آیا بورس قمار است حکم شرعی بورس چیست؟

برخی از افراد برای ورود به بورس به شدت به دنبال پاسخ این سوال هستند که آیا بورس قمار است؟ یا حکم شرعی بورس چیست؟ با توجه به این که اکثر مردم ایران  مسلمان هستند و در نظر گرفتن این نکته که قمار بر خلاف دستورات اسلام است برخی از افراد دچار شبهاتی شده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند که آیا شرکت در بورس قمار است یا نه؟ و حکم شرعی بورس چیست؟ اصلی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علل این شبهات ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی است که در بازار بورس به وجود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آید ونوسانات قیمت در بازار بورس است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به سود و زیان گردد. باور مردم به حلال و حرام باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود پاسخ به این شبهات برای آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اهمیت بسیار زیادی داشته باشد. در این مقاله از سایت دلفین وست شما را با پاسخ این سوال آشنا خواهیم نمود.

قمار و علت حرام بودن آن

حتما تا کنون نام قمار را شنیده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اید و یا از تبعات منفی آن برای جامعه آگاهی دارید. قمار به نوعی بازی برای برد و باخت گفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در این بازی افراد بر سر موضوعی شرط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بندند و از این طریق افراد مبلغ بسیار زیادی را به دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آورند و یا از دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند. از دیدیگاه دین اسلام قمار حرام است زیرا شخص با فریب صاحب مال شخص دیگری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. جالب است بدانید قمارباز همیشه بازنده است زیرا حتی اگر در برخورد با یک نفر شرط را ببرد در برخورد با نفری بعدی خواهد باخت و هر چه دارد از دست می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. اکنون که با مفهوم قمار و روش آن آشنا شدید به نظر شما قمار با بورس شباهتی دارد؟

احکام  شرعی بازار بورس

بازار بورس یک بازار مولد است، به این معنا که با گرفتن پول، سهامدارن کار تولید و ارائه خدمات انجام می‌دهند و هم ایجاد اشتغال می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. بنابراین ورود حجم زیادی پول به بازار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند مشکلات اقتصادی جامعه را کم کند و ایجاد اشتغال نماید. فقر و بیکاری از بزرگ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ترین علل معضلات اجتماعی هستند که بازار بورس به رفع آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. بنابراین بورس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای جامعه مفید باشد.
اگر بخواهیم چرخه بورس را مورد بررسی قرار دهیم شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که سهام خود را در بورس قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند با ورود حجمی از پول رشد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند، اگر در انتخاب شرکت دقت کافی وجود داشته باشد سرمایه گذاران به سود خوبی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسند. عده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای در این شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها استخدام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند و در نهایت تمامی این پروسه منجر به کاهش معضلات جامعه خواهد شد. بنابراین بورس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای سرمایه گذاران، شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، جامعه و مشاغل سودمند باشد. با این اوصاف آیا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان گفت که بورس نوعی قمار است؟ هرگز. بورس نوعی بازار مولد است که منجر به پویایی جامعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای تمام افراد جامعه سودمند باشد.

تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی بورس و قمار

تفاوت اساسی که میان بورس و قمار وجود دارد این است که قمار شانس محض است این در حالی است که بازار بورس ابزارها و روش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی دارد که به کمک آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان بازار را تحلیل کرد و بهترین تصمیم را گرفت. به علاوه بازار بورس قاعده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند است و از قوانین خاصی پیروی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. این بازار مبتنی بر دانش اقتصادی است و لازمه آن مطالعه و انجام بررسی های لازم است تا بتوانید با استفاده از دانش خود سهام  بورس را به گونه‌ای انتخاب کنید که در آینده سوددهی بالایی داشته باشد. این در حالی است که قمار هیچ پایه علمی ندارد که به کمک آن بتوان نتایج را تغییر داد.

یک باور غلط: بورس قمار است

با توجه به آن چه در ابتدای مقاله گفتیم بورس موجب افزایش نقدینگی در جامعه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان آن را قمار دانست. این در حالی است که عده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای باور دانرد بورس نوعی قمار است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای جامعه بسیار زیان آور باشد. بورس علاوه بر افزایش نقدینگی، موجب افزایش سود برای سهامداران شده و لازم است شخص برای کسب سود با دانش و اطلاعات بیشتری این کار را انجام دهد. فراموش نکنیم بازار بورس ذاتا با ریسک‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی همراه است و اگر نظارت لازم بر روی آن وجود نداشته باشد، این بازار واقعا به یک قمارخانه بزرگ تبدیل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اگر شخصی بدون آگاهی وارد این بازار شود، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند دچار زیان های جبران ناپذیری شود. بسیار پیش آمده که کسی بدون داشتن اطلاعات لازم وارد این بازار شود و پس از شکست و زیان فراوان آن را نوعی قمار بداند. پس لازم است هم سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاران و هم کسانی که در راس بازار بورس هستند از دانش و اطلاعات کافی برخوردار باشند.

دیدگاه مراجع دینی در مورد بورس

لازم به ذکر است هیچکدام از مراجع شیعه بورس را قمار نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند مگر آن که روش انجام معاملات آن خارج از چهارچوب اسلامی باشد. نظرات برخی از مراجع را درباره حکم شرعی بورس به شرح ذیل است:

•  آیت الله خامنه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای: بورس فی نفسه حرام نیست و تا زمانی که معاملات در این بازار از راه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مشروع انجام شود حلال است.
• آیت الله مکارم شیرازی: بورس قمار نیست زیرا بروس خرید و فروش (معامله) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
• آیت الله سیستانی: چنانچه سهام شرکتی حرام نباشد، معاملات آن اشکالی ندارد.

سخن آخر

عده بسیاری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خواهند تفاوت میان بورس و قمار را بدانند و شبهات خود را درباره این مساله که آیا بورس قمار است و حکم شرعی بورس چیست برطرف نمایند. چنانچه بورس در چهارچوب اسلامی انجام شود و نظارت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های لازم بر آن وجود داشته باشد بورس را به هیچ وجه نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان قمار دانست. به علاوه بورس تفاوت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های اساسی با قمار دارد و بازاری مولد و قانون‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مند است که به سود جامعه و در چهارچوب قانونی فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند این در حالی است که قمار شانس محض است.

برای یادگیری “مقدمات بورس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم: