روزانه افراد زیادی در بستر بازارهای سرمایه گذاری ملی و بین‌المللی مشغول به فعالیت هستند که این مسیر چالشهای مختص به خود را دارد. اگر شما نیز برای مدتی در بازارهای مالی مانند بازار ارز، سهام یا کریپتو فعالیت کرده باشید، حتماً متوجه شده‌اید که در مسیر معامله، مشکلاتی برای تریدرها وجود دارد که مدیریت آن مشکلات کار سختی به نظر می‌رسد. در ادامه قصد داریم تا رایج‌ترین مشکلات معامله گرها را بررسی کنیم و ببینیم که در نهایت چطور می‌توانیم مشکلات مسیر معامله‌گری خود را حل و فصل کنیم. اگر شما نیز به تازگی وارد بازار سرمایه گذاری شده‌اید یا با وجود سابقه معاملاتی همچنان با مشکلاتی در این مسیر روبه‌رو هستید، با ما همراه باشید تا با هم این مهم را بررسی نموده و به نتیجه مطلوب برسیم.
چرا در مسیر معامله به مشکل برمی‌خوریم؟
فهرست مطالب
اگر بخواهیم در بین بازارهای مختلف مالی، بازار بزرگ فارکس را برای مشکلات معامله گرها مثال بزنیم، طبیعتاً افراد از سراسر جهان در چنین بازاری فعالیت می‌کنند که بیشتر آن‌ها از سطح دانش مالی بالایی نیز برخودار هستند. حالا اگر افراد مبتدی به این بازار ورود کنند، طبیعی است که در برابر افراد حرفه‌ای‌تر نتوانند عملکرد خوبی داشته باشند. البته این دلیل نمی‌شود که تمام افراد مبتدی را در رده بازندگان فارکس قرار دهیم، طبیعتاً برخی از افراد، معامله را در ذات و استعداد خود دارند و در هر صورت می‌توانند عملکرد معقولی داشته باشند. اما به‌صورت کلی نبود دانش پایه معاملاتی، یکی از اصلی‌ترین مشکلات معامله گرها است. اما گاهاً پس از کسب دانش پایه معاملاتی هم، باز درگیری مشکلاتی در حین معامله هستیم که به رفتارهای غریزی ما برمی‌گردد.
گاهاً با وجود این که می‌دانیم معامله‌ای را اشتباهی آغاز کرده یا پایان داده‌ایم، در برابر عمل خود هیچ پاسخی نداریم و حس می‌کنیم که همه چیز در یک چشم برهم زدن اتفاق افتاده و ما دست و پای خود را گم کرده‌ایم. این رفتارها به آن دلیل اتفاق می‌اُفتد که هنوز استراتژی‌های معاملاتی و شگردهایی که یاد گرفته‌ایم در ذهن ناخودآگاهمان نهادینه نشده‌اند و برای این که بتوانیم در شرایط بحرانی عملکرد بهتری داشته باشیم، باید بیشتر خود را به چالش بکشیم و تمرین کنیم. در ادامه به برخی دیگر از رایج‌ترین مشکلات معامله گرها و راه‌حل‌های آن‌ها به‌صورت موردی خواهیم پرداخت که در نهایت دید واضح‌تری در مورد این مشکلات و راه‌حل‌های آنان به ما می‌بخشند.
رایج‌ترین مشکلات معامله گرها کدامند؟
همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، نبود دانش پایه معاملاتی می‌تواند یکی از اصلی‌ترین مشکلات معامله گرها باشد، همچنین رفتارهای غریزی ما در برابر شرایط بحرانی نیز یکی دیگر از این موارد خواهد بود. به غیر از این دو مشکل اساسی، مشکلات زیر را نیز می‌توان در مسیر معاملات برای بیشتر تریدرها عنوان کرد:
- عدم درک صحیح بازار
شاید خنده‌دار به نظر برسد، اما این یک واقعیت است که بیشتر معامله‌گران بازارهای مالی، درک صحیحی از تغییر قیمت‌ها و شرایط بازار ندارند. آن‌ها حتی نمی‌دانند که قیمت تحت تأثیر عرضه و تقاضا است که دچار نوسان می‌شود. به همین خاطر درگیر جزئیات و ابزارهای جادویی و خودکار می‌شوند تا بتوانند از بازار سود بگیرند و اغلب نیز در این مسیر ناکام می‌مانند. این معامله‌گرها تصور می‌کنند که عواملی نامرئی وجود دارند که قیمت‌ها را کنترل می‌کنند و باعث بروز نوسانات پی‌درپی می‌شوند و همین باور اشتباه سبب می‌شود تا به‌صورت کلی یک دید ناواضح نسبت به بازار داشته باشند و نتوانند در جهت درستی معامله کنند.
- عدم پذیرش ریسک
یکی دیگر از رایج‌ترین مشکلات معامله گرها این است که ریسک بازار را نمی‌پذیرند. این در حالی است که فعالیت در بازارهای مالی همیشه با ریسک همراه است. اگرچه معامله‌گران در ظاهر ریسک را می‌پذیرند، اما در باطن و در عملکرد خود نشان می‌دهند که هیچ اعتقادی به ریسک ندارند و با استفاده از ابزارهای مختلف می‌خواهند معاملات خود را اصطلاحا «free risk» کنند که در این مسیر هم اغلب ناکام می‌مانند؛ چراکه همیشه بازار برای تریدرها غافل‌گیر کننده است و همین مورد هم معامله در بازارهای مختلف را جذاب کرده است. اگر به این صورت نباشد، کل ماهیت معامله زیر سؤال می‌رود!
- عدم پذیرش ضرر
یکی دیگر از مواردی که به علت عدم پذیرش، معامله‌گران را دچار مشکل می‌کند، موضوع ضرر در این بازارها است که با ماهیت ریسک گره خورده است. بیشتر معامله‌گران تا به نقطه ضرر نزدیک می‌شوند، دچار استرس شده و بدون هیچ تحلیلی، معامله را خاتمه می‌دهند و بعداً متوجه می‌شوند که این خاتمه بیشتر به ضرر آن‌ها تمام شده است و اگر در معامله می‌ماندند، بازار به روند صعودی باز می‌گشت. این رفتار از آن جهت از معامله‌گران روی می‌دهد، چون فکر می‌کنند اگر ضرر کنند، اتفاق غیر طبیعی روی داده و معاملات آن‌ها باید همیشه با سود همراه باشد. ایشان معمولاً سود و زیان خود را برحسب سود و زیان هر معامله محاسبه می‌کنند. در قسمت راه‌حل‌ها به شما خواهیم گفت که سود و زیان معاملات خود را چگونه ارزیابی کنید.
- امیدواری بیش از حد به سیگنال‌ها
برخی از افراد اگرچه هر روز از نظر مالی آموزش می‌بینند، اما همچنان فکر می‌کنند که از بقیه معامله‌گران عقب هستند و اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند. این افراد چون فکر می‌کنند که خود در هر صورت از دیگران عقب هستند، برای استارت زدن معاملات خود، صرفاً روی سیگنال افراد دیگر حساب می‌کنند. این سیگنال‌ها گاهاً به سود می‌انجامد، اما معمولاً در بیشتر مواقع سیگنال‌ها نیز نمی‌تواند سود معاملات را برای این افراد تضمین کند و باز هم به آن چیزی که بیش از همه از آن می‌ترسند، یعنی زیان، دچار می‌شوند.
- طمع کردن
گاهاً معامله‌گران حرفه‌ای نیز با وجود اینکه استراتژی‌های معاملاتی را فراگرفته‌اند و به خوبی می‌توانند شرایط بحرانی را مدیریت کنند، اما همچنان وقتی به سود قابل توجهی دست می‌یابند، در پی طمع برای کسب سود بیشتر، معاملات را در نقطه‌ی مناسب خود پایان نمی‌دهند. این رفتار در انواع روندها ادامه دارد و ریشه تمام آن‌ها را می‌توان در طمع برای کسب سود بیشتر جست‌وجو کرد. طمع نه تنها در بازارهای مالی، بلکه در اکثر موقعیت‌ها، یک رفتار آسیب زننده است و معامله‌گران باید این رفتار خود را مدیریت کنند تا بتوانند عملکرد معقول‌تری در بازار داشته باشند.
- انتقام گرفتن از بازار
خشم نیز مانند طمع، یکی از رفتارهای آسیب زننده است. گاهاً وقتی معامله‌گران دچار زیان‌های پی‌درپی می‌شوند، سعی می‌کنند از بازار انتقام بگیرند و دچار خشم می‌شوند. طبیعتاً وقتی با خشم وارد بازار می‌شویم، همین خشم اجازه نمی‌دهد تا رفتار و عملکرد مناسبی را از خود بروز دهیم. بازار بزرگ‌تر از آن است که یک تریدر به تنهایی بتواند از آن انتقام بگیرد.
- نداشتن برنامه برای معاملات
وقتی برنامه‌ریزی در کار نباشد، موفقیتی هم در کار نخواهد بود. برخی از معامله‌گران صرفاً از روی شانس معامله کرده و از برنامه ریزی برای پوزیشن‌های معاملاتی خود جلوگیری می‌کنند. بنابراین نداشتن برنامه نیز یکی دیگر از مشکلات معامله گرها در مسیر فعالیت در بازارهای مالی مختلف به حساب می‌آید که نیاز به مدیریت دارد.
موارد عنوان شده برخی از مشکلات معامله گرها بودند که به آن‌ها اشاره شد. به غیر از موارد فوق، مشکلات دیگری نیز در مسیر فعالیت‌های مالی برای تریدرها وجود دارد که بررسی تمام این موارد از محدوده‌ی این مطلب خارج است. اگر یکی یا چند مورد از مشکلات نامبرده در مورد شما صدق می‌کند، با ما همراه باشید تا در ادامه به بیان یک سری از راه‌حل‌های کلی برای این مشکلات بپردازیم.
چطور می‌توان مشکلات معامله‌گری را برطرف کرد؟
قطعاً هر مشکلی که در هر برهه از زندگی انسان پیش می‌آید، راه‌حل‌هایی نیز دارد. به همین خاطر در ادامه به راه‌حل‌هایی خواهیم پرداخت که برای حل مشکلات فوق تأثیرگذار خواهند بود. هرکدام از تریدرهایی که با رایج‌ترین مشکلات معامله گرها روبه‌رو هستند، می‌توانند روی راه‌حل‌های زیر حساب کنند:
- افزایش آگاهی مالی
یک تریدر حرفه‌ای، یک شاگرد مادام‌العمر است که هرگز از آموزش دیدن در زمینه بازار مالی موردعلاقه خود، دست برنمی‌دارد. بنابراین آموزش دیدن باید یکی از کارهای روتین یک تریدر حرفه‌ای باشد، تا در نهایت بتواند هربار عملکرد خود را بهبود بخشیده و به اهداف مالی خود دست پیدا کند. طبیعتاً در مسیر یادگیری اصولی و صحیح، دیگر مشکلات معامله گرها مانند طمع‌ورزی، عدم برنامه‌ریزی، عدم پذیرش‌ها و …. نیز به مرور و به تدریج برطرف خواهند شد.
- درک صحیح از اصول پایه بازارهای مالی
گاهاً برخی از تریدرها، اگرچه تحت آموزش قرار می‌گیرند، اما آموزش آن‌ها را به حاشیه می‌راند و از درک صحیح بازار دور می‌کند. زمانی آموزش‌ها می‌توانند باعث پیشرفت تریدرها شوند که درک درست و اصولی از بازار در پس زمینه این آموزش‌ها قرار داشته باشد. بنابراین بهتر است در مسیر آموزش خود سعی کنید تا با درک سیستم عرضه و تقاضا در بازار، روند تغییر قیمت‌ها را درک کنید و تصور نکنید که قیمت‌ها فقط روی نمودار جابه‌جا می‌شوند. اصول بازار بسیار ساده‌تر از چیزی است که اکثر معامله‌گران تصور می‌کنند. بنابراین سعی کنید از پیچیده کردن بازار دست برداشته و بیشتر روی اصول پایه تأکید داشته باشید تا بتوانید بازدهی بیشتری از آموزش‌های خود بگیرید.
- پذیرش ریسک و زیان معاملات
سعی کنید از درون و با تمام وجود بپذیرید که معامله با ریسک و زیان همراه است. اگر بتوانید این دو مورد را نه ظاهری، بلکه از باطن بپذیرید و با آن کنار بیایید، دیگر در شرایط بحرانی و در پی شایعات و اخباری که بازار را به یکباره دچار آشفتگی می‌کنند، رفتار معقول و عملکرد صحیحی داشته باشید که در نهایت به سود بردن شما از معاملات‌تان منجر شود. وقتی زیان را بپذیرید، دیگر از آن هراسی ندارید و می‌توانید با زیان‌ها کنار آمده و آن را نیز بخشی از فعالیت حرفه‌ای خود در نظر بگیرید.
- برنامه‌ریزی و تعیین حد سود و زیان برای معاملات
سعی کنید هرگز بدون برنامه وارد معامله نشوید. یکی از بهترین برنامه‌ریزی‌ها برای معاملات، تعیین حد سود و زیان برای آن‌ها است. با تعیین سود و زیان، استرس شما کاهش مي‌یابد و تا حد زیادی می‌توانید معاملات خود را مدیریت کنید.
- بررسی دوره‌ای سود و زیان
همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردیم، برخی از تریدرها، سود و زیان هر معامله را به‌صورت مستقل بررسی می‌کنند، به همین خاطر وقتی زیان می‌بینند، فکر می‌کنند که کل فعالیت و تلاش‌های آن‌ها در بازار بی‌فایده بوده است. اما در حقیقت چنین نیست. معامله‌گران باید یک دوره زمانی خاص را برای خود تعیین کنند و سپس در پایان آن دوره، معاملات سودده و زیان‌ده خود را ارزیابی کنند؛ آن‌گاه از اگر مقدار سود کلی از زیان‌های کلی بیشتر باشد، آن‌ها موفق عمل کرده‌اند و اغلب هم در پایان دوره، سودها بیشتر از زیان‌ها خواهد بود. گاهی نیز مقدار زیان بیشتر است که با در نظر گرفتن دیگر راه‌حل‌های عنوان شده، می‌توان نتیجه نهایی را تغییر داد (دوره زمانی ارزیابی سود و زیان می‌تواند هفتگی، ماهانه یا چند ماهه باشد!)
- تمرین، تمرین و تمرین
اگر شما تمام راه‌حل‌های فوق را به‌کار بگیرید، باز هم تضمینی وجود ندارد که بتوانید به سرعت وارد یک روند صعودی از نظر دریافت سود در بازار شوید. شما تنها زمانی می‌توانید به یک تریدر موفق در بازار تبدیل شوید که کلیه راه‌حل‌ها و رفتارهای صحیح معاملاتی در اعماق ناخودآگاهتان نهادینه شود و این امر تنها با تمرین امکان‌پذیر خواهد بود. هریک از چالشهای معامله گری را می‌توان با تمرین در اجرای راه‌حل‌ها برطرف کرد. بهتر است تمرین را در بستر حساب‌های دمو و آزمایشی انجام دهید تا ذهن ناخودآگاه شما رفتارهای جدیدتان را بپذیرد. آن‌گاه در بازارهای اصلی نیز شاهد بهبود توانایی‌های خود خواهید بود.
- پایبندی به برنامه‌های معاملاتی
اگر می‌خواهید کلیه چالشهای معامله گری شما برطرف شوند، باید یاد بگیرید به برنامه‌های خود پایبند باشید. بیشتر اوقات تریدرها برای خود برنامه‌ریزی کرده و حد سود و زیان معاملات خود را نیز تعیین می‌کنند، اما در بحبوبه‌ی بازار به این برنامه‌ها پایبند نمی‌مانند و مدام سطح سود و زیان خود را جابه‌جا می‌کنند. این رفتار شاید در لحظه مناسب به نظر برسد، اما در کل باعث می‌شود که هیچ بهبودی در رفتار و اصول معاملاتی شما ایجاد نشود. پس هربار که پایبندی خود را زیر سؤال بردید، خود را جریمه کنید تا دفعه‌ی بعد بتوانید در هر شرایطی به برنامه خود عمل کنید!
برای حل مشکلات معامله گرها و همچنین برای برطرف کردن چالشهای معامله گری، باید راه‌حل‌های فوق را جدی بگیرید و یک شاگرد مادام‌العمر باقی بمانید.
