بسته شدن سهم، یکی از موضوعات ناراحت کننده در بورس برای تریدرها و سرمایه‌گذاران است. گاهی همین که تصمیم می‌گیریم به محض باز شدن بازار، سهم خاصی را بفروشیم، می‌بینم که آن سهام بسته شده و هیچ کاری تا باز شدن آن نمی‌توانیم انجام بدهیم. در چنین شرایطی باید پیگیر دلایل بسته شدن سهم شویم تا ببینم که چه زمانی باز می‌شود و آیا به‌صورت مثبت باز خواهد شد یا منفی؟! اگر این موضوع برای شما هم جای سؤال و ابهام دارد، با ما همراه باشید. چراکه می‌خواهیم به‌صورت مفصل بسته شدن سهم‌های بورس را در دو حالت رایج بررسی کنیم و ببینیم که در صورت بسته شدن آن‌ها باید چکار کنیم.
چگونه از توقف نماد سهم خود و دلیل آن مطلع شویم؟
فهرست مطالب
وقتی پرتفوی خود را باز می‌کنیم، اگر جلوی یکی یا چند تا از سهام ما نوشته شده باشد «ممنوع / متوقف» از روی همین عبارت می‌توانیم به توقف نماد سهم خود و بسته شدن سهم خود پی ببریم. اما برای این که بدانیم دلیل بسته شدن سهم چیست، باید به سایت – www.tsetmc.com – مراجعه نماییم. از طریق گزینه «جست‌وجوی نماد» نماد موردنظر خود را جست‌وجو کرده و روی آن کلیک کنید. آن‌گاه صفحه مربوط به آن برای شما باز می‌شود. حالا با استفاده از سربرگ «پیام ناظر» موجود در بالای صفحه این سایت، می‌توانیم دلایل بسته شدن سهم خود را مطالعه کنیم. همچنین تاریخ دقیق بسته شدن آن و تاریخ تقریبی باز شدن آن را نیز می‌توانید ببینید.
دو دلیل بارز بسته شدن سهام در بورس کدامند؟
در قسمت قبل متوجه شدیم که چطور می‌توانیم از زمان بازگشایی نماد سهم خود خبردار شویم. حالا برای این که بدانیم در زمان اعلام شده، سهم ما با سود و در بازه مثبت باز می‌شود یا برعکس، باید به سایت – www.codal.ir – مراجعه نماییم. در ین سایت می‌توان اطلاعات بیشتری در مورد دلیل بسته شدن سهم بدست آورد. اما در هر صورت، بسته شدن سهم می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از بارزترین دلایل متوقف شدن نمادها در بورس، به افزایش سرمایه آن‌ها مربوط می‌شود. افزایش سرمایه از طریق سود انباشته و آورده نقدی بسیار رایج است. در ادامه به‌صورت مجزا این دو روش را بررسی می‌کنیم.
بسته شدن سهم به دلیل افزایش سرمایه از محل سود انباشته
افزایش سرمایه شرکت‌ها از راه‌های مختلفی انجام می‌شود. یکی از مهم‌ترین این راه‌ها، افزایش سرمایه از راه سود انباشته است. در این روش، شرکت‌ها بخشی از سود دوره‌ای خود را به‌صورت مجزا نگهداری می‌کنند و به آن سود انباشته یا ذخیره می‌گویند. آن‌گاه در زمان‌هایی که شرکت نیاز دارد فاز جدیدی را آغاز کند، واحد جدیدی افتتاح کند یا کلاً به اجرای طرح‌های توسعه خود بپردازد، به سراغ سود انباشته می‌رود تا سرمایه خود را افزایش دهد. این کار سبب می‌شود که شرکت برای تأمین مالی خود به وام یا منت کشیدن سرمایه‌گذاران متوصل نشود.
حالا اگر بسته شدن سهم شما به دلیل افزایش سرمایه یک شرکت از طریق سود انباشته باشد، تغییرات جزئی در سهامداری شما لحاظ می‌شود. برای مثال، اگر شما ۱۰۰ سهم آن شرکت را در پرتفوی خود با قیمت ۱۰۰۰ تومان داشته باشید. پس از بازگشایی سهم، تعداد سهام شما بیشتر می‌شود. یعنی شرکت به شما سهام جایزه می‌دهد. حالا ممکن است تعداد سهام شما در مثال فوق به ۲۰۰ تا برسد. اما این به معنی دو برابر شدن ارزش سرمایه شما نیست. چراکه در برابر افزایش تعداد سهم، ارزش سهم کاهش پیدا می‌کند. حالا شما ۲۰۰ تا سهم ۵۰۰ تومانی خواهید داشت.
محاسبه ارزش سهام پس از افزایش سرمایه از محل سود انباشته
حالا برای محاسبه وضعیت سهم خود پس از بازگشایی افزایش سرمایه سود انباشته، می‌توانید به صورت زیر اقدام کنید:
مقدار افزایش سرمایه شما هرچقدر که باشد، باید آن را بر عدد ۱۰۰ تقسیم کنید. گاهاً افزایش سرمایه‌ها به‌صورت ۲۰۰، ۳۰۰، ۴۰۰ درصد و …. افزایش پیدا می‌کنند. حالا نتیجه X بدست آمده در فرمول فوق را به شکل زیر دوباره ارزیابی می‌کنید:
با اضافه کردن مقدار ۱ به نتیجه فرمول قبل و تقسیم قیمت قبلی سهم بر آن، می‌توان قیمت جدید سهم پس از افزایش سرمایه را به دست آورد. اگر بخواهیم فرمول‌های زیر را با مثال عددی بررسی کنیم، این بررسی به این قرار است:
- درصد افزایش سرمایه شرکت: ۳۰۰ درصد
- قیمت پایانی سهم قبل از افزایش سرمایه: ۱۰۰۰ تومان
در این مثال، قیمت ۱۰۰۰ تومان یک سهم پس از افزایش سرمایه ۳۰۰ درصدی به ۲۵۰ تومان خواهد رسید. اگر توقف نماد سهم شما نیز به دلیل افزایش سرمایه از سود انباشته بوده است، می‌توانید با همین روش قیمت پس از افزایش سرمایه سهم خود را محاسبه نمایید.
بسته شدن سهم به دلیل افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
یکی دیگر از رایج‌ترین روش‌های افزایش سرمایه شرکت‌ها، استفاده از آورده‌های نقدی است. آورده‌های نقدی به سرمایه‌ای گفته می‌شود که سهامداران حال حاضر یک شرکت برای توسعه آن در اختیار شرکت قرار می‌دهند. در واقع، وقتی شرکتی سود انباشته نداشته باشد و بخواهد طرح توسعه‌ای را به پیش ببرد، از سهامدارن حال حاضر سهام خود در بورس می‌خواهد تا این سرمایه را برای آن تأمین کنند. در همین راستا، یک سری برگه‌ها به نام «برگه حق تقدم» در اختیار سهامداران فعلی شرکت قرار می‌گیرد. به این معنی که سهامداران فعلی شرکت برای خرید سهام اضافه شرکت و افزایش سرمایه آن، در اولویت قرار می‌گیرند. به همین خاطر حق تقدم سهام صرفاً به سهامداران یک شرکت اختصاص دارد. برای مثال، اگر شما سهامدار یک سهم باشید و آن سهم به دلیل افزایش سرمایه از محل آورده نقدی متوقف شود، حق تقدم سهام این شرکت به شما هم تعلق خواهد گرفت. حالا شما در برابر این حق تقدم سهام می‌توانید دو کار متفاوت انجام دهید:
- حق تقدم سهام خود را مانند سهام عادی به فروش برسانید
اگر برای مثال، شما صاحب سهام نماد «خودرو» باشید. حق تقدم سهام این شرکت با نماد «خودروح» عرضه می‌شود. شما می‌توانید خودروح را مانند سهام عادی خود به فروش برسانید. حتماً شما هم متوجه شده‌اید که برخی از افرادی که به آن‌ها وام تعلق می‌گیرد، وام خود را نگرفته به افراد دیگر می‌فروشند. این مثال هم مانند آن می‌ماند. در واقع شما امتیاز سهام بیشتر خود را قبل از دریافت آن به فروش می‌رسانید. این محدوده معمولاً تا دو ماه است.
- حق تقدم سهام خود را به سهام عادی تبدیل کنید
اگر شما قصد فروش حق تقدم خود را نداشته باشید، می‌توانید با پرداخت مبلغ اسمی هر سهم که معمولاً برابر با ۱۰۰ تومان است، حق تقدم‌ها را به سهام عادی تبدیل کنید. پروسه‌ی این تبدیل شدن به‌صورت معمول تا چهار ماه طول می‌کشد. پس از آن، سهام جدید به سهام قبلی شما افزوده می‌شود. حالا شما می‌توانید سهام عادی آن را داشته باشید. حالا اگر کسی که به وی حق تقدم سهام تعلق گرفته، هیچکدام از دو کار فوق را انجام ندهد، چه اتفاقی می‌اُفتد؟! گاهی ممکن است افراد کلاً پیگیر حساب بورس و متوقف شدن سهام خود نباشند. بنابراین طبیعی است که هیچکدام از این فعالیت‌ها را هم انجام ندهند. اما در هر حال حق آن‌ها ضایع نمی‌شود. چراکه خود شرکت، سهام حق تقدم آن‌ها را با قیمت نسبتاً پایین‌تر به فروش رسانده و سود آن را به حساب آن‌ها در پرتفوی‌تان واریز می‌کند!
محاسبه ارزش سهام پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی
حالا تصور می‌کنیم که پس از بسته شدن سهم ما بخاطر افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، کلیه اتفاقات نامبرده ایجاد شود. اما پس از طی شدن تمام این مراحل، ارزش سهام ما به چه صورت خواهد بود؟! برای محاسبه این امر هم فرمول‌های مجزایی به‌صورت زیر وجود دارد:
با استفاده از فرمول فوق می‌توان قیمت سهام پس از باز شدن را بررسی کرد. اگر بخواهیم فرمول‌های فوق را با مثال عددی بررسی کنیم، این بررسی به صورت زیر خواهد بود:
- درصد افزایش سرمایه شرکت: ۲۰۰ درصد
- قیمت پایانی سهم قبل از افزایش سرمایه: ۱۰۰۰ تومان
- آورده سهامدارن: ۱۰۰ تومان
در این مثال، قیمت باز شدن سهام پس از متوقف شدن، برابر با ۴۰۰ تومان خواهد بود. بنابراین در این روش هم، افزایش سرمایه با سهام اولیه شما برابر خواهد بود. پس از بازگشایی نماد سهم در اثر هریک از حالت‌های نامبرده، معمولاً نوسان قیمت، صف خرید در بورس و همچنین صف فروش‌های آن نیز به حالت عادی برمی‌گردد. برخی از شرکت‌های بزرگ، با وفور با توقف نماد در اثر افزایش سرمایه روبه‌رو می‌شوند. از جمله آن‌ها می‌توان به دلیل بسته شدن سهم وتجارت اشاره کرد.
سخن نهایی
مدت بسته بودن سهم در افزایش سرمایه معمولاً به نوع افزایش سرمایه ارتباط دارد. گاهاً در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، زمان واگذاری یا تبدیل حق تقدم‌ها حدود دو تا چهار ماه طول می‌کشد. البته مدت زمان بسته شدن سهم برای افزایش سرمایه از محل سود انباشته از حالت قبلی کمتر است. بهرحال شما می‌توانید اطلاعات دقیق و زمان باز شدن سهام خود را از طریق سایت‌های tsetmc و سایت کدال دنبال نمایید. در این مطلب به دو عامل بسته شدن سهام که در اثر افزایش سرمایه شرکت‌ها بود پرداختیم. اما بسته شدن سهم می‌تواند دلایل بسیار زیاد دیگری هم داشته باشد. هر نوع سؤال، ابهام یا نظری در رابطه با بسته شدن سهم در بورس در اثر افزایش سرمایه دارید، آن را با ما در میان بگذارید.
