بازار اولیه و بازار ثانویه در بورس چیست؟

یکی از موارد مهم و پرکاربرد در آموزش بورس بازار اولیه و بازار ثانویه و تفاوت این دو بازار باهم می‌باشد. در این مقاله از سری مقالات دلفین وست قصد داریم تا به طور کامل به معرفی این دو بازار و تفاوت‌‌‌‌‌های آن‌‌‌‌‌ها با هم بپردازیم. پس شما نیز اگر علاقه‌‌‌‌‌مند به مطالعه در حوزه بورس و بازارهای مالی هستید تا انتهای این مقاله ما را همراهی کنید.

بازار اولیه چیست؟

بازار اولیه اوراق بهادار جدید را در بورس شرکت‌‌‌‌‌ها، دولت‌‌‌‌‌ها و سایر گروه‌‌‌‌‌ها برای به دست آوردن تأمین مالی از طریق اوراق بهادار مبتنی بر بدهی یا سهام پایه منتشر می‌‌‌‌‌کند. بازارهای اولیه توسط گروه‌‌‌‌‌های پذیره نویسی متشکل از بانک‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری تسهیل می‌‌‌‌‌شود که محدوده قیمت اولیه را برای یک اوراق بهادار مشخص تعیین می‌‌‌‌‌کنند و بر فروش آن به سرمایه گذاران نظارت می‌‌‌‌‌کنند.
پس از فروش اولیه، معاملات بیشتر در بازار ثانویه انجام می‌‌‌‌‌شود، جایی که عمده معاملات ارز هر روز انجام می-شود.

درک بازارهای اولیه

بازار اصلی جایی است که اوراق بهادار ایجاد می‌‌‌‌‌شود. در این بازار است که شرکت های فروش ( شناور ) سهام و اوراق قرضه جدید به مردم برای اولین بار عرضه می‌‌‌‌‌کنند. عرضه اولیه یا IPO نمونه ای از بازار اولیه است. این معاملات فرصتی را برای سرمایه گذاران فراهم می‌‌‌‌‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری کنند که پذیره نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است. IPO زمانی اتفاق می‌‌‌‌‌افتد که یک شرکت خصوصی برای اولین بار سهام عمومی را منتشر کند. نکته مهمی که باید در مورد بازار اصلی بدانید این است که اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌‌‌‌‌شود.

شرکت‌‌‌‌‌ها و نهادهای دولتی برای تأمین بودجه بهبود مشاغل یا گسترش عملیات، سهام جدید و سهام عادی، ترجیحی، اوراق مشارکت و اوراق قرضه دولتی و اسکناس را در بازار اصلی می‌‌‌‌‌فروشند. اگرچه یک بانک ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری ممکن است قیمت اولیه اوراق بهادار را تعیین کند و برای تسهیل فروش کارمزد دریافت کند، اما بیش‌‌‌‌‌تر بودجه به ناشر اختصاص می‌‌‌‌‌یابد. سرمایه گذاران معمولاً نسبت به بازار ثانویه برای خرید اوراق بهادار در بازار اولیه هزینه کمتری پرداخت می‌‌‌‌‌کنند.

مثال برای بازار اولیه

به عنوان مثال، شرکت ABCWXYZ Inc پنج شرکت پذیره نویسی را استخدام می‌‌‌‌‌کند تا جزئیات مالی IPO (عرضه اولیه) خود را تعیین کند. پذیره نویسان جزئیات می‌‌‌‌‌دهند که قیمت انتشار سهام ۱۵ دلار خواهد بود. سپس سرمایه گذاران می‌‌‌‌‌توانند مستقیماً از شرکت صادر کننده ،IPO را با این قیمت خریداری کنند. این اولین فرصتی است که سرمایه گذاران از طریق خرید سهام آن به سرمایه شرکت کمک می‌‌‌‌‌کنند. سرمایه سهام یک شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. کلیه موضوعات موجود در بازار اولیه تحت مقررات دقیق قرار دارند. شرکت‌‌‌‌‌ها باید اظهارات خود را به کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و سایر آژانس‌‌‌‌‌های اوراق بهادار ارائه دهند و قبل از انتشار عمومی، باید صبر کنند تا پرونده آن‌‌‌‌‌ها تأیید شود.

ارائه حقوق (موضوع) شرکت اجازه می‌‌‌‌‌دهد تا افزایش حقوق صاحبان سهام اضافی را از طریق بازار اولیه بعد از حال حاضر با داشتن اوراق بهادار وارد بازار ثانویه کنند. سرمایه گذاران فعلی براساس سهام‌‌‌‌‌هایی که در حال حاضر صاحب آن‌‌‌‌‌ها هستند، حقوقی نسخ شده به آن‌‌‌‌‌ها ارائه می‌‌‌‌‌شود و دیگران می‌‌‌‌‌توانند ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری جدیدی را در سهام تازه ضرب شده انجام دهند.

انواع دیگر عرضه‌‌‌‌‌های اولیه بازار برای سهام شامل قرارگیری خصوصی و تقسیم ترجیحی است. استقرار خصوصی این امکان را به شرکت‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌دهد تا مستقیماً به سرمایه گذاران مهم‌‌‌‌‌تر مانند صندوق‌‌‌‌‌های حامی و بانک‌‌‌‌‌ها بدون در دسترس قرار دادن سهام در معرض فروش عمومی بفروشند. در حالی که تخصیص ترجیحی سهام را برای انتخاب سرمایه گذاران (معمولاً صندوق‌‌‌‌‌های حامی، بانک‌‌‌‌‌ها و صندوق‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری مشترک) با قیمت ویژه که در دسترس عموم نیست ارائه می‌‌‌‌‌دهد.
به همین ترتیب، مشاغل و دولت‌‌‌‌‌هایی که می‌‌‌‌‌خواهند سرمایه بدهی تولید کنند می‌‌‌‌‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه مدت و بلند مدت در بازار اولیه را انتخاب کنند. اوراق قرضه جدید با نرخ کوپن که با نرخ بهره فعلی در زمان انتشار مطابقت دارد، منتشر می‌‌‌‌‌شود که ممکن است از اوراق قبلی بیشتر یا کمتر باشد.

نکات کلیدی بازار اولیه

•  بازارهای اولیه هنگامی است که سرمایه گذاران قادر به خرید مستقیم اوراق بهادار از ناشر سهام هستند، در بازار اولیه، شرکت‌‌‌‌‌ها سهام و اوراق قرضه جدیدی را برای اولین بار به مردم می‌‌‌‌‌فروشند، مثلاً با عرضه اولیه (IPO) اغلب با قیمت از قبل تعیین شده یا با توافق.
•   بورس، سهام بازارهای ثانویه را نشان می ‌‌‌‌‌هد، جایی که سرمایه گذاران از یکدیگر خرید و فروش می‌‌‌‌‌کنند. فیسبوک نمونه‌‌‌‌‌ای از فروش اولیه بازار می‌باشد.

پیشنهادات اولیه فیسبوک

عرضه اولیه Facebook Inc در سال ۲۰۱۲ بزرگترین IPO یک شرکت آنلاین و یکی از بزرگترین IPO در بخش فناوری بود. بسیاری از سرمایه گذاران معتقد بودند که ارزش سهام به دلیل محبوبیت شرکت خیلی سریع در بازار ثانویه افزایش می‌‌‌‌‌یابد. به دلیل تقاضای زیاد در بازار اولیه، پذیره نویسان، سهام را ۳۸ دلار در هر سهم در بالای محدوده هدف قرار دادند و سطح عرضه سهام را با ۲۵٪ افزایش به ۴۲۱ میلیون سهم رساندند. ارزش سهام ۱۰۴ میلیارد دلار شد که بزرگترین شرکت بین المللی است. اگرچه فیسبوک ۱۶ میلیارد دلار از طریق بازار اولیه جمع آوری کرد، ارزش سهام IPO در روز افزایش زیادی پیدا نکرد. پس از فروش ۴۶۰ میلیون سهم و فراتر رفتن از گردش مالی ۱۰۰٪، سهام با ۳۸.۲۳ دلار بسته شد. با این حال، فیسبوک هنوز بودجه خود را جمع آوری کرد و سرمایه گذاران سهام را با تخفیف از طریق بازار اصلی خریداری کردند.

بازار ثانویه چیست؟

بازار ثانویه جایی است که سرمایه گذاران اوراق بهادار خود را خرید و فروش می‌‌‌‌‌کنند. این همان چیزی است که اکثر مردم به عنوان “بورس سهام” تصور می‌‌‌‌‌کنند، اگرچه سهام هنگام انتشار برای اولین بار نیز در بازار اصلی فروخته می‌‌‌‌‌شود. صرافی‌‌‌‌‌های ملی، مانند بورس اوراق بهادار نیویورک NYSE و NASDAQ، کارگزاری‌‌‌‌‌های مختلف بازارهای ثانویه هستند.

درک بازار ثانویه

اگرچه سهام یکی از اوراق بهادار است که بیشتر مورد معامله قرار می‌‌‌‌‌گیرد، اما انواع دیگری از بازارهای ثانویه نیز وجود دارد. به عنوان مثال، بانک‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری و سرمایه گذاران شرکتی و فردی صندوق‌‌‌‌‌های ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری و اوراق قرضه را در بازارهای ثانویه خریداری کرده و می‌‌‌‌‌فروشند. معاملاتی که در بازار ثانویه اتفاق می‌‌‌‌‌افتد، به این دلیل ثانویه خوانده می‌‌‌‌‌شود که یک قدم از معامله ای که در اصل اوراق بهادار مورد نظر را ایجاد کرده، برداشته شده است. به عنوان مثال ، یک موسسه مالی برای مشتری یک رهن می‌‌‌‌‌نویسد، وثیقه رهن را ایجاد می‌‌‌‌‌کند. سپس بانک می‌‌‌‌‌تواند در معاملات ثانویه آن را در بازار ثانویه بفروشد.

نکات کلیدی بازار ثانویه

• در بازارهای ثانویه، سرمایه گذاران با یکدیگر مبادله می‌‌‌‌‌کنند تا با نهاد صادر کننده.
•  از طریق یکسری معاملات مستقل و در عین حال بهم پیوسته، بازار ثانویه قیمت اوراق بهادار را به سمت ارزش واقعی آن‌‌‌‌‌ها سوق می‌‌‌‌‌دهد.

بازارهای اصلی در مقابل بازارهای ثانویه

درک تمایز بین بازار ثانویه و بازار اصلی مهم است. وقتی شرکتی برای اولین بار سهام یا اوراق قرضه منتشر می‌کند و آن را مستقیماً به سرمایه گذاران می‌‌‌‌‌فروشد، این معامله در بازار اصلی اتفاق می‌‌‌‌‌افتد. برخی از رایج‌‌‌‌‌ترین و مشهورترین معاملات بازار اولیه، عرضه اولیه است. در حین IPO، یک معامله در بازار اولیه بین سرمایه گذار خریدار و بانک ‌‌‌‌‌سرمایه‌گذاری تعهد کننده IPO اتفاق می‌‌‌‌‌افتد. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام سهام در بازار اولیه پس از محاسبه هزینه‌‌‌‌‌های اداری بانک، به شرکت صادر کننده سهام می‌‌‌‌‌رسد.
اگر بعداً این سرمایه گذاران اولیه تصمیم به فروش سهام خود در شرکت بگیرند، می‌‌‌‌‌توانند این کار را در بازار ثانویه انجام دهند. هرگونه معامله در بازار ثانویه بین سرمایه گذاران اتفاق می‌‌‌‌‌افتد و فواید حاصل از هر فروش به سرمایه گذار فروش می‌‌‌‌‌رود نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره نویسی.

قیمت گذاری بازار ثانویه

قیمت‌‌‌‌‌های بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌‌‌‌‌شوند، در حالی که قیمت‌‌‌‌‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌‌‌‌‌شود. اگر اکثریت سرمایه گذاران معتقد باشند که سهمی از نظر ارزش افزایش می‌‌‌‌‌یابد و برای خرید آن هجوم می‌‌‌‌‌آورند، قیمت سهام به طور معمول افزایش می‌‌‌‌‌یابد. اگر شرکتی سرمایه خود را از دست بدهد یا نتواند درآمد کافی را به دست آورد، با کاهش تقاضا برای آن امنیت، قیمت سهام آن کاهش می ‌‌‌‌‌یابد.

بازارهای چندگانه

تعداد بازارهای ثانویه‌‌‌‌‌ای که وجود دارند با در دسترس قرار گرفتن محصولات مالی جدید، همیشه در حال افزایش است. در مورد دارایی‌‌‌‌‌هایی مانند رهن، چندین بازار ثانویه ممکن است وجود داشته باشد. بسته‌‌‌‌‌های وام‌‌‌‌‌های مسکن اغلب در اوراق بهادار مانند استخرهای GNMA بسته‌بندی می‌‌‌‌‌شوند و به سرمایه‌گذاران فروخته می شوند.

کلام آخر

در این مقاله به طور کامل به معرفی بازار اولیه و بازار ثانویه پرداختیم و تفاوت این دو بازار با یکدیگر را بیان کردیم. حال که با بازارهای اولیه و ثانویه آشنا شدید یک گام مهم دیگر در آموزش بورس برداشته‌‌‌‌‌اید و بسیاری از تحلیل‌‌‌‌‌های بورسی را می‌‌‌‌‌توانید راحت‌‌‌‌‌تر از قبل انجام دهید. نظر شما چیسست؟ نظرات، پیشنهادات و انتقادات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم: