در ابتدا، فقط یک ارزدیجیتال به نام بیت کوین وجود داشت که به عنوان یک جایگزین دیجیتال غیرمتمرکز برای پول نقد طراحی شده بود. با گذشت زمان، ارزهای دیگر مانند لایت کوین، ریپل، مونرو، اتریوم و… ظاهر شدند. برخی از این ارزهای دیجیتال جدید، نتیجه یک فورک از بیت کوین بودند. فورک به معنای تغییری در پروتکل بلاک چین است و از آن زمانی استفاده می‌ شود که نارضایتی از قوانین موجود وجود دارد یا اینکه مشکل خاصی در شبکه ایجاد شده است؛ به عبارتی، این بدان معنی است که تقریباً هر واگرایی در بلاک چین را می ‌توان یک فورک در نظر گرفت.

فورک چه زمانی رخ می دهد؟

فورک زمانی اتفاق می افتد که توسعه دهندگان، تصمیم بگیرند که چیزی اساسی در بلاک چین یک ارز دیجیتال باید تغییر کند. به عنوان مثال می ‌تواند به دلیل یک هک بزرگ باشد، همانطور که در مورد اتریوم اتفاق افتاد، یا به عنوان یک اختلاف اساسی در جامعه، همانطور که در مورد بیت کوین و بیت کوین کش رخ داد.

فورک چگونه کار می کند؟

فورک می ‌تواند تاثیر قابل توجهی بر روی یک ارز دیجیتال داشته باشد؛ اغلب نوسانات زیادی را روی قیمت ایجاد می کنند که در گذشته  نمونه های آن دیده شده است؛ در نتیجه، کاملاً بحث برانگیز هستند.

دو نوع اصلی فورک وجود دارد: سافت فورک و هارد فورک.

سافت فورک چیست؟

سافت فورک هر تغییری است که با گذشته سازگار باشد. یعنی هنگامی که یک سافت فورک اتفاق می افتد، نود (گره) های قدیمی‌تر (رایانه هایی که به شبکه ارز دیجیتال متصل می ‌شوند برای بررسی تراکنش ها) همچنان تراکنش های جدید را معتبر تشخیص می دهند. در سافت فورک نیاز به دو شاخه شدن بلاک‌ چین نیست زیرا تغییرات ایجاد شده، معمولا به ویژگی ‌هایی مربوط هست که روی زیر ساخت سیستم تاثیر نمی گذارند؛ به عبارتی سافت فورک، آپدیتی است که نرم افزار با نسخه قبلی شبکه سازگار است؛ به همین دلیل است که نود های قدیمی می توانند تراکنش های جدید را معتبر تشخیص می دهند.

هارد فورک چیست؟

هارد فورک هر تغییری است که سازگاری با گذشته را از بین ببرد؛ نود (گره) هایی که نرم افزار قدیمی را اجرا می‌کنند، هرگونه تراکنش جدید را نا معتبر می ‌بینند. این به این معنی است که برای استخراج بلاک های معتبر جدید، باید به‌روزسانی شوند (آپدیت شوند).

 اگر درصدی از جامعه تصمیم بگیرند که می ‌خواهند به استفاده از قوانین قدیمی ادامه دهند و عده ای خواستار قوانین جدید باشند، شبکه بلاک چین  تقسیم می‌ شود و در نتیجه دو ارز جداگانه (تمامی هارد فورک‌ها منجر به ایجاد کوین جدید نمی ‌شوند) ایجاد می ‌شود.

هارد فورک نیاز به اجماع دارد یعنی برای اتفاق افتادن هارد فورک نیاز به تایید تعدادی از افراد یک شبکه دارد (منظور از افراد یک شبکه که به عنوان نود فعالیت می کنند) که خودشان توانایی ایجاد یک شبکه را دارند. برای استفاده از هارد فورک، تعداد کافی گره باید به جدیدترین نسخه نرم افزار پروتکل به روز شوند. این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از سکه و بلاک چین جدید استفاده کنند. هر گره ‌ای که  به‌روزرسانی نشود، نمی ‌تواند از بلاک چین جدید استفاده کند، در نتیجه، کاربرانی که آپدیت نکنند، دیگر نمی تواند در شبکه جدید فعالیت کند؛ سپس، شبکه به دو بخش تبدیل می شود، افرادی که آپدیت کردن در شبکه خود با تغییرات ایجاد شده فعالیت می کنند؛ افرادی که آپدیت نکردن و در شبکه قدیمی بدون تغییرات جدید به کار خود ادامه می دهند. قبل از هارد فورک، راه ‌های مختلفی برای اطمینان از اجماع رسیدن کاربران قبل از فعال ‌سازی کامل به‌روزرسانی وجود دارد که باید بررسی شود چرا که اگر بدون بررسی کامل، هارد فورک انجام شود، ممکن است کاربران از هارد فورک استقبال نکنند و منجر به شکست شبکه بلاک چین شود.

هارد فورک‌ ها می‌ توانند تأثیر عمیقی بر قیمت ارز دیجیتال داشته باشند، معمولا قیمت کوین قبل از هارد فورک افزایش و پس از هارد فورک، فشار فروش در آن ایجاد می شود. در زمان وقوع هارد فورک، دو کوین متفاوت ایجاد خواهد شد که عموما به تمامی افرادی که کوین قدیمی شبکه را دارند، به همان تعداد کوین جدید داده خواهد شد. فورک ‌ها می ‌توانند باعث بهبود و پیشرفت شبکه بلاک چین شوند و می ‌تواند باعث از بین رفتن ایراد ها و اضافه شدن قابلیت ‌های جدید شود.

به عنوان مثال به روز رسانی هایی مانند SegWit در بیت کوین که همه به طور ایده آل با پروتکل جدید به روز می ‌شوند، بنابراین فقط یک سکه وجود دارد؛ اما در مواردی دیگر مانند بیت کوین کش، دو سکه و بلاک چین مختلف به طور همزمان پس از فورک اجرا می ‌شوند. مورد اول نوعی سافت فورک و مورد دوم نمونه ‌ای از یک هارد فورک است.

پس از یک هارد فورک به طور کلی به یکی از این دو حالت ختم می شود: یکی از بلاک ‌چین ‌ها غالب می ‌شود و در نتیجه بلاک‌ چین دیگر دارای پذیرش و ارزش پایین تری می شود. هر دو بلاک چین پذیرفته شده اند، به این معنی که آن ‌ها با هم وجود دارند و مستقل از یکدیگر به فعالیت خود ادامه می دهند اما یکی از آنها قدرت و محبوبیت بیشتری خواهد داشت، همانطور که در مورد اتریوم و اتریوم کلاسیک اتفاق افتاد، با عملکرد بسیار بهتر اتریوم از اتریوم کلاسیک.

تاثیر فورک بر یک بازار ارز دیجیتال

 فورک ها می‌توانند تجربیات مخربی برای یک جامعه کریپتویی (ماینر ها و سرمایه گذاران یا معامله گران) داشته باشد. اغلب دیدگاه ‌های رقابتی برای آن ها وجود دارد و این می ‌تواند به نقطه ‌ای منجر شود که معامله‌ گران و ماینر ها احساس کنند که چاره‌ ای جز این ندارند که راه ‌های جداگانه خود را طی کنند.

فورک بیت کوین به بیت کوین کش به عنوان مثال، منجر به تقسیم بیت کوین و بیت کوین کش، پس از یک سری بحث های تلخ در جامعه آن رخ داد. هنوز هم بین جوامعی که اکنون از هم پاشیده اند، سوء نیت زیادی وجود دارد، به ویژه در مورد ادعای بیت کوین کش که «چشم انداز واقعی» ساتوشی برای بیت کوین است. 

مثال دیگری از فورک می‌توان به فورک بحث برانگیز SegWit 2.X که در سال 2017 کنار که گذاشته شد اشاره کرد. این فورک قصد داشت اندازه هر تراکنش بیت‌کوین را کاهش دهد و در مقابل اجازه تراکنش ‌های بیشتر در یک زمان را ارائه دهد. این طرح به دلیل ترس از اینکه ارتقاء ممکن است منجر به هارد فورک دیگری شود و بیت کوین را بی ثبات کند متوقف شد.

سخن پایانی

فورک در دنیای بلاک چین، بخش جدایی ناپذیر است، گاهی سبب رشد و گاهی سبب نابودی یک پروژه می شود؛ در نتیجه، نباید آن را ملاک سرمایه گذاری خود قرار دهیم؛ اما، اگر ارزی را داریم که قرار است در بلاک چین آن فورکی رخ دهد یا می خواهیم ارزی را خریداری کنیم که قرار است در آن فورکی رخ دهد، بهتریم کار این است که عجولانه رفتار نکنیم و کمی  صبر کنیم؛ وقت بگذاریم و تحقیقاتی را در خصوص فورک مورد نظر انجام دهیم تا متوجه شویم که این فورک برای ارز مورد نظر ما خوب است یا خیر و پس از آن اقدام به سرمایه گذاری کنیم.