کریپتوکارنسی چیست؟
ارز شامل سکه و اسکناس های کاغذی می شود که توسط دولت ها تولید و توزیع شده تا در چرخه اقتصاد گردش داشته باشد و آن به عنوان وسیله ای برای پرداخت هزینه کالا و خدمات استفاده می شود؛ به این نوع ارز ها، ارز فیات گویند. با پیشرفت تکنولوژی نوع دیگری از ارز ها به نام ارز های دیجیتال (Digital currency) به وجود آمدند که در واقع همان ارز های فیات هستند با این تفاوت که ماهیت فیزی ندارند و به صورت دیجیتالی از آن ها استفاده می شود؛ مانند پولی که در کارت اعتباری خود داریم و از آن برای پرداخت هزینه کالا و خدمات استفاده می کنیم. کریپتو کارنسی (cryptocurrency) یا رمزارز یکی از انواع ارز های دیجیتال است که در این مقاله قصد معرفی آن را داریم؛ با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
کریپتو کارنسی (cryptocurrency) چیست؟
فهرست مطالب
کریپتوکارنسی از دو کلمه crypto به معنی رمزنگاری شده و currency به معنی ارز تشکیل شده است که معنای کامل و دقیق آن به زبان فارسی ارز رمزنگاری شده است؛ اما با نام های دیگری از جمله رمزارز یا ارز دیجیتال نیز شناخته می شود. کریپتوکارنسی را می توان یک نوع پول یا ارز دانست که به صورت دیجیتالی درآمده و توسط یک سیستم رمزنگاری ایمن شده است تا از تقلب یا دوبار خرج کردن آن را جلوگیری شود. بیشتر رمزارز ها براساس شبکه های غیرمتمرکز با استفاده از فناوری بلاک چین ایجاد شده اند که همین غیرمتمرکز بودن از مهم ترین ویژگی رمزارز ها است. غیرمتمرکز بودن رمزارز ها سبب شده است که بررسی و ثبت تراکنش به صورت غیرمتمرکز انجام شود؛ به عبارتی دیگر، بررسی و ثبت تراکنش های رمزارز ها مثل بررسی و ثبت تراکنش های بانکی نخواهد بود که توسط بانک ها به صورت متمرکز انجام شود.
در بحث تایید تراکنش ها در رمزارز ها بدین صورت است که برای تایید تراکنش در هر رمزارزی باید کاربران و اعضای بلاک چین آن رمزارز براساس الگوریتم اجماعی که برای آن در نظر گرفته شده است، به توافق برسند. به عنوان مثال، برای تایید تراکنش در بیت کوین باید کاربران و اعضای بلاک چین بیت کوین براساس الگوریتم اجماع اثبات کار به توافق برسند تا تراکنش تایید شود. در به‌روزرسانی اطلاعات شبکه به توافق برسند. به بیان ساده می توان اینگونه گفت که در رمزارز ها هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که به بررسی و تایید تراکنش ها بپردازد؛ بلکه اعضا و استفاده کنندگان همان رمزارز به بررسی و تایید تراکنش ها می پردازند.
همچنین سیستم ثبت اطلاعات هم در رمز ارز ها کاملا متفاوت با سیستم های بانکی است. در سیستم بانکی اطلاعات در یک سیستم متمرکز ثبت و فقط در اختیار نهاد متمرکزی مربوطه قرار می گیرد؛ اما ثبت اطلاعات در رمزارز ها با استفاده از تکنولوژی بلاک چین یا همان دفتر کل توزیع شده انجام می شود که در این سیستم ثبت، همه کاربران به اطلاعات دسترسی دارند؛ در نتیجه، همه کاربران امکان بررسی صحت تراکنش‌ها را دارند.
تفاوت بین ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی
در میان عموم مردم می توانیم ببینیم ارز دیجیتال و کریپتوکارنسی دارای یک مفهموم هستند؛ اما باید به این نکته توجه کرد معنای آن ها با هم متفاوت است. ارز دیجیتال (Digital Currency) به هر ارزی گفته می شود که دیجیتالی بوده و دارای ماهیت فیزیکی نیست. به عنوان مثال پولی که در حساب بانکی خود داریم و با کارت اعتباری خود از ان استفاده می کنیم. کریپتوکارنسی یا رمزارز را می توان ارز دیجیتالی دانست که بر بستر یک بلاک چین ایجاد و رمزنگاری شده است؛ به عنوان مثال، بیت کوین، اتریوم، سولانا، کاردانو و… . با توجه به توضیحات گفته شده درمورد ارز دیجیتال و رمزارز ها می توان گفت که رمزارز زیر مجموعه از ارز دیجیتال است؛ رمزارز ها یک ارز دیجیتال هستند با این تفاوت که فقط رمزنگاری شده اند.
تاریخچه رمزارز ها و انواع آن ها
بیت کوین که در سال 2008 معرفی شد؛ بیت کوین اولین ارز رمزنگاری شده است که می توان آن را بزرگترین، تاثیرگذارترین و شناخته شده ترین رمزارز در بازار رمزارز ها دانست. سپس بعد از آن سایر رمزارز ها مانند اتریوم، بیت کوین کش، ریپل و… ساخته شد.
بیت کوین یک رمزارز غیرمتمرکز است که توسط یک فرد ناشناس به نام ساتوشی ناکاموتو در سال 2008 معرفی شد و سپس در سال 2009 راه اندازی شد. به گفته ساتوشی ناکاموتوف بیت کوین یک ارز آنلاین همتا به همتا است، به این معنی که همه تراکنش ها مستقیماً بین طرفین انجام می شود، بدون اینکه نیازی به واسطه ای از جمله بانک ها برای انجام آن باشد.
در حال حاضر (تا لحظه نگارش این مقاله) محبوب ترین ارزهای رمزنگاری شده بر اساس ارزش بازار (Market cap)، بیت کوین، اتریوم، تتر، بایننس کوین و… هستند.
هر کدام از رمزارز ها برای تسهیل یک هدفی که تیم سازنده آن در نظر داشته، ساخته شده اند. به عنوان مثال، بیت کوین به عنوان روشی برای پرداخت ایجاد شد. با توجه به اینکه رمزارز های زیادی در بازار وجود دارد، بهتر است که آن ها را براساس هدفشان دسته بندی کنیم تا بتوانیم راحت تر آن ها را شناسایی کنیم و بتوانیم بهتر تصمیم گیری کنیم که کدام رمزارز برای سرمایه گذاری مناسب است. به خاطر داشته باشید که این دسته بندی رمزارز ها کامل نیست؛ با توجه به اینکه این صعنت بسیار گسترده و روبه رشد است، می تواند نوع ها ودست های جدیدی به آن اضافه شود. در ادامه به معرفی انواع رمزارز ها براساس هدف و کاربرد آن ها می پردازیم.
- توکن های کاربردی: توکن های کاربردی برای انجام عملیات های خاصی در بلاک چین مربوطه خود کاربرد دارند؛ مانند اتریوم، ریپل
- توکن های تراکنشی: توکن هایی که به عنوان روش پرداخت طراحی و کاربرد دارند. مانند بیت کوین که شناخته شده ترین آن ها است.
- توکن های حاکمیتی: توکن های حاکمیتی نشان دهنده حقوق دارندگان آن ها است؛ در واقع، هر کسی که دارای توکن های حاکمیتی است، دارای حقوقی در بلاک چین مربوطه است؛ به عنوان مثال، حق رای در اجرای تغییرات در یک بلاک چین را دارد. مانند توکن یونی در پلتفرم دیفای یونی سواپ هستند.
- توکن های امنیتی: توکن امنیتی را می توان یک دارایی دیجیتالی دانست که نشان دهنده مالکیت یک یا چند دارایی را نشان می دهد؛ به عبارتی، توکن های امنیتی همان سرمایه گذاری های سنتی مانند سهام، اوراق قرضه یا سایر دارایی های اوراق بهادار شده هستند که به توکن تبدیل شده است.
- توکن های حریم خصوصی: این توکن ها برای حفظ حریم خصوصی کاربران استفاده می شوند؛ به عنوان مثال، تراکنش هایی که مربوط به تحقیقات امنیتی هستد را می توان با این نوع توکن ها انجام داد تا حفظ امنیت و حریم خصوصی را به حداکثر رساند.
- توکن های غیرمثلی :(NFT) توکن های غیر مثلی را می توان ارزهای دیجیتالی دانست که خاصیت تعویض‌پذیری ندارند و می توان گفت که از هر کدام آن ها فقط یکی وجود دارد. به عنوان مثال، بیت کوین را می توان یک ارز دیجیتال قابل تعویض دانست، به این معنی که هر واحد بیت کوین دقیقاً مشابه واحد دیگری از بیت کوین است و می توان آنها را بدون هیچ ملاحظاتی با یکدیگر تعویض کرد؛ اما برخی از توکن ها، غیرقابل تعویض و منحصر به فرد هستند. به عنوان مثال، از NFT ها را می توان برای نشان دادن آثار هنری به صورت دیجیتال استفاده کرد.
- استیبل کوین :(Stablecoin) استیبل کوین ها را می توان ارز های دیجیتالی دانست که قیمت آن ها معمولا با یک دارایی فیزیکی مثل ارز های فیات (دلار، یورو و..) یا طلا برابر است. این برابری قیمت استیبل کوین ها با یک دارایی باعث می شود که قیمت آن ها ثابت بماند؛ در نتیجه، می توان آن ها گزینه ایده آلی برای پرداخت یا حفط ارزش به دور از نوسانات بالای ارز های دیجتال دانست. برخی از مهم ترین استیبل کوین ها عبارت انداز: BUSD، USDC، USDT که ارزش هر سه استیبل کوین برابر با 1 دلار آمریکا است.
- میم کوین :(Memecoin) میم کوین را به برخی از رمزارز گفته می شود که از یک شوخی یا یک تِرند در فضای مجازی نشات گرفته، رشد می کنند و در زمینه فناوری چیزی برای ارائه ندارند. به عنوان مثال دوج کوین که در سال 2013 با الهام از یک سگ ژاپنی راه اندازی شد. نوع دیگری از میم کوین ها وجود دارند که یک درجه تر پایین تر و همچنین به مراتب دارای ارزش بسیار پایین تری از میم کوین ها هستند؛ به آن ها شت کوین (Shitcoin) گویند.
چگونه می توان یک رمزارز را خریداری کرد یا به فروش رساند؟
یکی از راه ها برای خرید و فروش رمزارز ها را می توان استفاده از صرافی های ارز دیجیتال دانست. در گذشته، خرید و فروش رمزارز ها از طریق صرافی ها کمی سخت بود؛ زیرا فقط صرافی های خارجی وجود داشت، تعداد آن ها بسیار کم بود، از رمزارز های کمی پشتیبانی می کردند و دسترسی به بسیاری از آن ها برای ما ایرانیان بسیار سخت بود (به علت تحریم ها). امروزه خرید و فروش رمزارز در صرافی ها بسیار راحت شده است؛ زیرا تعداد صرافی های خارجی بسیار زیاد شده و دسترسی ایرانیان به بسیاری از آن ها راحت است؛ همچنین علاوه بر صرافی های خارجی، صرافی های ایرانی بسیاری زیادی نیز راه اندازه شده است که به راحتی می توانیم برای خرید و فروش رمز ارز ها از آن ها استفاده کنیم.
در حال حاضر صرافی های ارز دیجیتال معتبر ایرانی و یا خارجی زیادی وجود دارند که پس از ثبت نام و احراز هویت حساب کاربری خود در آن ها می توانید به خرید و فروش رمزارز ها بپردازید.
ویژگی های مهم رمزارز ها
رمزارز ها همانند هر نوع ارز دیگری از جمله ارز های فیات (ارز های رایج کشور ها) می تواند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشد.
رمزارز ها با هدف ایجاد تحول در زیرساخت های مالی معرفی شدند و با توجه به این که در حال حاضر (تا زمان نگارش این مقاله) در مراحل ابتدایی توسعه آن ها قرار داریم، هر روزی ممکن است مزایای جدیدی یا حتی معایب جدیدی برای آن ها ایجاد شود. با این حال برخی از مهم ترین مزایا و معایب آن ها عبارت انداز:
مزایا
رمزارز ها ماهیت فیزیکی ندارند و دیجیتالی هستند.
رمزارز ها غیرمتمرکز هستند و هیچ نهاد یا سازمان مرکزی ندارند.
در تراکنش ها و مبادلات رمزارز ها به صورت همتا به همتا بین طرف و بدون واسطه انجام می شود.
در تراکنش ها و مبادلات رمزارز ها هویت کاربران و ناشناس بودن آن ها محفوظ می ماند
در تراکنش و مبادلات رمزارز ها به دلیل اینکه واسطه ای وجود ندارد؛ هزینه ها کاهش یافته و سرعت انجام تراکنش افزایش می یابد.
از رمزارز ها علاوه بر انجام ترامنش و مبادلات می توان برای سرمایه گذاری نیز استفاده کرد.
معایب
رمزارز ها به صورت غیرمتمرکز فعالیت کرده و هیچ نهاد مرکزی روی آن ها نظارت ندارند؛ در نتیجه، ردیابی تراکنش اشتباه دشوار بوده و احتمال کلاه برداری بسیار بالا است.
قیمت رمزارز های دارای نوسانات شدیدی هستند؛ در نتیجه، سرمایه گذاری و استفاده از آن ها نیاز به نظارت دقیق قیمت دارد.
معمولا هزینه استخراج رمزارز ها بسیار بالا است.
استفاده از رمزارز ها در بسیاری از کشور ها کاملاً رواج پیدا کرده است، اما در بعضی از کشور ها ناشناس تر است یا حتی در بعضی از کشورها استفاده از آن ممنوع می باشد.
سخن پایانی
در این مقاله سعی شد تا شما را با مفهوم کریپتوکارنسی آشنا کنیم. کریپتوکارنسی مفهومی است که در خود مفاهیم بسیار زیادی را جایی داده است، در نتیجه، برای اینکه بتوانید فعالیت مستمر و سودآور در این بازار داشته باشید، ابتدا باید با مفاهیم آن آشنا شوید و مطالعه کافی روی آن ها داشته باشید. به خاطر داشته باشید که بازار کریپتوکارنسی مانند هر بازار مالی دیگری دارای ریسک ها، مزایا و معایب خاص خود می باشد؛ پس به هیچ عنوان نباید بدون آمادگی لازم سرمایه خود را وارد این بازار کنیم و به خرید و فروش رمزارز ها بپردازیم.