یکی از دلایل اصلی ظهور صرافی غیرمتمرکز DEX در زمینه DeFi، معرفی مدل بازارساز خودکار (AMM) است. AMM یا همان Automated Market Maker یکی از حیاتی‌ترین فناوری‌ها برای صرافی‌های غیرمتمرکز است و به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین نوآوری‌های DeFi نیز شناخته می‌شود که می‌تواند برای طیف وسیعی از توکن‌های مختلف در دسترس عموم قرار گیرد. بازارساز خودکار، نه تنها در دنیای DeFi اجرا می‌شود، بلکه رونق دنیای DeFi را نیز ارتقا می‌دهد. ممکن است در هر بازاری شرایطی پیش بیاید که نقدینگی ارگانیک کافی برای حمایت از معاملات فعال وجود نداشته باشد. دراین‌میان، بازارسازان اساساً عواملی هستند که با تسهیل معاملات این مشکل را کاهش می‌دهند. ظهور AMM حالت تطبیق معاملات دفترچه سفارش سنتی را تغییر داده است، همه می‌توانند به یک بازارساز تبدیل شوند، نقدینگی را برای بازار معاملات فراهم کنند و کارایی معاملات را تا حد زیادی بهبود بخشند. از آن‌جایی که تبدیل‌شدن به یک LP (ارائه‌دهنده نقدینگی) می‌تواند سود سهام کارمزد معامله بازار معاملات را به دست بیاورد و نرخ بهره‌برداری از دارایی‌های کاربر را افزایش دهد. بازارساز خودکار AMM به تدریج به راهی برای سرمایه‌گذاری و مدیریت ثروت تبدیل شده است.
بازارساز خودکار AMM چیست؟
فهرست مطالب
بازارساز خودکار، یک پروتکل مبادله غیرمتمرکز (DEX) است که از فرمول‌های ریاضی برای قیمت‌گذاری دارایی‌ها استفاده می‌کند. قیمت‌گذاری دارایی، به جای استفاده از کتاب‌های سفارش که معمولاً در پلتفرم‌های معاملاتی سنتی استفاده می‌شود، از طریق الگوریتم‌های قیمت‌گذاری انجام می‌گیرد. در واقع می‌توانیم آن را رباتی در نظر بگیریم که معاملات خرید و فروش را انجام می‌دهد و مسائل مربوط به هزینه و کارایی را که در انتقال مبادلات سنتی به DEX ایجاد می‌شود، حل می‌کند.
در بازارهای سنتی، بازارسازان افرادی هستند که به انجام معاملات کمک می‌کنند؛ چه بازار سهام باشد و چه بورس دارایی‌های کریپتو، از مدل کتاب سفارش استفاده می‌شود. بازارسازان حرفه‌ای به‌طور همزمان در هر دو جهت خرید و فروش صرافی سفارش می‌دهند و قیمت را با توجه به نوسانات بازار تنظیم می‌کنند تا نقدینگی برای بازار فراهم شود. AMM کاربران را به ثبت سفارش ملزم نمی‌کند، بلکه مستقیماً نرخ مبادله بین دو یا چند دارایی را بر اساس الگوریتم محاسبه می‌کند و بدون انتظار برای سفارش‌های معلق، «تراکنش‌های بی‌درنگ» را محقق می‌کند. در مدل AMM نقدینگی توسط LPها تأمین می‌شود.LPها دارایی‌های خود را به‌طور متناسب به استخر سپرده می‌کنند تا نقدینگی معاملات را تأمین نمایند، این استخر را استخر نقدینگی می‌نامند. هنگامی‌که یک معامله‌گر معامله می‌کند، در واقع با استخر نقدینگی معامله می‌کند و قیمت معامله نیز به‌طور خودکار توسط مدل AMM با توجه به پارامترها محاسبه می‌شود.
نحوه کار AMMها چگونه است؟
قیمت واقعی خرید و فروش یک دارایی AMM توسط یک فرمول تعیین می‌شود. فرمول اصلی بازارسازی چنین است:
X×Y=K
معنای این فرمول آن است که هر بار که تأمین‌کننده نقدینگی دارایی را سپرده‌گذاری می‌کند، حاصل‌ضرب دو مقدار دارایی محاسبه و ثابت می‌ماند. این هم‌چنین بدان معناست که وقتی عرضه توکن X افزایش می‌یابد، باید عرضه توکن‌های Y کاهش یابد و بالعکس. همان‌طور که قیمت بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌شود، انتهای آن به بی‌نهایت نزدیک خواهد شد.
به عنوان مثال، فرض کنید در ابتدا مجموعه‌های نقدینگی بدون توجه به اثر کارمزد، دارایی‌های A و B وجود دارد. زمانی‌که بازارسازان ابتدا 1000 A و 2000 B را پر کردند، طبق فرمول فوق X×Y=K می‌توان ثابت K را محاسبه کرد، یعنی حاصل‌ضرب 2،000،000 است. در این زمان، معامله‌گران در بازار فکر می‌کنند که قیمت هر A و 2B بسیار مناسب است و تعویض A با 2B بسیار مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. معامله‌گر بلافاصله 1A را شارژ می‌کند، سپس X در فرمول فوق به 1001 تبدیل می‌شود تا اطمینان حاصل گردد که K هنوز برابر با 2000000 است، Y باید به 1998 تبدیل گردد و 2B اضافی فقط به معامله‌گر داده می‌شود.
مدل خودکار AMM عملیات بازارسازی را بسیار ساده می‌کند و در شرایط تمرکززدایی نظارت آن بسیار کم و هم‌چنین تأمین نقدینگی بسیار راحت خواهد بود. هر کاربری با هر میزان وجهی می‌تواند مشارکت کند. جوایز استخراج نقدینگی هم‌چنین کاربران را برای تأمین نقدینگی و ارائه یک حلقه بسته خوب تشویق می‌کند. بااینحال، مدل AMM کامل نیست و حتی خطرناک هم هست، رایج‌ترین خطر این پلتفرم ازدست‌دادن دائمی سرمایه است.
ضرر ناپایدار چیست؟
ایجاد زیان‌های دائمی، ارتباط نزدیکی با مدل AMM دارد و زمانی رخ می‌دهد که قیمت OTC و توکن مربوط در استخر نقدینگی در هر جهتی منحرف شوند. استخر نقدینگی در AMM به طور خودکار قیمت OTC را حس نمی‌کند. زمانی که قیمت توکن‌های موجود در استخر نقدینگی از قیمت عادی بازار منحرف می‌شود، نقش آربیتراژور برای کمک به بازگشت تدریجی قیمت به حالت عادی لازم خواهد بود. آربیتراژور مابه‌التفاوت صندوق استخر را دریافت می‌کند و این سود از صندوق LP استخراج می‌شود، بنابراین ضرر معینی را به صندوق کاربر وارد خواهد کرد.
به عنوان مثال با در نظر گرفتن مخزن نقدینگیETH/USDT ، اگر قیمت ETH افزایش یابد، بازارساز به‌طور خودکار ETH را به معامله‌گر می‌فروشد و هر چه بیشتر افزایش یابد، ETH بیشتری در استخر به فروش می‌رسد. بنابراین تعداد ETH در استخر کاهش می‌یابد. برعکس، زمانی‌که قیمت اتریوم کاهش می‌یابد، بازارساز نیز به طور خودکار اتریوم را در دست معامله‌گران خریداری می‌کند و هر چه کاهش یابد، بیشتر خریداری می‌شود. بنابراین مقدار ETH در استخر افزایش خواهد یافت. این روند ازدست‌دادن دائمی است. هنگامی‌که قیمت بازار به‌شدت افزایش یا کاهش می‌یابد، ضرر دائمی ارائه‌دهنده LP نیز به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. بااینحال، به‌طور‌کلی، کاربر ممکن است هزینه‌ای برای جبران ضرر دریافت کند. در نهایت هم تا زمانی‌که زیان دائمی کمتر از هزینه دریافتی باشد، کاربر در حال سودآوری خواهد بود.
مزایای سرمایه‌گذاری در بازارساز خودکار
- سکه‌ها را نگه دارید و همزمان درآمد کسب کنید
برای ارزهای رمزنگاری‌شده، مدل سنتی معاملات، مشاهده بازار و ایجاد سفارش‌ها معلق و کسب سود با خرید در قیمت پایین و فروش با قیمت بالا است. بازارسازی خودکار از طریق AMM نه تنها می‌تواند فروش بالایی داشته باشد، بلکه این امکان را نیز دارد که خرید پایینی داشته باشد.
- انتخاب حرفه‌ای برای کاهش خطر
درحال‌حاضر پروژه‌های قراردادی AMM زیادی در بازار وجود دارد که اگر می‌خواهید بازده قابل‌توجه و ریسک کم داشته باشید، باید زمان و انرژی زیادی را برای انتخاب آن‌ها صرف کنید. در این زمان، شما باید یک پلتفرم حرفه‌ای قابل‌اعتماد را برای سرمایه‌گذاری در AMM انتخاب کنید. یک پلتفرم خوب با دقت پروژه‌ها را انتخاب می‌کند تا از دارایی‌های مشتری خود محافظت نماید. به عنوان مثال Matrixport مستقیماً پروژه‌های DeFi نسبتاً شناخته‌شده و بالغ را انتخاب می‌کند، از جمله Uniswap، Shibaswap، Sushiswap، Quickswap، Pancake، MDEX و Biswap که در مقایسه با شرکت در یک پروژه قرارداد AMM، یک مجموعه چند پروژه‌ای شاخص ریسک را کاهش می‌دهد.
- هم ارز دوگانه و هم ارز واحد می‌توانند شرکت کنند
AMMها معمولاً از ارائه‌دهندگان نقدینگی می‌خواهند که دو توکن مختلف را برای ارائه نقدینگی برابر در هر دو طرف معامله سپرده‌گذاری کنند. سرمایه‌گذاری در محصولات “AMM Select” نیازی به ارائه دو توکن مختلف از سوی کاربران ندارد، این یعنی حتی یک توکن نیز می‌تواند شرکت کند. این پلتفرم این قابلیت را دارد که به کاربران کمک کند تا نیمی از وجوه را به‌طور خودکار بفروشند تا ارز دیگری را بخرند و آن‌ها را در قرارداد واریز کنند، آن هم بدون این‌که نیازی به انجام عملیات‌های دست و پاگیر از سوی کاربران باشد.
آینده AMM چگونه است؟
AMM اولین بار در سال 2018 توسعه یافت و اکنون هم به بخش بسیار مهمی از اکوسیستم DeFi تبدیل شده است. نسخه‌های بعدی نیز ساختار AMM را اضافه کردند، از جمله ابزارهای خودکار برای ارائه‌دهندگان نقدینگی. آن‌ها هم‌چنین یک بازار امن‌تر و آسان‌تر نیز برای استفاده ایجاد می‌کنند. AMM به فناوری قراردادهای هوشمند برای تسهیل تراکنش‌ها به‌صورت کارآمدتر متکی است و به دنبال آن تاکنون Uniswap، Sushiswap، PancakeSwap، dYdX و موارد دیگر موفقیت‌های زیادی داشته‌اند. در آینده، AMM پتانسیل دستیابی به بازار گسترده‌تری را دارد. بااینحال برای دستیابی به این هدف، نوآوری ضروری است، اما مهم‌تر از آن می‌تواند محل معاملاتی امن‌تر و پایدار‌تری را برای سرمایه‌گذاران فراهم کند.
فضای DeFi درحال‌حاضر به‌سرعت در حال توسعه است. AMM زمینه پیشرو در توسعه میدان DeFi است و هم‌چنین جزء اصلی آن به حساب می‌آید. درحال‌حاضر توسعه‌دهندگان و طرف‌های پروژه بیشتر در ساخت زیرساخت‌ها مشارکت دارند.
جمع‌بندی
بازارسازان خودکار (AMM) بخش مهمی از بخش مالی غیرمتمرکز و به‌طور خاص‌تر، صرافی‌های غیرمتمرکز محسوب می‌شوند. به همین دلیل نیز صرافی‌های غیرمتمرکز قادر به ارائه خدمات بدون تکیه بر روش‌های استفاده‌شده توسط صرافی‌های متمرکز هستند. اکنون همه آن‌ها را به عنوان کارآمدترین راه برای تأمین نقدینگی در صنعت ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند.
بازارسازان خودکار اساساً به همه اجازه می‌دهند تا بازارهای یکپارچه و کارآمد را ایجاد کنند. درحالی‌که محدودیت‌های خاصی در مقایسه با معاملات کتاب سفارش وجود دارد، نوآوری کلی که AMM در دنیای ارزهای دیجیتال به ارمغان می‌آورد بسیار ارزشمند است. AMM هنوز در مراحل اولیه است و درحال‌حاضر نیز AMMهایی که می‌شناسیم و به کار می‌بریم (مانند Uniswap، Curve و غیره) از نظر طراحی مبتکرانه هستند، اما از نظر عملکرد بسیار محدود خواهند بود. ما کاملاً معتقدیم که طراحی آینده AMM از فناوری‌های نوآورانه‌تر استفاده می‌کند، به‌طوری‌که همه کاربران DeFi می‌توانند از کارمزدهای کمتر، محیط معاملاتی هماهنگ‌تر و نقدینگی بالاتر برخوردار شوند.
