سوآپ یا Swap مفهومی است که در بازارهای مالی مورد استفاده قرار گرفته و می‌تواند در معاملات طولانی بسیار موثر باشد. کسی که مایل باشد در بازارهای مالی بزرگ مانند فارکس فعالیت کند، باید با مفهوم و انواع مختلف آن که هریک مزایای متفاوتی برای معامله‌گران دارند آشنایی داشته باشد تا بتواند به شیوه‌ای صحیح به کار ببرند. هر معامله‌گر فارکس هم باید بتواند بسته به شرایط معامله خود، سوآپ درستی را برای آن انتخاب کند. در این مطلب ضمن آشنایی با سوآپ در فارکس، به نحوه محاسبه آن هم اشاره خواهیم کرد. لطفاً با ما همراه باشید.
سواپ در فارکس چیست؟
کلمه سوآپ به معنای مبادله‌ی پایاپای، معاوضه، معامله و خرید و فروش متقابل است. در حقیقت این مفهوم می‌خواهد یک موضوع دوطرفه را نشان دهد. حال به زبان ساده می‌توان گفت سوآپ در حقیقت معاوضه جریان‌های نقدی طبق توافق و قرارداد از پیش تعیین شده در آینده است. اما معنای سوآپ در فارکس کمی متفاوت به نظر می‌رسد، به‌طوری‌که آن را نرخ بهره ارزهای خارجی تعریف می‌کنند.
اگر معاملات شما روزانه است و همیشه قبل از پایان روز معاملات خود را به اتمام می‌رسانید، نیازی هم به سوآپ پیدا نخواهید کرد. اما اگر معاملات شما بیشتر از یک روز طول بکشد و اصطلاحاً شبانه باشد، پی بردن به مفهوم آن برای شما ضروری خواهد بود. سوآپ در واقع تفاوت میان بهره است. یعنی برای جبران خسارت در بین بهره‌های مختلف ارزها صورت می‌گیرد. مثلاً در تفاوت بین دو ارز دلار و پوند، در معاملات شبانه، استفاده از این نرخ می‌تواند بهره این دو ارز را با هم تراز کرده و دو طرف معامله را راضی نگه‌دارد. البته این نرخ به صورت منفی و هم به صورت مثبت درآمده و در نتیجه معاملات است که سود یا زیان ناشی از آن مشخص می‌شود.
البته اگر شما جفت ارز دو کشور را با هم معامله کنید و این معامله تا فردای آن روز ادامه پیدا کند، بسته به اینکه سوآپ معامله شما مثبت یا منفی باشد، سود یا زیان نهایی معامله رقم خواهد خورد. جالب است بدانید که نرخ سوآپ به صورت شبانه برای هرشب محاسبه می‌شود، به همین خاطر به آن «نرخ بهره شبانه» گفته می‌شود. اگرچه برای هر یک شب ثابت است اما در شب‌های چهارشنبه سه برابر می‌شود. سوآپ می‌تواند یک مزیت بزرگ باری معامله‌گرهای بازار فارکس باشد تا بتوانند با نرخ مثبت آن، هزینه‌های جانبی معامله مانند کارمزد و اسپرد را نیز پوشش دهند.
سوآپ چگونه روی معاملات تاثیر می‌گذارد؟
نرخ سوآپ نهایی، به تفاوت بهره جفت ارز معاملاتی شما بستگی دارد. تصور کنید که شما می‌خواهید دلار آمریکا را با ین ژاپن معامله کنید. در معامله جفت‌ارز USDJPY، اگر شما بخواهید ین ژاپن را خریداری کرده و دلار آمریکا را بفروشید، چون نرخ سالانه بهره دلار آمریکا برابر با ۵۰/۲ درصد است و نرخ سالانه بهره ین ژاپن هم برابر با ۱۰/۰ است، سوآپ این معامله مثبت و برابر با ۶۰/۲ درصد خواهد بود. حاصل تفریق بین نرخ بهره ارزها را به عنوان یک تعریف جامع از این معیار ارائه کرد. حال اگر همین معامله را به‌صورت برعکس انجام دهید، یعنی دلار آمریکا را خریده و ین ژاپن را بفروشید، سوآپ حاصل از آن معامله منفی و برابر با منفی ۴۰/۲ – خواهد بود. البته در نهادهای مختلف مالی، ممکن است این فرمول تفاوت داشته و با روش دیگری محاسبه شود.
نحوه محاسبه سواپ در فارکس
نرخ اصلی این معیار در معاملات بازارهای مالی بزرگ مانند فارکس، توسط نهادهایی تعیین می‌شود که نقدینگی موردنظر معامله‌گر را فراهم می‌کنند. با توجه به قدرت نقدشوندگی بالای بازار فارکس، این بروکرها هستند که نرخ سوآپ را مشخص می‌کنند. اگر فرمول پیچیده را درک کنید، خودتان هم می‌توانید نرخ آن را در هر معامله خود حساب کنید، اما اغلب معامله‌گران این کار را انجام نمی‌دهند. معامله‌گرها به‌جای محاسبه دستی، از طریق نمودارها و جداول موجود در پنل کاربری‌شان، به نرخ سوآپ خود پی می‌برند.
سوآپ مثبت و منفی
همان‌طور که می‌دانید معامله در بازار ارز میان ارز دو کشور به‌طور هم‌زمان انجام می‌شود و به تفاوت نرخ بهره‌ای که برای دو کشور وجود دارد، سوآپ گفته می‌شود. حال اگر نرخ یک جفت ارز مثبت باشد، می‌گوییم سوآپ مثبت و اگر این نرخ منفی باشد، می‌گوییم سوآپ منفی است. دقت داشته باشید که اگر معامله مورد نظر شما تا فردا باز باقی بماند، بسته به مثبت یا منفی بودن سوآپ، سود و ضرر شما تعیین خواهد شد. به‌طور معمول نرخ سوآپ با اصطلاح دیگری چون هزینه گذار قرارداد شبانه برای معاملات باز هم شناخته می‌شود که معمولا مقدار آن هر شب مورد محاسبه قرار می‌گیرد، اما این نرخ در شب‌های چهارشنبه سه برابر خواهد شد.
سوآپ خرید و فروش چیست؟
شما باید سوآپ در فارکس را بر اساس فاکتورهای مختلف به‌ویژه مثبت و منفی بودن آن‌ها مورد بررسی و محاسبه قرار دهید. این کار به‌طورمعمول در پایان هر روز توسط افراد انجام می‌شود. سپس بر اساس نتیجه سوآپ خرید و فروش مشخص خواهد شد.
سوآپ در حساب‌های اسلامی چگونه است؟
یکی از سرویس‌های ویژه‌ای که امروزه در اختیار کاربران قرار گرفته است، حساب اسلامی است. این حساب برای افرادی که بر اساس اعتقادات دینی نمی‌توانند همانند دیگر کاربران معامله انجام دهند در نظر گرفته شده است. حال شاید برای شما سوال پیش آید که تفاوت حساب‌های عادی با حساب‌های اسلامی چیست؟
در جواب به پرسش مطرح شده باید گفت حساب‌های اسلامی از پرداخت هزینه سوآپ در فارکس در جهت انتقال پوزیشن‌ها از یک روزبه‌روز آینده (سوآپ) معاف هستند. البته به‌جای این بهره، در شب چهارشنبه به پنجشنبه حق‌العمل هفته‌ای به حساب تعلق می‌گیرد. بنابراین معامله‌گران مسلمان می‌توانند با خیال راحت و بدون نگرانی به انجام معامله بپردازند. البته این حساب تنها به مسلمانان اختصاص ندارد و هر کسی می‌تواند از حساب اسلامی استفاده کند.
یافتن سوآپ با استفاده از متاتریدر
شما می‌توانید برای یافتن نرخ سوآپ از شیوه‌های مختلفی استفاده کنید. یکی از این شیوه‌ها استفاده از پلتفرم متاتریدر است که شما می‌توانید به‌سادگی نرخ سواپ جفت ارزها را پیدا کنید. برای این کار لازم است که روی نماد معاملاتی Market Watch راست کلیک کنید و از میان منویی که در اختیارتان قرار می‌گیرد، روی Specification ضربه بزنید. با این کار پنجره‌ای برای شما باز خواهد شد که می‌توانید اطلاعات مربوط به سواپ جفت ارزها را مشاهده کنید.
زمانی که پنجره Specification باز می‌شود، دو فیلد در اختیارتان قرار می‌گیرد. فیلد Swap Long نرخ سواپ برای معاملات خرید جفت ارزها و فیلد Swap Short نرخ سواپ برای معاملات فروش را نشان می‌دهد. دقت داشته باشید که محاسبه نرخ سواپ از طریق این فیلدها برای یک شب است.
کسب درآمد از سوآپ در معاملات فارکس چگونه است؟
آشنایی شما با مفهوم سوآپ در فارکس باعث می‌شود که بتوانید از طریق انجام معاملات کسب درآمد داشته باشید. برای مثال معامله‌گران بررسی‌های لازم را انجام می‌دهند و سپس جفت ارزهایی را انتخاب می‌کنند که نرخ سوآپ مثبت آن‌ها بیشتر است. دقت داشته باشید که تعداد این جفت ارزها به‌اندازه کافی زیاد است و شما می‌توانید با بررسی و تحلیل درست از آن‌ها استفاده کنید. توجه داشته باشید که در بازار، همیشه جفت ارزهایی وجود دارد که یا سوآپ خرید یا سوآپ فروش آن‌ها مثبت است. بنابراین شما می‌توانید با شناسایی این جفت ارزها در برخی از شرایط کسب درآمد داشته باشید.
چرا نرخ سواپ در چهارشنبه شب سه برابر است؟
تسویه معاملات بازار بزرگ فارکس، به صورت اسپات و سه روزه اعمال می‌شود. به همین خاطر وقتی شما در روز چهارشنبه معامله خود را باز می‌کنید و تا شب آن را ادامه می‌دهید، معامله شما به روزهای تعطیل شنبه و یکشنبه می‌رسد و نرخ سوآپ آن روزها نیز روی معامله شما حساب می‌شود. البته اگر معامله شما در روز پایان بگیرد و به شب کشیده نشود، نیازی نیست نگران نرخ سوآپ آن معامله باشید. معمولاً سوآپ روی معاملات روزانه و کوتاه اعمال نمی‌شود. البته گاهی معامله‌گرها مجبور می‌شوند برای دستیابی به اهداف مالی خود، معاملات را باز نگه‌دارند که در این صورت نمی‌توان سوآپ را نادیده گرفت. اگر تجربه معامله در بازار فارکس را داشته باشید، حتماً معاملات شبانه این بازار را درک خواهید کرد. چراکه فارکس به‌صورت ۲۴ ساعته باز بوده و امکان معامله در شب را نیز برای کاربران خود فراهم کرده است.
آیا سوآپ همیشه باید پرداخت شود یا امکان دریافت آن نیز وجود دارد؟
بسیاری از کاربران فارکس، مفهوم سوآپ را با کارمزد یا اسپرد اشتباه گرفته و تصور می‌کنند که بهره بروکر فارکس مربوطه همان سوآپ است. همین تصور اشتباه عامل اشتباهات و ضرر کابران مبتدی فارکس است. این درحالی است که سوآپ در حقیقت جدا از مفاهیم دیگر فارکس قرار داشته و تنها در معاملات طولانی مورد توجه قرار می‌گیرد. اکثراً نرخ سوآپ به بهره وام بانک کشورهای مختلف بستگی دارد (می‌توان سوآپ را اختلاف بین درصد بهره وام بانکی در خرید ارزهای مختلف دانست.) یعنی هرچقدر مقدار بهره بانکی یک ارز پایین‌تر باشد، ممکن است معامله به نفع ما رقم خورده و سود حاصل از نرخ سوآپ آن در پایان معامله به حساب ما واریز شود. بنابراین بسته به درصدهای متفاوت ارزی و بانکی، سوآپ می‌تواند برای کاربران به صورت دریافتی باشد.
۳ نوع swap رایج
- سوآپ ساده
همان محاسبه عادی نهادهای نقدشوندگی است که روی معاملات اعمال می‌کنند. اندازه‌گیری این سوآپ ساده است و می‌تواند توسط خود معامله گران هم انجام شود. - سوآپ نرخ بهره
در بازارهای مالی به صورت پیچیده‌تری نسبت به نوع ساده انجام می‌شود و در آن دو طرف قرارداد می‌توانند بر سر مبادله حاصل از وام یا اوراق قرضه به توافق برسند. سوآپ نرخ بهره نیازمند نرخ ارائه شده بین بانکی است که به آن LIBOR گفته می‌شود. معمولاً دوره بازپرداخت این سوآپ‌ها پنج ساله بوده و هر سه ماه یکبار مورد بازنگری قرار می‌گیرد. - سوآپ نرخ بهره میان‌ارزی
عمیلیات انجام و محاسبه نوع سوم از دو مورد دیگر پیچیده‌تر است. در این نوع علاوه بر محاسبه پرداخت‌های بهره، سایر پرداختی‌ها با یک ارز دیگر محاسبه شده و پرداخت می‌شود.
ممکن است سر درآوردن از مفهوم سوآپ‌های گوناگون کار سختی باشد. افراد تنها زمانی می‌توانند مفهوم کامل را درک کنند که به صورت عملی در معاملات خود از آن استفاده کنند. کسانی که در فارکس فعالیت کرده باشند و معاملاتشان طولانی شده باشد، این مفهوم را به‌صورت کامل درک خواهند کرد. بنابراین اگر هنوز این موضوع برایتان گنگ است، نگران نباشید و ابتدا کار خود را با معاملات روزانه‌ی فارکس شروع کنید.
نکات مهم درباره سوآپ در فارکس
در استفاده از سوآپ در بازار فارکس نکاتی وجود دارد که توجه به آن‌ها می‌تواند شما را از ضررهای زیادی باز دارد. این نکات به قرار زیر هستند:
- اگر تمام معاملات شما در روز رقم می‌خورد و شما به صورت کلی از استراتژی معاملات روزانه استفاده می‌کنید، کلاً پیگیر سوآپ نشوید. چون این مفهوم تاثیری در معاملات روزانه ندارد.
- اگر بازه‌ی معاملاتی شما در فارکس بسیار طولانی شد (بین یک هفته تا سه ماه)، از جفت‌ارزهای کوچک برای معاملات خود استفاده نکنید، چراکه این نرخ برای ارزهای کوچک بالا بوده و ممکن است نتیجه نهایی معامله شما را تحت تاثیر قرار دهد.
- برای استفاده از اولین سوآپ در معامله طولانی خود، حتماً از یک فرد کاربلد کمک بگیرید.
موفق عمل کردن در معاملات فارکس نیازمند تجربه و تخصص است. افرادی که بدون آگاهی وارد این بازار می‌شوند، نمی‌توانند از راه و روش‌های این بازار به نفع خود استفاده کنند و در نتیجه دچار ضررهای فراوانی می‌شوند. طبق آمارهای اعلام شده، حدود ۹۰ درصد کاربران فارکس بازنده هستند و تنها ۱۰ درصد آن‌ها حقیقتاً از این بازار سود می‌برند. این نکته برای ترساندن شما نیست، اما می‌تواند یک هشدار باشد تا سرمایه خود را بدون آگاهی وارد این بازار بزرگ و جهانی نکنید.
آموزش بازار فارکس در ایران
مجموعه دلفین وست یکی از بزرگ‌ترین مرجع‌های آموزش سرمایه گذاری است که تحت قوانین جمهوری اسلامی ایران فعالیت می‌نماید. مطلب فوق صرفاً به منظور آشنایی بیشتر مخاطبان با این بازار مالی است و مسئولیت استفاده از محتویات این مقاله، کاملاً بر عهده خود خوانندگان است.
برای یادگیری “اصطلاحات فارکس” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
