افزایش سرمایه و انواع روش های آن

افزایش سرمایه و انواع روش های آن یکی از موضوعات مهم است که در بازار بورس ممکن است بارها و بارها شنیده باشیم. افزایش سرمایه برای شرکت ها بسیار مهم است؛ زیرا شرکت ها می توانند در طول فرایند افزایش سرمایه منابع مالی جدیدی را جذب کنند و به کمک آن فعالیت های خود را راحت تر و بهتر انجام دهند. در حال حاضر در بازار بورس، شرکت ها می توانند از روش های مختلفی برای افزایش سرمایه خود استفاده کنند که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم، با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

افزایش سرمایه چیست؟

همانطور که می دانید، در حال حاضر بیش از 700 شرکت در بازار بورس فعال هستند که گاهی ممکن است برخی از آن ها اقدام به افزایش سرمایه کنند. طی فرایند افزایش سرمایه شرکت ها مشاهده می کنیم قیمت سهام آن ها دچار تغییرات زیادی می شود؛ در نتیجه، بسیار مهم است که فرایند افزایش سرمایه شرکت ها آگاهی داشته باشیم.

افزایش سرمایه را می توان فرآیندی دانست که شرکت ‌ها منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق انتشار سهام جدید، تامین می‌ کنند و از این منابع مالی جدید می ‌توانند برای پیش برد اهداف و فعالیت ها، برای اصلاح ساختار مالی و سرمایه شرکت نیز استفاده می کنند.

معمولا شرکت ها برای افزایش ظرفیت تولید، راه‌ اندازی طرح‌ های توسعه و پروژه‌ های شرکت، نوسازی ماشین آلات، حضور در بازار های خارجی و… اقدام به افزایش سرمایه می کنند.

در اولین قدم از فرایند افزایش سرمایه، هیئت مدیره شرکت باید تصمیم گیری کند و پس از تصمیم گیری مدارک و مستندات لازم را تهیه و به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کند. حال هیئت مدیره شرکت باید صبر کند تا سازمان بورس مدارک ارسال شده را تایید کند؛ وقتی که مدارک تایید شد، هیئت مدیره یک مجمع عمومی فوق‌العاده برگزار می کند و در آن برای تصویب افزایش سرمایه از سهامداران نظرخواهی می کند. هیئت مدیره برای اینکه سهام داران را از برگزاری این مجمع آگاه کند، آگهی دعوت به مجمع عمومی فوق‌العاده را حداقل 10 روز قبل از برگزاری مجمع در سامانه کدال منتشر می کند. همچنین، از دو روز کاری قبل از برگزاری مجمع، نماد سهم در بازار متوقف می ‌شود و معاملاتی روی آن صورت نمی گیرد. پس از برگزاری مجمع، گزارش تصمیمات مجمع عمومی فوق‌العاده در سامانه کدال قرار می‌ گیرد تا همه فعالین بازار بورس از تصمیمات گرفته شده آگاه شوند.

نکته مهم دیگر درمورد افزایش سرمایه این است که فقط افرادی که در روز برگزاری مجمع جزء سهامداران شرکت باشند، می توانند در این افزایش سرمایه سهیم باشند.

انواع روش های افزایس سرمایه

همان طور که گفته شد، قیمت سهام شرکت پس از افزایش سرمایه دچار تغییراتی می شود. این تغییرات قیمت سهام با توجه به اینکه افزایش سرمایه براساس چه روشی انجام شده است، کاملا متفاوت خواهد بود.

به طور کلی افزایش سرمایه به 4 روش انجام می شود که عبارت انداز:

• افزایش سرمایه از محل سود انباشته.
• افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها.
• افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده سهام داران.
• افزایش سرمایه به روش صرف سهام.

در ادامه به بررسی روش های افزایش سرمایه می پردازیم.

افزایش سرمایه از محل سود انباشته

سود انباشه به بخشی از سود شرکت گفته می شود که بین سهام داران تقسیم نمی شود و در شرکت باقی می ماند. اکثر شرکت ها تمام سود خود را که در طول یک سال کسب کرده اند را بین سهام داران تقسیم نمی کنند؛ بلکه بخشی از ن را به عنوان سود انباشته در شرکت نگه می دارند.

افزایش سرمایه از سود انباشته به این معناست که شرکت بخشی از سود انباشته خود را تبدیل به سرمایه و سهام می ‌کند و سهام جدید صادر شده را به نسبت سهم هر سهام دار بین آن ها تقسیم می کند.

به این نوع سهام، سهام جایزه نیز گفته می شود؛ زیرا در این روش سهامداران هیچ مبلغی را به شرکت پرداخت نمی کنند، اما سهام جدید در یافت می کنند و تعداد سهام آن ها نیز افزایش می یابد. همچنین نکته مهم دیگر این است که درسته تعداد سهام هر سهام دار افزایش می یابد، اما درصد مالکیت سهام داران تغییری نمی کند و ثابت می ماند؛ زیرا به همان نسبت که تعداد سهام هر سهام دار افزایش می یابد، قیمت سهام کاهش پیدا می کند.

با توجه به توضیحات بالا احتمالا خودتان متوجه شدید که در این روش هیچ نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی شود.

افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها

قبل از اینکه به بررسی افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها بپردازیم، باید بدانیم که ارزش دفتری چیست؟

ارزش دفتری به بهای تمام شده هر دارایی ثابت پس از کسر استهلاک انباشته آن گفته می شود که دارایی های ثابت هر شرکت از جمله زمین، ساختمان، ماشین آلات و… به مبلغ و ارزش دفتری در صورت های مالی و دفاتر حسابداری ثبت می شود؛ اما با توجه به شرایط تورمی داخل کشور، ارزش واقعی و روز بسیاری از دارایی ‌های ثابت ممکن است بیشتر از ارزش دفتری آن ها باشد؛ در نتیجه، شرکت به منظور اصلاح ساختار مالی خود می ‌تواند اقدام به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ ها کند که در این روش همانند روش قبلی نقدینگی جدیدی وارد شرکت نمی شود و متناسب با افزایش‌ سرمایه‌، سهام جایزه به سهام داران داده می شود.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده

در روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده، شرکت اوراقی را تحت عنوان حق تقدم خرید سهام صادر می ‌کند که نسبت به درصد مالکیت سهامداران و درصد افزایش سرمایه به هر یک از سهام داران تعداد مشخصی حق تقدم تعلق می گیرد. پس از تخصیص حق تقدم به سهام داران، سهام داران با پرداخت مبلغ اسمی هر سهم به حساب شرکت می توانند حق تقدم را به سهام تبدیل کنند. حق تقدم در بازار بورس قابل معامله است . در صورتی که یک سهام دار نخواهد از حقِ تقدم‌ های خود استفاده کند، می ‌تواند آن را در بازه‌ زمانی 2 ماهه به سرمایه‌ گذاران دیگری بفروشد.

نکته جالب توجه در این روش نسبت به روش های قبلی این است که نقدینگی جدید وارد شرکت می شود.

افزایش سرمایه به روش صرف سهام

در این روش هم قبل از اینکه به بررسی آن بپردازیم، ابتدا باید به صرف سهام نیز اشاره کوچکی کنیم.

اگر یک شرکت سهام خود را با قیمتی بالاتر از قیمت اسمی در بازار به فروش برساند، به اختلاف بین قیمت اسمی و قیمت فروش سهم، صرف سهام گفته می شود که از طریق پذیره ‌نویسی انجام می شود. به عنوان مثال، قیمت اسمی سهام شرکت الف در بازار بورس برابر با 100 تومان است (این نرخ برای تمامی شرکت ها ثابت است)؛ حال اگر شرکت الف سهام جدید خود را با نرخ بالاتری و به قیمت 250 تومان در بازار به فروش برساند، اختلاف بین قیمت اسمی و قیمت بازار را به عنوان صرف سهام در نظر می گیرند که برابر 150 تومان است. شرکت از صرف سهام ایجاد شده به 3 صورت نیز استفاده می کند:

انتقال آن به اندوخته شرکت، تقسیم نقدی آن بین سهام دار های قبلی و دادن سهام جدید به سهام دار های قبلی.

در این روش مانند روش افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده، نقدینگی جدید وارد شرکت می شود.

بهترین نوع افزایش سرمایه کدام است؟

به طور کلی می توان گفت که هر روش می تواند مزایا یا معایب خودش را داشته باشد و هر شرکت با توجه به ساختار و شرایط مالی خودش می تواند روش خاصی را برای افزایش سرمایه خود استفاده کنند. است؛ در نتیجه، نمی توان گفت که مثلا فلان روش از همه بهتر است و همه شرکت ها بهتر است که از این روش استفاده کنند. گاهی ممکن است یک روش برای یک شرکت کارایی نداشته باشد، اما روش دیگر برای آن شرکت دارای کارایی بالایی باشد؛ به عنوان مثال، در روش افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها فقط یک عملیات حسابداری برای بهبود صورت‌ های مالی شرکت رخ می دهد و سرمایه جدیدی را به شرکت اضافه نمی کند،اما برای شرکت‌ های ورشکسته و مشمول ماده 141 قانون تجارت می تواند کارایی داشته باشد و آن ها را از شرایط فعلی خارج کند. همچنین در روش افزایش سرمایه از محل سود انباشته درصد زیادی از سود شرکت که در سال‌ های اخیر کسب شده است و استفاده ای از آن نمی شود، مجدد به چرخه فعالیت شرکت بر می گردد؛ در نتیجه، این روش برای شرکت هایی کاربرد داشته باشد که دارای سود انباشته بالایی هستند؛ اما روشی که بتواند سرمایه و منابع مالی جدیدی را وارد شرکت کند، قطعا روش مناسب و ایده آل تری برای شرکت خواهد بود.

افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده یا افزایش سرمایه به روش صرف سهام  را می توان روش های بهتری دانست؛ زیرا در این روش ها می توانیم مشاهده کنیم که سرمایه و پول جدیدی وارد شرکت می شود و شرایط بهتری را برای توسعه‌ فعالیت ‌های شرکت رقم می ‌زند.

سخن پایانی

در این مقاله سعی شد تا شما را با افزایش سرمایه و انواع روش های آشنا کنیم. افزایش سرمایه از موضوعات مهم در بازار بورس است که در طول یک سال ممکن است بارها و بارها مشاهده کنیم که یک شرکت اقدام به افزایش سرمایه کرده استغ در نتیجه، آگاهی از آن و نحوه انجام آن می تواند برای هر کسی که در بازار بورس فعالیت می کند، مفید باشد. به طور کلی می توان گفت که روش هایی مثل افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات وصول شده سهام داران یا افزایش سرمایه به روش صرف سهام روش های ایده آل تری هستند؛ زیرا سبب ورود سرمایه و پول جدید به شرکت می شوند.