام مشخص می‌‌‌‌‌‌‌گردد.

نکات ضروری

یک سری نکات در مورد صرف سهام وجود دارد که دانستن آن‌‌‌‌‌‌‌ها ضروری است. که در ادامه تلاش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنیم برای شما بیان نماییم.

1.  صرف سهام قسمتی از سهام به حساب نمی‌‌‌‌‌‌‌آید و بنابراین مدیر شرکت نمی‌‌‌‌‌‌‌تواند آن را وارد حساب سرمایه کند. پس می‌‌‌‌‌‌‌توان آن را در حساب جداگانه‌‌‌‌‌‌‌ای قرار داد و در قسمت حقوق سهام‌داران قرار می-گیرد که موجب می‌‌‌‌‌‌‌شود این قسمت در ترازنامه افزایش یابد.
2.  صدور سهام به کسر بر طبق قوانین تجارتی کشورمان مجاز نیست.
3. نمی‌‌‌‌‌‌‌توان صرف سهام را با میزان حساب کسر سهان مساوی دانست و تبادل نمود.

صرف سهام برای چه کسانی سودمند است؟

پیش از هرکسی، شرکت از این موضوع سود خواهد کرد، زیرا با سرمایه‌ای که در اختیارش قرار می‌گیرد، می‌تواند پروژه‌های خود را تکمیل و پروژه‌های جدید را آغاز کند. از طرفی ریسک این کار است که هم برای شرکت و هم سهام‌داران کم خواهد بود. در نتیجه می‌توان گفت افزایش سرمایه با صرف سهام، باعث پیشرفت، رشد و سودآوری است.

صرف سهام برای افرادی سودمند است که در ادامه قصد داریم به معرفی آن‌‌‌‌‌‌‌ها بپردازیم.

1.  صاحبان سهم اصلی و فرعی: مدیر شرکت که سهامدار اصلی بوده و تمایل دارد بدون کاهش درصدی سهام آن را کنترل نماید و برای زیاد کردن سرمایه احتیاج به آورده نقدی نباشد.
2.  بازار کلی سهام: صرف سهام موجب افزایش جذب سرمایه گذاران و در نتیجه موجب افزایش نقدینگی در بازار بورس می‌‌‌‌‌‌‌شود.
3.  صاحب سهام جزء: سهامداران جزء می‌‌‌‌‌‌‌خواهند که هم بازدهی آن‌‌‌‌‌‌‌ها بیشتر شود و هم میزان مالکیت آن‌‌‌‌‌‌‌ها در سهم شرکت کاهش پیدا نکند در نتیجه صرف سهام در این مورد به سهامداران کمک بسیاری کرده و این خواسته آن‌‌‌‌‌‌‌ها را پوشش می‌‌‌‌‌‌‌دهد.

معنای افزایش سرمایه

افزایش سرمایه برای شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها از اهمیت زیادی برخودار است و اگر بخواهیم مختصرا در مورد آن صحبت کنیم افزایش سرمایه در شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها به معنای زیاد شدن سرمایه‌‌‌‌‌‌‌ای است که در شرکت ثبت گردیده است در کل افزایش سرمایه یعنی تعداد سهام‌‌‌‌‌‌‌هایی که توسط شرکت منتشر می‌‌‌‌‌‌‌شود افزایش پیدا کند.

افزایش سرمایه معمولا به دو دلیل انجام می‌‌‌‌‌‌‌گیرد که اولین آن‌‌‌‌‌‌‌ها تامین مالی و اصلاح مالی شرکت ها و دومین مورد تامین کردن منابع جدید مالی برای زیاد کردن فعالیت‌‌‌‌‌‌‌های شرکت است. هنگامی که شرکتی قصد دارد افزایش سرمایه دهد ابتدا لازم است در سامانه codal.ir مستندات و مدارک خود را آپلود کرده و ارسال کند و امتیاز افزایش به سهامداری اصلی شرکت تعلق می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. در این جا قصد نداریم بیشتر از این وارد بحث افزایش سرمایه نشویم و هدف ما آشنا با افزایش سرمایه بود.

برتری افزایش سرمایه به شیوه صرف سهام نسبت به سایر روش‌‌‌‌‌‌‌ها

1.  روش صرف سهام خزانه باعث می‌‌‌‌‌‌‌شود سرمایه زیادی به شرکت برسد که در نتیجه موجب رشد شرکت و سود‌‌‌‌‌‌‌آوری آن خواهد شد و EPS شرکت را زیاد می‌‌‌‌‌‌‌کند. این مسائل منجر به افزایش قیمت سهام شده و احتمال کم شدن آن در بازار را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌دهد.
2.  یکی از مهم‌‌‌‌‌‌‌ترین مزایای آن این است که موجب می‌‌‌‌‌‌‌شود بتوان آن را در ساختار مالی یک شرکت به کار برده و می‌‌‌‌‌‌‌تواند به اصلاح سرمایه شرکت کمک کرده و آن را از منابع مالیاتی سنگین نجات دهد.
3. زیاد شدن سرمایه با صرف به عنوان یک منبع مالی ثابت و بدون نیاز به سر رسید شناخته شده و بازپرداخت آن از دغدغه‌‌‌‌‌‌‌های شرکت نیست. این مساله منجر می‌‌‌‌‌‌‌شود ریسک ناتوانی در پرداخت بدهکاری کاهش یافته و در نهایت سبب می‌‌‌‌‌‌‌شود اعتبار شرکت افزایش یابد.

صرف سهام با حق تقدم

اگر یک شرکت سود انباشته یا اندوخته‌ای نداشته باشد و بخواهد که سرمایه خود را افزایش دهد، می‌تواند از محل آورده نقدی سهامداران و با قیمتی بیشتر از قیمت اسمی، سرمایه خود را افزایش دهد. در چنین موقعیتی برای سهامداران شرایطی فراهم می‌شود که می‌توانند فرصتی در افزایش سرمایه شرکت داشته باشند. به چنین کاری، افزایش سرمایه به روش صرف سهام و با حفظ تقدم گفته می‌شود. حال اگر سهامداران چنین حق تقدمی را از خود سلب کنند و اجازه بدهند که سهام جدید به سهامداران جدید واگذار شود، افزایش سرمایه با صرف سهام با سلب حق تقدم اتفاق می‌افتد.

صرف سهام با سلب حق تقدم

افزایش سرمایه با صرف سهام و سلب حق تقدم به معنای افزایش سرمایه شرکت ناشی از صرف سهام یا سلب حق تقدم از سهامداران فعلی و سپس عرضه سهام جدید به شکل عمومی در بورس است، البته به‌شرط آنکه تشریفات لایحه قانونی و مقررات مربوطه عملی شوند. از طرفی افزایش سرمایه با صرف سهام سلب حق تقدم مزیت‌های بسیاری را به همراه دارد که در ادامه به برخی از این مزایا اشاره خواهیم کرد.

• استفاده از وجه نقد حاصل از افزایش سرمایه در پروژه و اهداف بلندمدت شرکت
• افزایش سهام شناور آزاد شرکت
• کاهش فرایند زمانی افزایش سرمایه
• معافیت مالیاتی

معایب صرف سهام

مشکلات افزایش سرمایه با صرف سهام

افزایش سرمایه به روش صرف سهام مزیت‌های بسیاری را برای شرکت‌ها به همراه دارد، اما از طرفی نباید از مشکلات و معایبی که دارد نیز غافل شد. دقت داشته باشید که اگر افزایش سرمایه با صرف سهام یا سلب حق تقدم همراه باشد، سهامداران اصلی و عمده که اکثر تصمیم‌گیری‌ها توسط آن‌ها انجام می‌شود، قدرت و تاثیرگذاری خود را از دست خواهند داد. این موضوع باعث می‌شود که شرکت نتواند سهام‌داران عمده را راضی کند تا به این شیوه از افزایش سرمایه رای دهند. اگر افزایش سرمایه در جهت خواسته‌‌‌‌‌‌‌های سهامدار اصلی شرکت باشد، شرکت نمی‌‌‌‌‌‌‌تواند از این روش برای افزودن به سرمایه خود استفاده کند.

البته از سمت دیگر نیز احتمال این که سهام جدید با قیمتی کمتر از قیمت بازار و بیشتر از ارزش اسمی منتشر شود و خریداری برای آن پیدا نشود نیز وجود دارد. در حقیقت این بدان معنا است که سرمایه‌گذاران در پذیره‌نویسی سهم‌های جدید مشارکت نکنند. در چنین شرایطی، شرکت باید برای افزایش سرمایه، خریدار حقیقی یا حقوقی تضمینی پیدا کند تا در صورتی که سهامداران علاقه‌ای به خرید سهام نداشتند، آن‌ها خرید را انجام دهند.

شرایط افزایش سرمایه با استفاده از صرف سهام

یکی از مهم‌‌‌‌‌‌‌ترین مولفه ها که در روش صرف سهام موجب می‌‌‌‌‌‌‌شود سرمایه افزایش پیدا کند، این است که سهامدار و مدیر اصلی شرکت چقدر نسبت به استفاده از این روش علاقه دارد. هنگامی که در شرکتی سهام مدیریتی کم شود، مدیر شرکت نگران است نتواند شرکت را کنترل کند. چنانچه این شخص برنامه کاملی برای در این مورد نداشته باشد احتمال دارد درصد سهام مدیریتی کم شده و در نتیجه نتواند شرکت را کنترل کند.

در شرایطی می‌‌‌‌‌‌‌توان از صرف سهام برای افزایش سرمایه استفاده نمود که صنعت، بازار و همچنین شرایط شرکت از نظر سرمایه گذاران مثبت تلقی گردد. چنانچه بازار پر رونق باشد اگر روند نزولی داشته باشد و نتوان آینده مثبتی برای آن پیش بینی نمود در نتیجه افزایش سرمایه امکان پذیر نخواهد بود پس در حالت کلی در صورتی می‌‌‌‌‌‌‌توان از این روش برای افزایش سرمایه استفاده نمود که دید مثبتی نسبت به بازار سهم در آینده وجود داشته باشد.

کسر سهام چیست؟

کسر سهام درست تعریفی بر عکس صرف سهام دارد. کسر سهام هنگامی به کار برده می‌‌‌‌‌‌‌شود که ارزش سهام از قیمت اسمی آن کم‌‌‌‌‌‌‌تر باشدکه به تفاضل قیمت اسمی و مبلغ دریافتی کسر سهام می‌‌‌‌‌‌‌گویند و برعکس صرف سهام در محاسبات مالی شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها حسابدار باید آن را به عنوان یک حساب بدهکار در نظر بگیرد. خوب است بدانید در کشور ما صدور سهامی که قیمت آن از قیمت اسمی کم‌‌‌‌‌‌‌تر باشد ممنوع است. همچنین باید در نظر داشته باشیم که صرف سهام و کسر سهام جزء سود و زیان‌‌‌‌‌‌‌ها شرکت نیستند و قسمتی از سرمایه‌‌‌‌‌‌‌گذاری است که در تزارنامه به قیمت اسمی اضافه می‌‌‌‌‌‌‌شود.

سخنی با شما

چندین راه برای افزایش سرمایه وجود دارد که یکی از این راه و روش‌‌‌‌‌‌‌ها استفاده از روش صرف سهام است. استفاده از این روش شرایط خاص خود را دارد و باید استفاده از شرایط شرکت و تصمیم نهایی سهامدار اصلی انجام گیرد که می‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به افزایش سرمایه شرکت شود و به علاوه سهامدارن و شرکت از آن سود ببرند. در مقابل صرف سهام کسر سهام وجود دارد که در این ماله تلاش کردیم شما را با آن آشنا سازیم. این روش در کنار دو عامل می‌‌‌‌‌‌‌تواند سودمند باشد اولین آن نقدینگی در بازار و دومین عامل این است که سهام بتواند سیر صعودی داشته باشد در غیر این صورت استفاده از این روش پیشنهاد نمی‌‌‌‌‌‌‌شود. ​

برای یادگیری “افزایش سرمایه” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم: