پولبک چیست؟ مفهوم Pullback به زبان ساده

پولبک یکی از مفاهیمی است که تحلیلگران تکنیکال در بازارهای مالی با آن روبه‌رو هستند و به معنی عقب نشنی قیمت است که به صورت‌های گوناگونی رخ می‌دهد و نیاز به بررسی‌های جامعی دارد. پولبک را می‌توان روی نمودارها مشاهده کرده و حرکت روند را پس از آن پیش‌بینی کرد. در این مطلب به‌ صورت جامع به بررسی پولبک و تفاوت آن با اصلاح قیمت، خواهیم پرداخت.

پولبک چیست و پولبک زدن یعنی چه؟

Pullback در لغت به معنای عقب‌نشینی و در مفهوم عقب‌نشینی‌های کوتاه و کوچک قیمت را روی هر نمودار می توان به عنوان پولبک بررسی کرد.

پس از اینکه قیمت یک سهام در بورس حرکت صعودی خود را شروع کرد، پولبک هایی را ایجاد می­کند که به عنوان فرصت های خرید تلقی می شوند. به عنوان مثال، یک سهم روند صعودی خود را شروع می­کند. در مسیر صعودی خود پس از اینکه مقاومت های خود را می­شکند به سمت بالا می­رود و سپس به مقاومت شکسته خود بر می­گردد. این برگشت قیمت را پولبک گویند که می­توان نقطه ورود مناسبی برای ­معامله­گران باشد.

بیشتر پولبک‌ها در روند صعودی شامل کاهش قیمت به ناحیه‌ مقاومتی شکسته شده، خط روند نزولی، میانگین متحرک، سطح فیبوناچی است. معامله گران باید به دقت این نواحی را زیر نظر داشته باشند، زیرا در صورت شکست آن­ها از پایین می تواند به نشان دهنده بازگشت قیمت باشد.

در تصویر زیر نمونه­‌ای از آن را مشاهده می­‌کنید.

در مثالی دیگر تصور کنید که یک سهم در بورس روند نزولی را در پیش می‌گیرد، حمایت خود را از دست می‌دهد و تحلیلگران هم پیش‌بینی می‌کنند که آن سهم همچنان نزول خواهد کرد. حالا شما هم تعداد زیادی از آن سهم را در پرتفوی خود دارید و می‌خواهید سرمایه‌تان را به صورت سر به سر نقد کنید. شما به دنبال راهی هستید تا با کمترین ضرر سهام‌تان را نقد کنید و متوجه می‌شوید که سهام موردنظرتان دچار یک پولبک به حمایت از دست رفته خود می‌شود (یعنی سهم یکدفعه‌ای نزول خود را توقف می‌کند و وارد صعود کوتاه شده)، حالا شما به نقطه سر به سر می‌رسید و بلافاصله سهام‌تان را می‌فروشید. چند روز که می‌گذرد، سهامی که فروخته بودید، دوباره روند نزولی قبل را در پیش می‌گیرد. صعود یکدفعه‌ای سهامی که سبب شد شما از معامله‌تان خروج کنید، همان مفهوم پولبک سهام در بورس است که نمونه این موضوع در فارکس یا کریپتو نیز وجود دارد.

در تصویر زیر نمونه­ای از آن را مشاهده می­‌کنید.

معمولا پولبک‌ها تا نزدیک خطوط حمایتی یا مقاومتی می‌روند. پولبک در روند صعودی، نقطه ورود برای معامله خرید است و در روند نزولی نیز نقطه خروج از معامله خرید یا باز کردن معامله فروش را برای معامله‌گران مشخص می‌کند.

پولبک گاهی با عمق زیادی رخ می‌دهد و معامله‌گران را به اشتباه می‌اندازد، به حدی عمق پیدا می‌کنند که افراد تصور می‌کنند تغییر روند رخ داده است در حالی که پس از طی کردن عمق خود، به روند قبلی برمی‌گردد و معامله‌گران را شوکه می‌کند. این نوع پولبک در فارکس بیشتر رخ می‌دهد تا در بورس یا ارزدیجیتال، دلیل آن این است که بانک‌ها و مراکز مالی بزرگ این اتفاق را ایجاد می‌کنند تا معامله‌گران خرد را به اشتباه بیندازند. بنابراین بهتر است وقتی می‌خواهید پولبک را بررسی کنید این موضوع را در نظر بگیرید که در بورس و فارکس کمی تفاوت باشد و عمق بیشتری را در فارکس تجربه کند.

چرا پولبک رخ می­دهد؟

دلیل ایجاد پولبک، عرضه  (Supply) و تقاضا Demand)) است. وقتی که یک سطح صعودی شکسته می­شود، بسیاری از معامله‌گران معاملات خرید خود را انجام می­­‌دهند. قبل از شکست، برخی از معاملا­گران با دیدگاه فروش در مقاومت، معاملات فروش خود را باز کرده­اند که با شکست مقاومت، حدضرر آن­ها فعال شده و معاملات آن­ها بسته می­شود. برخی با اینکه حدضرر آن­ها فعال شده اما معامله خود را نمی­بندند؛ انتظار دارند که قیمت دوباره به مقاومت شکسته شده برگردد. عده ای دیگر هم نظاره­گر می­مانند؛ دیدگاه آنان این است که قیمت در حال حاضر گران است و صبر می­کنند تا قیمت پایین تر بیایید.

با توجه به دیدگاه­هایی که توسط معامله‌­گران در بازار وجود دارد، به احتمال زیاد عرضه نسبت به نقاضا پیشی می­گیرد و شاهده برگشت قیمت به سمت مقاومت شکسته شده هستیم؛ به این برگشت، پولبک گفته می­شود که در روند صعودی اتفاق افتاده است. پس از یک بازگشت قیمتی کوچک و با مدت زمان کوتاه مجدداً روند قبلی را از سر گرفته می­شود.

نکته مهم این است که نباید با مشاهده هر شکست قیمت انتظار پولبک داشته باشیم. در واقع باید پولبک‌ را نوعی ساختار نموداری درنظر بگیریم، که بعد از ایجاد هر شکست قیمتی احتمال وقوع آن وجود دارد. همچنین بسیاری از معامله‌گران انتظار دارند که پولبک دقیقاً به سطح شکسته شده برخورد کند که ممکن است همیشه اینگونه نباشد. گاهی ممکن است که تا نزدیک سطح شکسته شده حرکت کند یا حتی کمی از آن پایین تر رود.

تفاوت پولبک با اصلاح قیمت و معکوس شدن قیمت

به طور کلی پولبک را می­توان پس از یک شکست موفق و بازگشت قیمت به ناحیه شکسته شده دانست.

اصلاح قیمت‌ نوعی موج در روند حرکت قیمت است پس از موج اصلی رخ می­دهد؛ که طولانی­تر از پولبک است، کاهش قیمت بیشتری را همراه دارد و ممکن است برخی از سطوح حمایتی ضعیف یا کوتاه مدت را بشکند.

در هر دو پس از اتمام موج پولبک یا اصلاح، روند قیمت در جهت قبلی خود ادامه می­یابد. اما در معکوس شدن قیمت یا تغییر روند، قیمت به روند قبلی خود باز نمی­گردد و شاهده تغییر روند قیمت خواهیم بود. به عنوان مثال، در یک روند صعودی پس از اینکه تغییر روند اتفاق افتاد، شاهده تغییر روند از صعودی به نزولی یا خنثی خواهیم بود.

انواع پولبک

معمولی

Normal Pullback رایج ­ترین نوع هستند؛ به همان سطحی که شکسته شده بر می­گردد و دوباره در جهت حرکت اصلی خود ادامه می دهد.

خارجی

(Outside Pullbak) در این حالت قبل از رسیدن قیمت به سطح حمایت یا مقاومتی، مسیر اصلی خود را در پیش می گیرد و به حرکت اصلی ادامه می دهد. در این نوع از پولبک احتمال صعود قیمت بسیار بالا خواهد بود.

داخلی

(Inside Pullback) می­توان گفت خطرناک ترین پولبک، این نوع است، در این حالت مقاومت یا حمایت را رد کرده و به سمت پایین آمده و سپس حرکت خود را ادامه می­دهد.

انواع استراتژی ­های پولبک

وقتی در نمودار یک پولبک ایجاد می‌شود، طبیعی است که تریدرها رفتارهای متفاوتی را در برابر این حرکت انجام دهند. بنابراین چندین استراتژی وجود دارد که هر معامله‌گر می‌تواند از آن­ها استفاده کرده و از بازار سود کسب کند. در ادامه به بررسی نمونه ای از آن­ها می­پردازیم.

سطح مقاومت یا حمایت

پولبک به سطح حمایتی یا مقاومتی رایج‌ترین نوع است که رخ می‌دهد. هنگامی که قیمت روند صعودی دارد و مقاومت افقی (اِستاتیک) خود را می­کشند، می­‌توان انتطار برگشت قیمت به آن مقاومت را داشت و پس از آن انجام دادن معامله خرید را بررسی کرد. هنگامی که قیمت روند نزولی دارد و حمایت افقی (اِستاتیک) خود را می­شکند، می­توان انتظار برگشت قیمت به آن حمایت را داشت و پس از آن انجام دادن معامله فروش را بررسی کرد.

این حالت برای زمانی است که قیمت به روند خود ادامه می­دهد. در صورتی که تغییر روند صورت گیرد در روند صعودی سطح حمایت روند صعودی شکسته شود و به این سطح احتمال دارد که پولبک بزند. در روند نزولی سطح مقاومت روند نزولی شکسته شود و به این سطح احتمال دارد که پولبک بزند.

در تصویر بالا نمونه ای از یک مقاومت استاتیک را مشاهده می­کنید که قیمت پس از شکست آن، پولبک به آن زده است که می­توان بعد از پولبک وارد معامله خرید شد.

در تصویر بالا نمونه ای از یک حمایت استاتیک را مشاهده می­کنید که شکسته شده و به آن پولبک زده شده است. پس از پولبک می­توان وارد معامله فروش شد.

در تصویر بالا مشاهده می­کنید که قیمت حمایت خود را از دست داده، تغییر روند داده و به آن حمایت از دست رفته پولبک زده که بعد از آن شاهد تغییر روند هستیم که می­توان پس از پولبک وارد معامله فروش شد.

خطوط روند

پولبک به خط روند در هنگام تغییر روند رخ می­دهد. یک روند صعودی را در نظر بگیرید که برای آن یک خط روند صعودی رسم کردید، هنگامی که خط روند صعودی شکسته­ می­شود ممکن است شاهد یک پولبک به خط روند صعودی باشیم که پس از آن می­توانیم وارد یک معامله فروش شد. اما در حالت دیگر شاهد یک روند نزولی هستیم که خط روند نزولی خود را می­شکند. پس از شکست، ممکن است یک پولبک به خط روند نزولی ایجاد کند که پس از آن می­توان وارد معامله خرید شد.

در تصویر بالا نمونه ای از یک خط روند نزولی را مشاهده می­کنید که قیمت آن را شکسته و پس از پولبک به آن می­توان وارد یک معامله خرید شد.

در تصویر بالا نمونه ای از یک خط روند صعودی را مشاهده می­کنید که پس از شکسته شدن قیمت به آن پولبک زده است و می­توان پس از آن وارد معامله فروش شد.

میانگین‌های متحرک

پولبک به میانگین متحرک را می‌توان یکی از ساده‌ترین استراتژی­‌ها در بازار دانست. اگرچه این نوع به پولبک بر خط روند شبیه هستند، اما میانگین متحرک مانند خطوط روند، صاف نیستند و همراه با نمودار دچار تغییر می‌شوند اما می‌تواند یکی از بهترین و کم ریسک‌ترین ابزارها و استراتژی­‌های معاملاتی برای تریدرها باشد.

در تصویر بالا نمونه از یک روند صعودی را می­بینید که میانگین متحرک برای آن یک حمایت محسوب می­شود؛ پس از شکست آن شاهد تغییر روند و یک پولبک به میانگین متحرک هستیم که پس از آن می­توان وارد معامله فروش شد.

در تصویر بالا نمونه ای از یک روند نزولی ضعیف که به روند خنثی (تریدینگ رنج) تبدیل شده است. پس از شکست میانگین متحرک به آن پولبک زده است؛ پس از آن می­توان وارد معامله خرید شد.

آیا پولبک همیشه رخ می‌دهد؟

پاسخ به این سؤال منفی است. چراکه بر طبق تحقیقات صورت گرفته توسط توماس بولکوفسکی (Thomas N. Bulkowski)، تحلیلگر و معامله‌گر موفق، بیش از 50 ٪ روندها، پولبک را تجربه می‌کنند اما حدود نیمی از روندها نیز خالی از آن باقی می‌مانند. بنابراین هر معامله‌گر باید آموزش 0 تا 100 بورس را فرا بگیرد، تا بتواند به درستی pullback را تشخیص داده و استراتژی مناسبی را در برابر آن اتخاذ کند.

چرا پولبک اتفاق می‌افتد؟

دلیل وقوع را می‌توان در عرضه و تقاضای بازار جستجو کرد. البته گاهی نهنگ‌های بازار یا حقوقی‌ها هستند که منجر به ایجاد پولبک می‌شوند.

چقدر طول می‌کشد تا پولبک به روند برگردد؟

اتمام پولبک در بازارهای مختلف متفاوت است. در بورس تهران احتمال دارد تا 20 روزه همراه باشد. این مدت در بازارهای 24 ساعته‌ای چون فارکس یا ارزدیجیتال متفاوت است و احتمال دارد تا 30 روز طول بکشد.

سخن نهایی

پولبک‌ به تنهایی هیچ کارایی ندارد و تنها زمانی می‌توان آن را به دید یک فرصت سودده در نظر گرفت که با یک استراتژی جامع و مکمل همراه شود. بنابراین هر تریدر بسته به سبک معامله خود، می‌تواند رفتار متفاوتی در برابر Pullback داشته باشد.