یکی از ابزارهای مهم در تحلیل تکنیکال، واگرایی است که بیانگر حرکت قیمت در جهتی مخالف با شاخص ‌های فنی (اندیکاتور ها و اسیلاتور ها) و یا سایر داده ‌های موجود بازار خواهد بود اما تشخیص این ‌موضوع یکی از موارد بسیار مهمی است که سرمایه ‌گذاران بازارهای مالی می ‌توانند به وسیله آن از ضررهای گاهاً جبران ‌‌ناپذیر احتمالی رهایی یابند. با ما همراه باشید تا به طور مفصل واگرایی مثبت و واگرایی منفی را بررسی کنیم.

واگرایی Divergence چیست؟

ابتدا کمی در مورد مفهوم واگرایی بحث کنیم. درحقیقت واگرایی (Divergence) را باید حرکت قیمت در جهتی مخالف با شاخص‌های فنی به حساب آورد که از تضعیف روند قیمت در آینده خبر داده و حتی گاهاً می ‌تواند به تغییر جهت قیمت دارایی‌ها نیز منجر شود.

برای تشخیص واگرایی، معمولا از اسیلاتور ها استفاده می شود اما ممکن است در این مقاله یا مقلات دیگر، به جای اسیلاتور از کلمه اندیکاتور استفاده شود.

واگرایی دارای دو نوع واگرایی معمولی و واگرایی مخفی بوده که در دو نوع واگرایی اول، حالت صعودی و نزولی ( مثبت و منفی) را خواهد داشت. هنگامی که پس از واگرایی، قیمت رو به بالا حرکت کند (روند صعود شود)، واگرایی صعودی (مثبت) میگویند. هنگامی که پس از واگرایی، قیمت رو به پایین حرکت کند ( روند نزولی شود)، واگرایی منفی است.

سیگنال‌ های واگرایی مثبت قیمت که با استفاده از اندیکاتور تشخیص واگرایی به سادگی امکان ‌پذیر است، درست هنگامی رخ می ‌دهد که قیمت به سمت پایین ‌تر حرکت کرده اما یک شاخص فنی آن را به سمت بالاتر نشان می‌دهد؛ این سیگنال صعودی به افزایش قیمت دارایی‌ها در آینده اشاره دارد که می‌تواند این روند به ‌زودی آغاز شده و یا در آینده‌ وقوع بپیوندد.

سیگنال‌های واگرایی منفی، هنگامی رخ می ‌دهد که ارزش دارایی به سمت بالاتر حرکت کرده اما یک شاخص فنی آن را به سمت پایین نشان می‌دهد؛ در واقع این سیگنال نزولی به کاهش قیمت در آینده اشاره دارد که می‌تواند این روند به ‌زودی آغاز شده و یا در آینده‌ به وقوع بپیوندد.

در ادامه انواع واگرایی ها بیشتر مورد بررسی قرار می دهیم.

Divergence معمولی

‌واگرایی معمولی یا (Regular Divergence)، واگرایی است که در انتهای یک روند رخ می دهد، براساس این واگرایی، معمولا تغییر جهت روند و بازگشت قیمت را شاهد خواهیم بود. دارای دو حال مثبت و منفی است.

واگرایی معمولی مثبت یا صعودی (RD+)

‌هر گاه که قیمت در نمودار، کفی پایین ‌تر از کف قبلی تشکیل داد، اما اندیکاتور نتوانست کفی پایین تر از کف قبلی تشکیل دهد؛ واگرایی معمولی مثبت رخ داده است. واگرایی معمولی مثبت ، قدرت زیاد خریداران و تضعیف قدرت فروشندگان را نشان می دهد و بعد از آن  انتظار رشد قیمتی را داریم.

واگرایی معمولی منفی یا نزولی (RD-)

هرگاه در نمودار قیمتی، دو سقف قیمتی بالاتر، در انتهای یک روند صعودی داشتیم و سقف قیمتی دوم بالاتر از سقف قبلی تشکیل شد، اما اندیکاتور سقف دوم را پایین تر از سقف اول تشکیل داد؛ یک واگرای معمولی منفی رخ داده است. معمولا پس از‌‌ واگرایی منفی، بازار نزولی می شود و نشانه قدرت زیاد فروشندگان و تضعیف قدرت خریداران است.

در تصویر بالا واگرایی معمولی به دو حالت صعودی و نزولی را مشاهده می کنید که قیمت در حال افزایش است اما اسیلاتور RSI در حال کاهش است (خط های قرمز). این می تواند نشان از پایان احتمالی روند صعودی باشد. در ادامه تصویر مشاهده می کنید که قیمت در حال کاهش است اما اسیلاتور RSI در حال افزایش است (خط های سبز). این می تواند نشان از پایان احتمالی روند نزولی و شروع یک روند جدید باشد.

Divergence مخفی

این نوع از واگرایی (Hidden Divergence) در طول روند تشکیل می شود؛ بدین معنی که صرفا اصلاح در روند رخ می دهد و سپس روند ادامه پیدا می کند؛ بدون تغییر جهت روند. در این واگرایی، در روند نزولی با سقف ‌ها و در روند صعودی با کف ها بررسی می شود. تفاوت این دو واگرایی در این است که واگرایی معمولی در انتهای یک روند اتفاق می ‌افتد و بازگشت روند را پیش بینی می کند، اما ‌واگرایی مخفی در طول روند رخ می دهد و ادامه روند را پیش بینی می کند. واگرایی مخفی به دو حالت مثبت و منفی است.

واگرایی مخفی مثبت یا صعودی (HD-)

در روند صعودی، قیمت کفی بالاتر از کف قبلی تشکیل می ‌دهد، در صورتی‌ که اندیکاتور کفی پایین ‌تر از کف قبلی خود ایجاد می ‌کند. در این حالت پیش ‌بینی می ‌شود که قیمت به روند صعودی خود ادامه دهد.

واگرایی مخفی منفی یا نزولی (HD-)

در این حالت، زمانی که در نمودار قیمتی، سقفی پایین ‌تر از سقف قبلی تشکیل شود، اما در اندیکاتور سقفی بالاتر از سقف قبلی تشکیل شود، واگرایی مخفی منفی ایجاد شده‌ که نشان از ادامه روند نزولی خواهد بود.

در تصویر بالا مشاهده می کنید که قیمت در یک کسیر صعودی قرار گرفته و اسیلاتورRSI  دارای واگرایی مخفی مثبت است که ادامه دار بودن روند صعودی را پیش بینی می کند.

در تصویر بالا مشاهده می کنید که قیمت درحال کاهش است در حالی که اسیلاتور RSI در حال افزایش است؛ این واگرایی مخفی منفی می تواند به عنوان یک نشانه برای ادامه روند باشد.

سخن پایانی

واگرایی یکی از بهترین ابزار در تحلیل تکنیکال برای بررسی نمودار قیمت است که در این مقاله به  آموزش واگرایی و انواع آن  پرداختیم. برای استفاده از واگرایی می توانید از اندیکاتور ها (اسیلاتور) مختلف استفاده کنید که از مهم ترین های آن می توان به  RSI و MACD اشاره کرد. به خاطر داشته باشید برای تسلط در استفاده از آن، نیاز به تمرین دارید تا بتوانید بهترین استفاده از آن را در معاملات و تحلیل های خود داشته باشید، همچنین می توانید آن را با دیگر ابزار تحلیل تکنیال ترکیب کنید. با این کار می توانید با اطمینان بیشتری تحلیل کنید و وارد معامله شوید.