گره معاملاتی یکی از مشکلاتی است که ممکن است سهام شرکتها را درگیر کند. برای مثال اگر در بازار بورس فعالیت داشته باشید حتما شنیده‌اید که می‌گویند یک شرکت در گروه دستورالعمل برای رفع گره قرار گرفته است. گره تحت شرایط ویژه‌ای به وجود می‌آید و شرکتها در صف گره معاملاتی قرار می‌گیرند. در این مقاله از سایت دلفین وست قصد داریم شما را با مفهوم گره در بورس و فرابورس، مدت زمان آن و راه‌های رفع آن آشنا کنیم.
گره معاملاتی در بورس چیست؟
فهرست مطالب
گره معاملاتی هنگامی رخ می‌دهد که در بورس برخی نماد ها نقد شوندگی کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تری دارند و دامنه مجاز نوسان کند حرکت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند در نتیجه صف‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خرید و فروش سنگینی برای این نمادها در نظر گرفته میشود که در این وضعیت قیمت سهام ثابت مانده و تغییرات چشمگیری در روزهای آتی نخواهد داشت در نتیجه نماد معاملاتی با گره مواجه شده و نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان معامله ای در آن انجام داد. در آن حالت گفته میشود گره مالیاتی ایجاد شده و لازم است نماد رفع گره مالیاتی شود.
شرایط گره معاملاتی
در این حالت امکان خرید و فروش و معامله برای یک نماد از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رود و تفاوت قیمتی در روزهای آینده نخواهد داشت. هنگامی گه گره معاملاتی ایجاد میشود شرایطی مانند شرایط زیر به وجود می آید:
- هنگامی که تمام معاملات یک نماد در 5 جلسه متوالی از نظر دامنه نوسان روزانه در سقف باشد.
- تمامی معاملات یک نماد در پنج جلسه متوالی از نظر دامنه نوسان در سقف قرار داشته باشند.
- در شرایطی که برای یک نماد معاملاتی تعداد سهام بیش از 3 میلیارد و معاملات برابر حجم مبنا و همچنین هنگامی که معاملات معادل 2 برابر حجم مبنا برای شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های دیگر باشد و به دلیل نداشتن تقارن قیمت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها معاملات در 5 جلسه پیاپی صورت نگیرد یا بدون در نظر گرفتن معاملات عمده بازارمعاملات روزانه در یک دوره کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر از 5 درصد کل حجم مبنا باشد.
ذکر یک نکته خالی از لطف نیست. برای شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که تعداد سهام آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها از 150 میلیون کم‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر باشد اگر مدیرعامل بورس تشخیص دهد می توان از مقررات گره معاملاتی در این موارد چشم پوشی کرد. پس می توان گفت این قانون فقط برای شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های بورسی فراهم است و شرکت های فرابورسی به دلیل این که حجم مبنا در آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها برابر 1 است لازم نیست رفع گره معاملاتی شوند.
شرکت های مشمول رفع گره
یکی ازدغده‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که برای بیشتر افراد وجود دارد این است که کدام شرکتها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند رفع گره معاملاتی شوند. برای آگاهی از این مطلب خوب است بدانید شرکت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که قرار است در روز پیش رو رفع گره معاملاتی شوند، در سایت TSETMC قرار گرفته و گاهی نیز در سایت اطلاع رسانی بورس این اطلاعات در دسترس است. ممکن است برخی شرکتها مشمول این قانون نشوند و با توجه به مسائلی مانند نسبت p به e ، توجه ب معاملات مشکوک، حجم صف ساختگی و … از مشمول کردن یک نماد در رفع گره جلوگیری به عمل آید.
دامنه نوسان و نقش آن در رفع گره
نماد هایی که رفع گره معاملاتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردند، در روز معاملاتی بعد و هنگام گشایش دامنه نوسانی 2 برابر حالت عادی دارند. به مرور و در حراج پیوسته دامنه نوسان قیمت به حالت عادی برای معاملات بر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد قیمت مرجعی که در دوره حراج پیوسته وجود دارد قیمتی است که از طریق حراج ناپیوسته کشف شده است. برای مثال اگر نمادی بعد از 5 روز رفع گره معاملاتی گردد و قیمت سهم در پنجمین روز 10000 باشد. در روز ششم قیمت برابر 10 درصد است. هنگامی که قیمت کشف شد بر اساس نوسانی دو برابر 5 درصد یعنی 10 درصد به روز قبل قیمت کشف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گردد و قیمت 11000 میشود سپس نوسانات ادامه خواهد داشت.
چه سهامی درگیر گره معاملاتی نخواهد شد؟
هنگام خرید سهام سعی کنید به نقد شوندگی آن ها توجه نمایید سهام هایی که نقدشوندگی بالایی دارند کم تر درگیر گره معاملاتی می شوند زیرا خیلی در صف خرید و فروش نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌مانند و دچار این مساله نخواهند شد.
گره معاملاتی در فرابورس
به این دلیل که حجم مبنا در فرابورس برابر یک است مشمول گره معاملاتی نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و بنابراین لازم نیست افرادی که در این زمینه فعالیت فعالیت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند نگران مسائل مربوط به گره معاملاتی باشند.
