در گذشته خدمات مالی همچون پرداخت‌ها، دریافت وام، استقراض و… تنها از طریق مؤسسات مالی و بانک‌ها در اختیار افراد بود، اما معرفی تکنولوژی بلاک‌چین به یک‌باره قواعد بازی را تغییر داد. امروزه دیگر کریپتوکارنسی اصطلاحی جدید نیست و طیف‌های وسیعی از جوامع مختلف با آن آشنا هستند. درواقع این روزها نه‌تنها دولت‌ها و بانک‌ها بلکه حتی شرکت‌های تجاری و مجموعه‌های ورزشی هم به بازار رمزارزها ورود کردند.
با رشد روزافزون بازار ارزهای دیجیتال مباحث جدیدی از جمله امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi و خدمات مالی متمرکز و سیفای به میان آمد. مفاهیمی که بخشی عظیم از خدمات مالی مرتبط با دنیای رمزارزها را ارائه می‌دهند، اما تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. اگر کنجکاوید بدانید Cefi چیست و بیشتر با مفهوم دیفای و مقایسه آن‌ها آشنا شوید، این متن را تا پایان بخوانید.
امور مالی متمرکز (Cefi) چیست؟
فهرست مطالب
پیش از پرداختن به مفهوم دیفای و مقایسه آن با امور مالی متمرکز، ابتدا باید بدانیم Cefi چیست. در خدمات مالی متمرکز یا Centralized finance سفارش‌های معاملات رمزارزها به‌واسطه یک صرافی مرکزی صورت می‌گیرد؛ درواقع تمامی وجوه توسط صرافی مرکزی اداره می‌شود و افراد از داشتن کلید خصوصی که امکان دسترسی به کیف پولشان را به آن‌ها می‌دهند، محروم هستند.
در ضمن صرافی تعیین می‌کند کدام سکه‌ها به‌منظور انجام معاملات فهرست شده یا چه میزان کارمزد برای انجام معاملات در نظر گرفته شود؛ به عبارت ساده‌تر به‌واسطه خدمات مالی متمرکز هنگام معاملات به‌کمک صرافی متمرکز هیچ‌گونه مالکیتی بر ارزهای دیجیتال خود نخواهید داشت و درحقیقت می‌توان گفت شما قوانینی را پذیرفته‌اید که صرافی متمرکز بر شما تحمیل کرده است!
بایننس و Coinbase از نام‌هایی هستند که اگر در بازار ارزهای دیجیتال فعال باشید، هر روز آن‌ها را خواهید شنید. درواقع شما با ایجاد یک حساب به‌وسیله این شرکت‌ها از سیستم Cefi به‌منظور انتقال و دریافت وجوه استفاده خواهید کرد. همچنین این صرافی‌ها علاوه بر خدمات معاملاتی در دنیای ارزهای دیجیتال خدمات دیگری مانند وام‌دهی استقراض معاملات حاشیه و غیره را نیز پشتیبانی می‌‌کنند.
دیفای Defi چیست؟
حال که دریافتیم Cefi چیست، با مفهوم امور مالی غیرمتمرکز یا دیفای آشنا می‌شویم. در Decentralized finance هیچ صرافی در تأمین مالی غیرمتمرکز دخالت ندارد و فرایندهای گفته‌شده به‌واسطه برنامه‌های خودکار که در سال‌های اخیر توسعه یافته‌اند، انجام خواهد شد؛ درواقع این سیستم مالی یک محیط منصفانه و شفاف را به وجود می‌آورد که هر شخصی توانایی مشارکت در آن را خواهد داشت.
درحقیقت این سیستم به کاربران امکان دسترسی به خدمات مالی و بانکی از طریق فناوری بلاک‌چین را بدون نیاز به خود بانک می‌دهد. Defi یک اکوسیستم امور مالی منبع‌باز یا Open Source است که برخلاف سیفای بدون مجوز و به‌صورت کاملاً شفاف خدمات مالی را ارائه می‌دهد. خدمات این سیستم مالی نیز از استقراض و کشاورزی بازده تا وام رمزنگاری، ذخیره دارایی و… را شامل می‌شود. درواقع با Defi شما علاوه‌‌بر اینکه روی پول و دارایی خود کنترل و دیدی کامل دارید، می‌توانید به بازارهای جهانی نیز از طریق اتصال اینترنت دسترسی داشته باشید.
امور مالی در سیستم غیرمتمرکز برخلاف بازارها همواره باز بوده و هیچ نهاد و مقامی نمی‌تواند پرداخت‌ها را مسدود کند یا از دسترسی شما به هر موردی که مدنظرتان باشد، جلوگیری کند. از موارد استفاده این حوزه می‌توان به TotleAn با جمع‌آوری نقدینگی غیرمتمرکز به‌وسیله بهینه‌سازی قیمت به‌صورت خودکار، صرافی غیرمتمرکز KyberA و بازار پیش‌بینی غیرمتمرکز AugurA اشاره کرد.
مقایسه Cefi و Defi
هر دو امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز طیف وسیعی از خدمات مالی مرتبط با دنیای بلاک‌چین‌ها را ارائه می‌دهد. پس از اینکه فهمیدیم Cefi چیست، برای مقایسه این دو نگاهی به ویژگی‌های هرکدام از آن‌ها داریم.
ویژگی‌های Cefi
- صرافی متمرکز (CEX)
حال است که تا به حال نام صرافی‌های بزرگی چون صرافی بایننس کراکن و کوین بیس را نشنیده باشید. در کریپتوکارنسی با استفاده از صرافی متمرکزی کاربران به قصد مدیریت وجوه خود در یک حساب داخلی آن را به صرافی ارسال خواهند کرد. درحقیقت وجوه در این صرافی‌ها نگهداری می‌شوند، اما این کاربر کنترلی روی آن ندارد؛ بنابراین می‌توان گفت از محدوده او خارج است و چنانچه تمهیدات امنیتی صرافی شکست بخورد، وجوه افراد در خطر جدی خواهد بود. البته نفوذ به این صرافی‌ها چندان هم راحت نیست و به‌روزرسانی پیوسته سیستم‌های امنیتی موجب می‌شود صرافی‌های مرکزی بیش از پیش در برابر آسیب‌های مختلف از جمله حملات هکری مقاوم باشند و بیشتر مورد اعتماد مردم قرار بگیرند. همچنین این صرافی‌های متمرکز مجموعه‌ای کامل از کارکنان خود را برای ارائه خدمات پشتیبانی به مشتریان در نظر گرفته‌اند تا علاوه بر ایجاد احساس راحتی برای آن‌ها، حس امنیت بیشتری را نیز برایشان به ارمغان بیاورند.
- انعطاف‌پذیری
Cefi انعطاف‌پذیری بسیار بیشتری از همتای غیرمتمرکز خود در زمان تبدیل فیات به ارز دیجیتال و فرایند برعکس آن دارد؛ درواقع چه بخواهیم چه نه، تبدیل فیات و ارز دیجیتال به نهادی متمرکز نیاز خواهد داشت که دنیای خدمات مالی غیرمتمرکز به‌واسطه مفهوم خود از آن محروم است.
- خدمات زنجیره‌ای متقابل
دیگر ویژگی برتر سیفای را می‌توان خدمات زنجیره‌ای متقابل به حساب آورد. درحقیقت Cefi و خدمات مرتبط با آن از معامله سکه‌هایی همچون بیت‌کوین، لایت‌کوین، ریپل و انواع دیگر آن‌ها پشتیبانی می‌کند؛ درحالی‌که به‌دلیل پیچیدگی این فرایند سرویس‌های امور مالی غیرمتمرکز توانایی پشتیبانی از این توکن‌ها را ندارند. در ضمن تأمین مالی متمرکز می‌تواند با گرفتن حضانت وجوه از چند پلتفرم مختلف، این چالش بزرگ را به‌سادگی و کامل حل کند.
ویژگی‌های خاص Defi چیست؟
- نیاز نداشتن به اخذ مجوز
درحقیقت کاربران در دنیای امور مالی غیرمتمرکز به‌منظور استفاده از خدمات آن به هیچ‌گونه مجوزی نیاز ندارند؛ درحالی‌که درصورت استفاده از امور مالی متمرکز باید برای دسترسی به خدمات آن فرایندی تحت عنوان KYC را طی کنید و این فرایند، اطلاعات شخصی شما و مقداری وجه در ازای دسترسی به خدمات را شامل می‌شود.
- تبعیض قائل نشدن
در امور مالی غیرمتمرکز کاربران میتوانند به‌صورت مستقیم تنها با استفاده از کیف پول رمزنگاری خود و بدون ارائه هیچ‌گونه اطلاعات یا واریز وجهی از خدمات دیفای استفاده کنند. درحقیقت این شعار Defi است که بدون هیچ‌گونه مانع یا تبعیضی خدماتش را در دسترس همه اشخاص از سراسر جهان قرار خواهد داد. همچنین محصولات توسعه‌یافته در پلتفرم دیفای به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوان برای استفاده یکدیگر از آن‌ها بهره برد. شاید به همین خاطر هم باشد که محصولات امور مالی غیرمتمرکز با نام لگوهای پولی در خاطر ما نقش بسته است.
- نیاز نداشتن به اعتماد طرفین
درواقع مزیت بعدی دنیای تأمین مالی غیرمترکز، نیاز نداشتن به اطمینان طرفین معامله است؛ به عبارت دیگر کاربران با استفاده از خدمات مالی غیرمتمرکز تنها با ممیزی کد شخصی و استفاده از ابزارهایی مانند Etherscan میتوانند از اجراشدن یا نشدن درست تراکنش باخبر شوند.
- نوآوری سریع
از دیگر ویژگی‌های مهم دیفای می‌توان به نوآوری سریع آن اشاره کرد. درواقع این پلتفرم به‌طور پیوسته در حال به وجود آوردن قابلیت‌هایی جدید از طریق انجام آزمایش‌هایی روی قابلیت‌های فعلی است؛ درحقیقت دیفای اکنون به یک اکوسیستم پربار با خدمات مالی پیشگام بدل شده که عملکردهای آن روز به روز کامل‌تر می‌شود.
همچنین این حوزه در پی حل چالش‌های پیش رو و عقب‌نماندن از ویژگی‌های Cefi گام برداشته است؛ برای مثال به‌منظور حل مشکل ناتوانی در انتقال رمزارزهای ناسازگار مانند BTC راه‌حل‌هایی مانند tBTC و WBTC که سازگاری خوبی با پروتکل‌های غیرمتمرکز دارند، به‌منظور از بین بردن این شکاف در پیش گرفته شده‌اند. درواقع توکن‌هایی با ارزش یکسان خود سکه‌ها که به کاربران دیفای کمک می‌کند بدون نیاز به استفاده به‌صورت مستقیم از آن‌ها به سکه موردنظر دسترسی داشته باشند.
اگر به‌طور خلاصه بخواهید بدانید تفاوت Defi با Cefi چیست، باید اشاره کرد که دیفای و سیفای هرکدام ویژگی‌های مختص به خود را دارند. با دیفای کاربران کاملاً مطمئن هستند که این تکنولوژی برای اجرای خدمات خود همان‌گونه که گفته شده عمل خواهد کرد. از جهتی دیگر Cefi موجب خواهد شد افراد به کسب‌وکاری خاص برای اداره وجوه و اجرای خدمات کسب‌وکار خود اعتماد کرده و تجربه کاربری راحت‌تری داشته باشند.
سخن پایانی
هدف هر دو امور مالی متمرکز و غیرمتمرکز محبوب‌ترکردن تجارت ارزهای دیجیتال و افزایش حجم معاملات این بازار است؛ البته هرکدام از این دو سیستم روشی متفاوت برای رسیدن به این هدف انتخاب کرده‌اند. از طرفی دیفای تمرکز خود را بر امنیت دارایی‌ها و منصفانه‌تر بودن تجارت قرار داده است؛ از این‌رو سرمایه‌گذاران ارز متعارف نیز قادر به انجام معاملات کریپتو خواهند بود و از طرفی دیگر صرافی‌های سیفای خدماتی به‌منظور پشتیبانی از مشتریان را برای آن‌ها در نظر گرفته‌اند؛ درحالی‌که دیفای این خدمات را ارائه نداده و تمرکز خود را بر ایجاد فضایی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور پیاده‌کردن برنامه‌ها و استراتژی‌های خود بدون نیاز به هیچ فرد یا نهاد خاصی به‌عنوان واسطه قرار داده است.
هر دو مدل مزایا و معایبی مختص به خود دارند و این سرمایه‌گذار است که بنا بر شرایط و نیازهای خود یکی از آن‌ها را انتخاب می‌کند؛ درواقع اگر افراد حفظ حریم خصوصی‌شان و شفافیت در معاملات را در اولویت قرار دهند، خدمات مالی غیرمتمرکز را برمی‌گزینند اما اگر اعتماد، امنیت بالا، انعطاف‌پذیری و بیشتربودن گزینه‌های سرمایه‌گذاری را در اولویت بدانند، به سمت خدمات مالی متمرکز خواهند رفت.
