پس انداز و سرمایه گذاری: دو روی یک سکه برای ساختن آینده مالی

هر دو روش پس انداز و سرمایه گذاری می‌توانند ابزارهای موثری برای حفظ ارزش پول و ساختن آینده باشند؛ اما تفاوت هایی میان آن ها است که اغلب افراد نمی دانند و این دو مفهوم را به جای یکدیگر به کار می‌برند. پس انداز و سرمایه گذاری در واقع دو روی یک سکه هستند و تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند که در ادامه این مقاله به بررسی آن می پردازیم؛ با ما همراه باشید.

پس انداز، ذخیره برای آینده و امنیت مالی

پس انداز (Saving) به معنای ذخیره کردن پول برای استفاده در آینده است. به عبارت ساده‌ تر، پس انداز پولی است که برای اتفاقات برنامه ریزی شده یا غیر برنامه ریزی شده در آینده کنار گذاشته می‌شود. به طور کلی، پس انداز ریسک پایینی دارد و دسترسی به آن آسان ‌می باشد و به دو صورت نگهداری پول نقد در منزل یا قرار دادن آن در حساب‌های بانکی است. در جوامع با وضعیت اقتصادی نامناسب، پس انداز می‌تواند در مواقع ضروری راهگشا باشد؛ اما نمی تواند بهترین راه حل باشد. هنگامی که تورم افزایش می یابد، ارزش پول پس انداز شده کاهش می یابد؛ در نتیجه افراد دچار ضرر می شوند. معمولا پس انداز برای بازه های زمانی کوتاه‌مدت (بین شش ماه تا یک سال) می تواند گزینه خوبی باشد.
به عنوان مثال، فردی با درآمد ماهانه 20 میلیون تومان قصد خرید لپ تاپی به قیمت 50 میلیون تومان در یک سال آینده را دارد. او تصمیم می‌گیرد ماهیانه 5 میلیون تومان پس انداز کند. با این حال، در نظر گرفتن کاهش ارزش پول (تورم) در کشورهایی مثل کشور خود بسیار مهم است؛ زیرا احتمال دارد که پایان سال قیمت لپ تاپ افزایش یابد. در نتیجه، فرد باید پول خود را با درنظر گرفتن تورم پس انداز کند. بنابراین، هنگام پس انداز برای جلوگیری از ضرر و کاهش ارزش پول، توجه به شرایط اقتصادی حاکم بر کشور ضروری است.

انواع پس انداز

در ادامه به انواع روش های پس انداز اشاره خواهیم کرد.

حساب پس انداز: یک حساب بانکی که مزیت آن سود بانکی، امنیت و دسترسی آسان است.
سپرده‌ های بلندمدت: سپرده‌ گذاری پول برای مدت معین با نرخ سود تضمینی بالاتر از حساب پس انداز که مزیت آن بازدهی بیشتر است؛ اما نقدشوندگی در مواقع اضطراری سخت تر و معمولاً با جریمه برداشت زودهنگام همراه است.
سپرده‌های سرمایه گذاری مکرر: واریز مبلغ مشخص در هر ماه برای مدت زمان معین با سود مناسب که یک روش پس انداز منظم با سودی نسبتاً مناسب است.
حساب بازار پول: ترکیبی از حساب پس انداز و جاری با سود معمولاً بالاتر از حساب پس انداز معمولی که مزیت آن سود بیشتر است؛ اما ممکن است حداقل موجودی لازم داشته باشد.
صندوق اضطراری: پس انداز نقدی برای هزینه‌های غیرمنتظره به اندازه هزینه های سه تا شش ماه زندگی که این امر برای امنیت مالی ضروری است؛ اما هیچ بازدهی ندارد.

سرمایه گذاری، تلاش برای رشد دارایی در بلندمدت

سرمایه گذاری (Investing) راهی برای افزایش پول و دارایی در طول زمان است. در گذشته، سرمایه گذاری معمولاً در بورس و اوراق بهادار (سهام، صندوق‌ها و اوراق)، خرید ملک و طلا انجام می‌شد؛ اما امروزه بازار ارزهای دیجیتال نیز به آن اضافه شده است. سرمایه گذاری نسبت به پس انداز ریسک بیشتری دارد؛ اما در عوض می‌تواند منجر به افزایش چشمگیر پول و دارایی شود. به همین خاطر سرمایه گذار باید قبل از هر سرمایه گذاری، ریسک آن را بسنجد و به دنبال کم ریسک ترین سرمایه گذاری ها با بیشترین بازدهی باشد.
در سرمایه گذاری، امکان ضرر و از دست دادن پول وجود دارد. اگر از هر سرمایه گذار موفق بپرسید که آیا تا کنون ضرر کرده اید، به شما پاسخ می دهند که بله ضرر کرده ام؛ اما چیزی که باعث شده آن ها یک سرمایه گذار موفق باشند، برآیند مثبت تمام سرمایه گذاری های آن ها می باشد و اینکه سرمایه گذاری های خود را به دور از احساسات، با آگاهی از ریسک‌های موجود و مدیریت سرمایه انجام داده اند. همچنین، معمولا آن ها از پول‌های راکد خود برای سرمایه گذاری استفاده می کنند. سرمایه گذاری می‌تواند کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت باشد، اما به طور کلی نسبت به پس انداز یک عملیات با بازه زمانی بلندتر می باشد.
معمولاً هر چه بازه زمانی سرمایه گذاری طولانی‌تر باشد، ریسک آن کمتر می شود؛ زیرا زمان بیشتری برای جبران نوسانات بازار وجود دارد. البته به شرط اینکه یک سرمایه گذاری درست و ایده آل باشد. با این حال، سرمایه گذاری هیچ ضمانت اولیه‌ ای ندارد و شامل ریسک است؛ در نتیجه، قبل از هر تصمیمی، تحقیق و بررسی ضروری است. انواع سرمایه گذاری می ‌توانند ریسک‌ های مختلفی داشته باشند؛ به عنوان مثال، بازار ارزهای دیجیتال نوسان و ریسک بیشتری نسبت به سرمایه گذاری در اوراق، صندوق‌ها و بازار سهام دارد؛ اما سودهای بیشتری را نصیب سرمایه گذاران خود می کند.
کارشناسان مالی معمولاً توصیه می ‌کنند که سبد دارایی و سرمایه گذاری افراد متنوع باشد. به عنوان مثال شامل دارایی های چون پول نقد، طلا، سهام و سایر موارد باشد تا ریسک کلی سرمایه گذاری کاهش یابد. این همان مفهوم معروف “تخم مرغ‌های خود را در یک سبد قرار ندهید” است.

انواع روش های سرمایه گذاری

سرمایه گذاری به روش های مختلف انجام می شود که در ادامه به مهم ترین های آن اشاره خواهیم کرد.
سهام: خرید سهام شرکت‌ های پُرپتانسیل برای کسب سود.
اوراق قرضه: خرید اوراق قرضه های دولتی یا شرکت‌های دیگر در ازای کسب سود سالانه که ریسک کمتری نسبت به سهام شرکت ها دارند، اما بازدهی کمتری هم دارند.
صندوق‌های سرمایه گذاری: خرید واحد های صندوق های سرمایه گذاری که توسط متخصصان بازارهای مالی مدیریت می شود. این نوع سرمایه گذاری برای افراد مبتدی مناسب است، ریسک کمتری نسبت به خرید مستقیم سهام دارد، بازدهی آن ممکن است کمتر باشد.
املاک و مستغلات: سرمایه گذاری در ملک با پتانسیل درآمد اجاره‌ ای و افزایش ارزش که نیاز به سرمایه زیادی داشته و نقدشوندگی پایینی نسبت به سایر روش ها دارد.
طلا: سرمایه گذاری فیزیکی یا دیجیتال بر روی طلا که یمی از بهترین گزینه ها برای حفظ ارزش پول دربرابر تورم است.
رمزارزها: ارزهای دیجیتال با پتانسیل بازدهی بسیار بالا می تواند گزینه بسیار عالی باشد؛ اما این بازار بسیار نوسانی و ناپایدار بوده که مناسب افراد مبتدی نیست.

تفاوت‌های کلیدی پس انداز و سرمایه گذاری

اگرچه برخی افراد این دو مفهوم را یکسان می‌دانند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد که در ادامه به مهم ترین های آن اشاره خواهیم کرد.
ریسک و بازدهی: پس انداز کم‌ ریسک و با سود محدود است؛ اما سرمایه گذاری ریسک بیشتری دارد و پتانسیل بازدهی بالاتری هم دارد.
افق زمانی: پس انداز معمولاً کوتاه ‌مدت در نظر گرفته می‌ شود، در حالی که سرمایه گذاری بلندمدت محسوب می‌شود.
نقدشوندگی: پس انداز نقدشوندگی بیشتری دارد و در مواقع اضطراری به راحتی در دسترس است، در حالی که سرمایه گذاری نقد شوندگی کمتری دارد.
روش‌های انجام: گزینه‌های پس انداز محدود به نگهداری پول نقد یا حساب‌های سپرده بانکی است، در حالی که سرمایه گذاری را می توان به روش های مختلف براساس میزان ریسک پذیری و اهداف انجام داد.
محافظت در برابر تورم: پس انداز معمولاً نمی‌تواند به خوبی از ارزش پول در برابر تورم محافظت کند، در حالی که سرمایه گذاری شانس بیشتری برای پیشی گرفتن از تورم دارد.
دانش و مشارکت: پس انداز فرآیندی ساده است، اما سرمایه گذاری نیازمند کسب تخصص و دانش های مربوطه است.
هدف و انگیزه: پس انداز برای نیازهای کوتاه‌مدت و شرایط اضطراری مناسب است، در حالی که سرمایه گذاری برای اهداف بلندمدت مالی و ساختن ثروت به کار می‌رود.

چه زمانی پس انداز کنیم؟ چه زمانی سرمایه گذاری؟

بهترین رویکرد، ایجاد تعادل بین پس انداز و سرمایه گذاری است.

زمان مناسب برای پس انداز:

ایجاد یک صندوق اضطراری: این مهم ‌ترین دلیل برای پس انداز است. هر فردی در زندگی اش ممکن است با اتفاقات ناگهانی و بدون برنامه ریزی شده مواجه شود که برای آن ها به پول نیاز دارد. به همین دلیل باید همیشه مقداری پس انداز داشت.
نیاز به پول در آینده نزدیک: اگر در آینده نزدیک (مثلا تا 6 ماه یا 1 سال آینده) به پول نیاز دارید، حتما پس انداز داشته باشید.

زمان مناسب برای سرمایه گذاری:

آینده نگری: سرمایه گذاری برای دستیابی به اهداف بلندمدت می باشد و می تواند شرایط زندگی را برای دوران بازنشسگی هموارتر کند..
افق زمانی طولانی و پذیرش ریسک: اگر حداقل برای پنج سال یا بیشتر به پول نیاز ندارید و آماده پذیرش ریسک هستید، سرمایه گذاری می تواند گزینه خوبی باشد.

نکات مهم برای پس انداز و سرمایه گذاری مؤثر

ایجاد عادت پس انداز کردن، حتی با مبالغ اندک دارای مهم بالایی است؛ زیرا همین مبالغ کوچک در طول زمان قابل توجه خواهند شد.
بررسی و انتخاب گزینه‌های سرمایه گذاری ایده آل متناسب با اهداف خود.
شروع سرمایه گذاری حتی با مبالغ کم.
تنوع بخشیدن به سبد سرمایه گذاری خود متناسب با میزان تحمل ریسک، افق زمانی و سرمایه گذاری های در دسترس.
سرمایه گذاری را با مبالغی باید انجام داد که در آینده نزدیک به آن نیاز نباشد.
قبل از سرمایه گذاری باید به دنبال یادگیری دانش و تخصص های لازمه بود و اگر زمانی برای آموزش دیدن نبود، می توان از مشاورین سرمایه گذاری کمک گرفت.

سخن پایانی

پس انداز و سرمایه گذاری دو ابزار مالی مهم برای مدیریت منابع مالی و برنامه‌ ریزی برای آینده هستند. پس انداز برای اهداف کوتاه‌مدت و ایجاد امنیت مالی می باشد، در حالی که سرمایه گذاری برای بلندمدت است و با پذیرش ریسک همراه می باشد. درک این تفاوت‌ها به افراد کمک می‌کند تا با توجه به شرایط اقتصادی، میزان ریسک‌پذیری و اهداف مالی خود، مسیر مناسب‌تری را انتخاب کنند. مزیت های مهم پس انداز را می توان ریسک کم، دسترسی سریع و نقدشوندگی بالا دانست، اما در مقابله با تورم ضعیف عمل می‌کند. سرمایه گذاری دارای ریسک بیشتری می باشد، اما پتانسیل سوددهی بالاتری دارد و می‌تواند بر تورم غلبه کند. بهترین راه، ترکیبی از هر دو رویکرد؛ به عبارتی، ابتدا پس انداز کافی برای مواقع ضروری و سپس سرمایه گذاری هدفمند با پول‌های مازاد انجام داد.. تعادل و انعطاف‌پذیری در استفاده از این دو ابزار کلید موفقیت مالی است.