ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که اوراق قرضه چیست؟ و چگونه می‌توان آن را تهیه کرد؟ حتما تاکنون پیش آمده است که به منظور انجام کاری از بانک وام دریافت کرده باشید. بانک‌ها سازمان‌هایی هستند که به اشخاص یا سازمان‌های دیگر، مبالغی را به عنوان وام پرداخت می‌کند. اشخاص و سازمان‌ها از این وام‌ها برای انجام کارهای مختلفی از جمله خرید املاک، خرید ماشین، راه اندازی کسب و کار، ایجاد سرمایه و… استفاده می‌کنند. با توجه به این که آمار درخواست‌ها برای دریافت وام از بانک‌ها زیاد است و بانک‌ها قادر نیستند بدون پشتوانه مالی به درخواست کلیه مشتریان پاسخ دهند، از روش‌هایی مانند عرضه اوراق قرضه یا اوراق بدهی برای تامین مالی اقدام می‌کنند.
بانک‌ها با عرضه اوراق بدهی یا اوراق قرضه می‌توانند سرمایه بیشتری را برای پیشبرد اهداف خود تهیه کنند. همین موضوع را می‌توان به دیگر کسب و کارها هم تعمیم دارد. کسب و کارهای مختلف با فروش این اوراق به مشتریان می‌توانند بخشی از نیاز مالی خود را تامین کنند. در ادامه این مقاله ما شما را با انواع اوراق قرضه، مشخصات و نحوه خرید آن‌ها آشنا خواهیم کرد.
مشخصات اوراق قرضه
همه اوراق بدهی علی رغم تفاوت‌هایی که با یکدیگر دارند در چند نکته با هم مشترک هستند که این نکات اصلی‌ترین مشخصات تمامی اوراق قرضه را تشکیل می‌دهند. این مشخصات عبارتند از:
- تاریخ سر رسید اوراق قرضه
تاریخ پایان یافتن اوراق قرضه را تاریخ سر رسید می‌گویند. تاریخ سر رسید اوراق قرضه زمانی است که ارزش اسمی اوراق بهادار به صاحبان این اوراق پرداخت می‌شود.
- ارزش اسمی اوراق قرضه
ارزش اسمی همان مبلغ اصلی وام است. بانک‌ها ارزش اسمی اوراق بدهی را در تاریخ سر رسید اوراق قرضه به خریداران پرداخت می‌کنند.
- نرخ سود اسمی اوراق قرضه
به نرخ بهره یا سودی که تا تاریخ سر رسید اوراق قرضه به دارندگان این سهم‌ها پرداخت می‌شود، نرخ سود اسمی اوراق قرضه می‌گویند. مثلا چنان چه فردی به مبلغ ۲۰۰ هزارتومان اوراق قرضه خریداری کرده و این اوراق قرضه نرخ سود اسمی ۲۰ درصد داشته باشند و تعداد دوره‌های آن دو دوره باشد، این فرد در هر ۶ ماه به میزان ۲۰ هزارتومان نرخ سود اسمی اوراق خود را تا تاریخ سر رسید اوراق قرضه دریافت خواهد کرد.
قیمت فروش اوراق قرضه
قیمت فروش اوراق قرضهحال اگر مالک این اوراق قرضه قصدی برای نگه داشتن این اوراق و دریافت سود آن‌ها نداشته باشد، می‌تواند اوراق بهادار خود را در بازارهای بورسی با قیمت روز سهام، به شخص دیگری واگذار کرده و بفروشد. قیمت روز سهام با توجه به معیارهای مختلفی تعیین می‌شود که از جمله آن‌ها می‌توان به نرخ سود سهام موردنظر در بازار اشاره کرد.
- نرخ سود تا سر رسید اوراق قرضه یا YTM
نرخ سود اسمی اوراق قرضه تنها به سهم‌هایی تعلق می‌گیرد که در اولین روز فروش آن سهم توسط خریدار، خریداری شده باشند. حال اگر خریداری سهم خود را پس از انتشار آن سهم و با قیمت روز بازار خریده باشد، نرخ سود سر رسید یا YTM به آن تعلق می‌گیرد. اوراق بدهی اکثرا با YTM معامله می‌شوند. این مسئله به این معنا است که اوراق بهادار در هر لحظه با یک قیمت مشخص خرید و فروش می‌شوند.
انواع اوراق قرضه چیست؟
با تواجه به آموزه‌ها و تعاریفی که در آموزش مقدماتی بورس وجو دارد اوراق قرضه را می‌توان با توجه به مسائل مختلفی از جمله میزان سود، سررسید، هویت و ماهیت شخص وام گیرنده، میزان انتشار، نوع وثیقه و… تقسیم بندی کرد. اوراق بدهی بر اساس میزان سود به دو دسته اوراق بدهی با نرخ بهره ثابت و اوراق بدهی با نرخ بهره شناور تقسیم می‌شوند.
اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت
اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت انواع مختلفی دارد. اوراق قرضه رهنی، اوراق قرضه تضمین شده، اوراق قرضه درآمدی و اوراق قرضه قابل تبدیل انواعی از اوراق قرضه با نرخ بهره ثابت هستند.
اوراق قرضه با نرخ بهره شناور
بعضی از انواع اوراق قرضه، نرخ بهره خود را به مدت هر سه ماه یک بار مورد تجدید نظر قرار داده و تغییر می‌دهند. این نوع اوراق قرضه را اصطلاحا اوراق قرضه با نرخ بهره شناور می‌گویند. اوراق بهاداری که توسط بانک‌ها و با نرخ بهره شناور عرضه می‌شوند، گواهی سپرده با نرخ شناور نام دارند.
خرید اوراق قرضه
پس از پاسخ به سوال اوراق قرضه چیست؟ نوبت به پاسخ دادن به سوال چگونه می‌توان اوراق قرضه را خریداری کرد؟ می‌رسد؛ برای خرید و عرضه اوراق قرضه قواعد و قوانین خاصی وجود دارد که مناسب بودن این اوراق برای سرمایه گذاری را تعیین می‌کنند. به بعضی از این اوراق بهادار هیچ‌گونه سود دوره‌ای تعلق نمی‌گیرد و به بعضی اوراق دیگر پرداخت‌های سود اسمی در دوره‌های مختلف تعلق می‌گیرد. اگر می‌خواهید اوراق قرضه‌ای را خریداری کنید، باید ملاک‌هایی را برای انجام این کار در نظر داشته باشید. مراحل خرید اوراق قرضه عبارتند از:
- دریافت کد بورسی از کارگزاری‌ها
برای دریافت کد بورسی باید مدارک مورد نیاز را تهیه کرده و به سازمان بورس و نهادهای مربوطه ارائه کنید.
- ثبت نام در سجام
در مرحله بعد باید در سامانه سجام ثبت نام کنید. سامانه سجام سازمانی است که توسط سازمان بورس و اوراق بهادار و به منظور جلوگیری از پول شویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- دریافت کد بورس و کد سجام
زمانی که ثبت نام خود را در سامانه بورس و سجام تکمیل کردید و مدارک خود را به طور کامل ارائه دادید، تنها چند روز طول می‌کشد تا کد بورسی شما به دستتان برسد.
- دریافت کد آنلاین
کد آنلاین کدی است که همزمان با کد بورسی برای شما ارسال شده و به دستتان می‌رسد. این کد، یک پلتفرم معاملاتی است که به شما امکان خرید اوراق را می‌دهد. شما می‌توانید با استفاده از این کد و ورود به سامانه کارگزاری، به سامانه‌های معاملاتی دست پیدا کنید.
- طی زمان مورد نیاز جهت معامله
با دریافت کد بورسی شما نمی‌توانید بلافاصله به بازارهای معاملاتی و بورسی وارد شوید. برای خرید اوراق بهادار در بازارهای معاملاتی باید یک ماه از زمان خرید اوراق توسط شما گذشته باشد.
سخن پایانی
در این مقاله توضیح دادیم که اوراق قرضه چیست؟ و نحوه خرید آن‌ها را به شما آموزش دادیم. اما آیا خرید اوراق قرضه یا اوراق بدهی کار درستی است؟ تصمیم گیری درباره این موضوع به شما و میزان مهارتتان در شناسایی اوراق پرسود بستگی دارد. برای خرید این اوراق، ابتدا به شما توصیه می‌کنیم که اطلاعات لازم را به دست آورده و با افراد متخصص در این زمینه صحبت کنید.
برای یادگیری “انواع اوراق” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:
