الگوی سر و شانه یک الگو بازگشتی در تحلیل تکنیکال است. این الگو دارای دو حالت الگوی سر و شانه نزولی و الگو سر و شانه صعودی است که تغییر روند را پیش‌ بینی می ‌کند.  الگوی سر و شانه یکی از قابل اعتماد ترین الگوهای تغییر روند است که با دقت نشان می دهد روند صعودی یا نزولی به پایان خود نزدیک می شود.

الگوی سر و شانه چیست؟

الگوی سروشانه یا Head and shoulders یک الگوی نموداری است که از سه قله تشکیل شده است. قله‌ی وسط این الگو به نسبت دو الگوی کناری خود، ارتفاع بالاتری دارد. (همانند سر و دو شانه کناری هیکل یک انسان به نظر می‌رسند. قله وسط سر انسان و دو قله کناری نیز شانه‌های او هستند)، همین تشابه شکلی سبب شده تا الگوهایی با این شکل را الگوی سر و شانه بنامند. این الگو یکی از قابل اعتمادترین الگوهای بازگشتی در تحلیل تکنیکال محسوب می‌شود.

الگوهای بازگشتی به الگوهایی گفته می‌شود که یک نوسان یا توقف در روند قیمت ایجاد می‌کنند و سپس در ادامه، مسیر حرکت روند را تغییر می‌دهند. برای مثال، وقتی در یک روند صعودی توقف ایجاد شود، در نهایت آن روند وارد مسیر نزولی می‌شود و برعکس. الگوهایی که سبب می‌شوند تا چنین بازگشت‌هایی در مسیر روند قیمت‌ها ایجاد شود، الگوهای بازگشتی هستند که الگوی سروشانه یکی از آن‌ها است. در برابر الگوهای بازگشتی، الگوهای ادامه دهنده قرار دارند که تنها یک اصلاح و توقف کوچک در مسیر روند ایجاد می‌کنند و سپس روند حرکت قبلی خود را در پیش می‌گیرد.

الگوی سروشانه به عنوان یک الگوی بازگشتی، انواع مختلفی دارد که در ادامه به بررسی هریک از آن‌ها خواهیم پرداخت.

الگو سر و شانه نزولی

الگوی سر و شانه نزولی زمانی شکل می‌ گیرد که قیمت حرکت صعودی را آغاز کرده است. سپس بعد از حرکت صعودی، یک موج کاهشی را شاهد خواهیم بود که این دو موج شانه سمت چپ را تشکیل می دهد. سپس، قیمت بالاتر از سقف قبلی افزایش می یابد تا سر را تشکیل دهد و سپس تا محدوده کف قبلی کاهش می یابد. در نهایت، قیمت دوباره در حدود اولین قله شکل گرفته شده، افزایش می یابد تا شانه سمت راست تشکیل شود.

الگوی سر و شانه نزولی شامل 4 بخش است:

• سپس بعد از روند های صعودی طولانی، قیمت به مقاومت مهمی می رسد که احتمال تغییر روند بالاست، سپس شروع به کاهش می کند ( قله اول – شانه اول).
• قیمت مجدداً افزایش می ‌یابد تا قله ای بالاتر از قله قبلی را ایجاد کند و بعد دوباره کاهش یابد (قله دوم – سر).
• قیمت برای سومین بار افزایش می یابد، اما نمی تواند تا قله قبلی افزایش یابد بله تا محدوده های قله اول افزایش می یابد و سپس دوباره کاهش یابد (قله سوم – شانه دوم).
• با متصل کردن دو کف ایجاد شده به هم، محدوده استاتیکی به وجود می آید (خط گردن).

الگو سر و شانه سر و شانه صعودی

نقطه مقابل نمودار سر و شانه، معکوس سر و شانه است که به آن سر و شانه صعودی هم می گویند.

الگوی سر و شانه صعودی، برعکس الگو سر و شانه نزولی است. زمانی شکل می‌ گیرد که قیمت، حرکت نزولی را آغاز کرده است. سپس بعد از حرکت نزولی، یک موج افزایشی را شاهد خواهیم بود که این دو موج شانه سمت چپ را تشکیل می دهد. سپس، قیمت تا پایین تر از کف قبلی کاهش می یابد تا سر را تشکیل دهد. قیمت دوباره یک موج افزایش می یابد و بعد از افزایش، دوباره کاهش می یابد در حدود اولین کف شکل گرفته شده تا شانه سمت راست تشکیل شود.

الگوی سر و شانه صعودی شامل 4 بخش است:

• قیمت به پایین ترین حد کاهش می یابد، سپس افزایش می یابد (کف اول – شانه چپ)
• قیمت به زیر سطح قبلی کاهش می یابد، سپس دوباره افزایش می یابد (کف دوم – سر)
• قیمت دوباره کاهش می یابد، اما نه به اندازه پایین ترین کف (کف سوم – شانه راست)
• با متصل کردن دو سقف ایجاد شده به هم، محدوده استاتیکی به وجود می آید (خط گردن).

مزایا

• معامله گران با تجربه آن را به راحتی شناسایی می کنند: این الگو برای یک معامله گر با تجربه بسیار راحت قابل شناسایی است.
• سود و ریسک مناسب و مشخص: این الگو دارای بازدهی بسیار بالایی است
• از تحرکات بزرگ بازار می توان سود برد: این الگو در انتهای یک روند تشکیل می شود؛ در نتیجه معامله گر ها با استفاده از آن می توانند در ابتدای روند جدید وارد شوند و از حرکت های بزرگ بازار استفاده کنند
• قابل استفاده در همه بازارها: الگو را می توان در معاملات فارکس، ارزهای دیجیتال و بورس استفاده کرد.

معایب

• شناسایی آن توسط معامله گران تازه کار ممکن است کمی سخت باشد: الگوی سر و شانه ممکن است شکل ظاهری آن زاویه دار (کج) شده باشد، که می تواند معامله گران تازه کار را از گیج کند.
• زمان تشکیل طولانی: تشکیل الگو سر و شانه معمولا زمان زیادی طول می کشد تا تشکیل شود.

آموزش معامله با الگو سر و شانه

نقطه ورود

رایج ترین نقطه ورود، شکستگی خط گردن است، روش دیگری که می توانید استفاده کنید، پس از شکست خط گردن، پولبک زدن به خط گردن است.

حد ضرر

در الگوی سر و شانه نزولی ، حد ضرر را می‌ توان بالاتر ‌تر از شانه‌ راست؛ در الگوی سر و شانه‌ صعودی، حد‌ ضرر را می ‌توان پایین تر از شانه‌ راست در‌نظر‌ گرفت.

در برخی از حالات ممکن است شانه‌ راست هم ‌ارتفاع سر باشد که در این صورت می‌ توان حد‌ ضرر را کمی بالا / پایین سر قرار بگیرد. همچنین افرادی که اهل ریسک بیشتر هستند، می توانند حد ضرر خود را در الگو سر و شانه نزولی، بالاتر از خط گردن؛ در الگو سر و شانه صعودی، پایین تر از خط گردن قرار گیرد.

قرار دادن حدضرر را در معاملات خود فراموش نکنید؛ هیچ الگویی صدرصد سودآور نیست.

حد‌ سود

حد سود در این الگوها، بدین شکل مشخص می شود، هنگامی که خط گردن شکسته شد، فاصله بین سقف / کف  دوم الگو (سر) تا خط گردن را می توان حد سود در نظر گرفت.

در الگوی سر و شانه صعودی بعد از شکست خط گردن، قیمت به اندازه فاصله گفته شده به سمت بالا حرکت می کند. در الگوی سر و شانه نزولی بعد از شکست خط گردن، قیمت به اندازه فاصله گفته شده به سمت پایین حرکت می کند.

الگوی سر و شانه یکی از مهم ترین الگو های کلاسیک تحلیل تکنیکال است که در این مقاله مورد بررسی قرار داده شد؛ از این الگو می توانید، جهت انجام معاملات خود استفاده کنید اما دقت داشته باشید که باید کاملا به آن مسلط بشید و برای مسلط شدن به آن نیاز به تمرین کردن دارید؛ همچنین دقت داشته باشید که برای انجام معامله مطمئن ‌تر، توصیه می‌شود به ‌تنهایی از آن برای انجام‌ معامله استفاده نکنید و در کنار آن به یاد‌گیری مباحث دیگر بپردازید.